Көкшетаудан таяқ тастам жерде Гранитный деген шағын ауыл бар. Елдімекенде 500-ге жуық адам тұрып жатыр. Көпшілікке бұл ауыл ЕЦ-166/25 түзету мекемесімен таныс. Ауылда кезінде «Ардагер – Неруд» серіктестігі гранит өндіретін. Тұрмысы тәуір ауылдың бірнеше жылдан бері кәрізі істен шығып, жолдары тазаланбай қалатын болған. Өйткені ауыл кәрізінің 90 пайызға жуығы шіріп кеткен. Оған қоса облыс орталығымен арадағы қашықтық он алты шақырым ғана болса да, ауылға автобус та қатынамай қалған. Аудан әкімдігі мәселені шешуге талай мәрте уәдесін берген. Алайда Гранитный тұрғындарын толғандырған жайлардың күрмеуі әлі де тарқатылмай келеді.
Жаз бойы жол мәселесі әбден титықтатқан. Көшелерге төгілген қиыршық тастар тегістелмей, ойлы-шұңқырдан құлап, тұмсығын бұзғандар да болыпты. Ал негізгі мәселе – кәріз жүйесінің жөнді жұмыс істемеуі халықты әбден қинағанға ұқсайды. Аталған мәселе өткен жылы да қозғалған. Аудан әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімі мәселені қарастыратынын жеткізген. Алайда қыстың қытымыр аязында коммуналдық жүйелер істен шығып, тұрғындарды әбігерге салуда. Осыдан бес күн бұрын Гранитный ауылында тіршілік нәрі – ауызсуы да тамбай қалыпты. Бес күн бойы ауызсусыз қалған ауылдықтар қайтерін білмей отыр. Балаларын жуындыруға су таппай қалған ауыл жағдайы туралы өткен жылы да қозғағанбыз. «Біз бес күннен бері сусыз отырмыз. Осыған дейін ыдыстарға құйып қойған барлық қорымыз да таусылды. Енді қайтіп тамақ істейтінімізді білмей, дал болып отырмыз. Көлігі бар ауыл адамдары ауызсуды Көкшетаудан тасып ішуге мәжбүр болып отыр. Ал кәріз туралы жергілікті билікке айта-айта аузымыз талған. Кәріздеріміз бітеліп қалды. Биліктің қайда қарап отырғанын білмеймін. Тұрғындар кәріздерін өздері сорғызып тазалап жатады. Бірақ арада аз уақыт өтпестен қайта бітеліп қалады. Осыған қарамастан коммуналдық төлемдерді уақытында төлейміз», – дейді Гранитный ауылының тұрғыны Айзере Жәңгір. Ауыл адамдары мұнымен қоса жолдың да азабын тартқан. Қалаға қатынау үшін таксилетіп баруға мәжбүр болады. Қалтасынан қағылған жұрт аудан әкімдігіне шағымданғанымен іс жуық арада шешілер түрі көрінбейді. Жақында түскен күртік қардан қарға адым аттау мұңға айналыпты. «Ауылды қар басып жатыр. Кеше, тіпті үйге кіре алмай қалдым. Бүгін ауыл әкімдігі зордың күшімен тазартты. Ал қалаға тек көлігі барлар ғана барады. Автобус тоқтағалы жылға жуық уақыт болды. Бұған дейін Көкшетау-Васильков-Гранитный автобусы жүретін еді. Енді жолаушы аз деген сылтаумен жауып тынды. Ауылдан қоқыс та уақытында тасымалданбайды. Үйілген қоқыс қалдықтарынан аяқ алып жүргісіз. Жалпы, халық қайтіп күнелтерін білмей отыр», – дейді Айзере Жәңгір. Коммуналдық жүйелері жүйкені жұқартқан Гранитный кентінде ауызсу 1963 жылы бұрғыланған №57 ұңғымадан беріледі. Су құбырының жалпы ұзындығы – 4 600 шақырым. Оның ішінде 1 500 метр Гранитный кентінің ішінен өтеді. Осыдан 57 жылы бұрын пайдалануға берілген су құбыры 11 көпқабатты үйлер мен әкімшілік ғимаратты ауызсумен қамтамасыз етеді. Бірақ соңғы уақытта жөндеу көрмеген құбырлар жиі істен шығатын болған.
Мәселе өткен жылы да қозғалған. Жылға жуық уақыт өтсе де еш өзгермеген жайдың себебін аудан әкімдігінен сұрап білдік. Әкімдік төмендегідей жауап берді.
«15 қаңтарда ауызсу беру №3 МЖД учаскесінде су құбырының жарылуына байланысты уақытша тоқтатылды. Кеше 18 қаңтарда Қонысбай ауылдық округі әкімдігі және «Зеренді-Сервис» ШЖҚ МКК апатты бригадасы бірлесіп №3 МЖД учаскесіндегі су құбырының жарылған тұсы жөнделді. Гранитный кентін сумен қамту жаңартылды, – деді Зеренді ауданы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Аудан әкімдігінің мәліметінше, ауылдағы кәріз желілерінің әбден тозығы жеткен. Ол осыған дейін «Ардагер Неруд» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің меншігінде болған. Мемлекет меншігіне еш құжатсыз тапсырылған. Содан жөндеу жұмыстарын жүргізу еш мүмкін болмапты.
«Қазіргі уақытта мемлекеттік акт қолымызға тиді. Техникалық төлқұжатын алғаннан кейін кәріз желілерін қайта жаңарту бойынша жобаны жасауға бюджеттік өтінім берілмек. Ал қаламен ауыл арасындағы автобус қатынасына келсек, Гранитный кентінде жолаушылар тасымалына қызмет көрсетуге ниетті ұйымдар жоқ. Тасымалдаушылар пандемия кезіндегі санитарлық талаптардың көбеюі тиімсіз еткенін алға тартады. Қоқыс «Тазалық» ШЖҚ МКК коммуналдық кәсіпорнымен жекелей келісімшарт негізінде жүзеге асырылады. Қоқыс тасымалдауға өтінім көп болғандықтан, кәсіпорын мүмкіндігінше қоқысты тасымалдайды», – дейді Зеренді аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бөлімінің басшысы Марат Жүнісов.
Аудан әкімдігі жарылған су құбырын жөндедік десе де, тұрғындар жергілікті билікке наразылығын жасырмады.
«Су құбырының жарылғанын жөндедік, су беру жаңартылды», –дейді. Бірақ су қайда? Түстен асты, әлі сусыз отырмыз. Біз қайда шағымданбадық? «Nur Otan»-ға, телеарнаға тіпті Президентке дейін хат жаздық. Ал әкім әлі әрекетсіз отыр. Кәріз сол күйі жұмыс істемейді. Ауызсу бірде бар, бірде жоқ. Жол да сол күйі ойлы-шұңқыр. Үнемі бәрі сынып, қирап жатады. Ал билік тек құрғақ уәдемен құтылады», – дейді Анар Жүсіпова.
Ауыл жұрты осылай билікке шағымын айтты. Көкшетаудың іргесінде отырса да, осындай қиыншылықты бастан кешірген тұрғындардың мәселесі қашан түпкілікті шешілетіні әлі белгісіз болып отыр.
Абзал АЛПЫСБАЙҰЛЫ, Ақмола облысы