Отбасылар дайын үйден бас тартты. Неге?

Отбасылар дайын үйден бас тартты. Неге?

Кез келген адам үшін баспана – басты мәселе. Ел­дегі ең үлкен ме­гаполис болғандықтан бұл мәселе Алматыда да айқын сезіледі. Тұр­ғындарды жайлы баспанамен қам­тамасыз ету үшін түрлі бағдар­ла­малар қарастырылған. Алайда қа­зір шаһарда халықтың әлеуметтік жағынан аз қамтылған топтары үшін са­лынған жалға берілетін пәтерлер бос тұр. Қоғам бел­сендісі Аида Бо­қаева «Жас қанат» ықшамау­да­нын­да тұрғын үй мем­лекеттік бағ­дар­лама бойынша салын­ғаны­мен, аз қамтылған отбасыларға бе­ріл­мегенін айтады. Себеп не?

«Бұл тұрғын үй сатып алу құқығынсыз, ипотекаға бас­пана сатып алуға қаражаты жоқ, яғни аса мұқтаж жандарға берілуі керек. Егер адам бұл үйге шын мұқтаж болса, ол бірер сағатта-ақ көшіп алар еді. Бос тұрған екі үй керісінше. Ең қызығы, осы үйлерден 120 мың теңгеге бос пәтерді жалға алуға болады. Қаламыздың тұрғыны мемлекеттік бағдар­лама бойын­­­­­ша пәтерді аз қам­тылған отбасы ретінде алып, оны жалға береді. Келісім­шартты алып, тұрмысы төмен және мұқтаж азаматтарға ар­налған тұрғын үйде тұратын адамдардың жеке басын куә­ландыратын құ­жаттармен са­лыстыру қажет. Ол үшін әкім­дік қызмет­кер­лерінен жұмыс тобын құ­рып, тексеру жүргізу керек», – дейді Аида Боқаева. Біз мәселенің мән-жайын анықтау үшін «Жас қанат» ықшамауданы орналасқан Түрксіб ауданы әкімдігіне хабарласқанбыз. Жауапты қызметкерлер бұл Алматы қа­ласы Тұрғын үй саясаты бас­қармасына қатысты сауал екенін жеткізді. Ал тиісті ме­кеме қызметкерлері «Жас қанат» ықшамауданындағы 1/86 және 1/87-үйлерден 80 пәтер бөлінгенін, 2021 жылдың 28 қаңтарындағы жағдайға сәйкес, 40 пәтер иесімен жалға алу келісімшарты жасалғанын, ал 40 пәтердің бос тұрғанын растады. «13 ипотекалық бағдар­ламаға қатысуға ниет білдірген азаматтар пәтердің ауданымен келіспей, пәтерден бас тартты. Аталған пәтерлер осы санат­тағы келесі кезекте тұрған аза­маттарға қайта бөлінеді. Ал 27 адам келісімшартқа қол қоюға келген жоқ. Оларға басқармаға келу туралы ескерту қағазы жіберілді. Егер олар ескерту қағазын алып, басқармаға кел­месе пәтер кезектегі басқа азаматқа беріледі. Таяу мер­зімде бұл пәтерлерге қатысты тиісті шешім қабылданады. Коммуналдық тұрғын үй қо­рынан жалға берілген пә­терлерді үшінші тарапқа жалға өткізу туралы мәселе жеке немесе заңды тұлғалардың сәйкес шағымы бойынша тексеріледі», – деді Алматы қаласы Тұрғын үй саясаты басқармасының қызмет­керлері. Өткен жылы Алматыда пәтерге мұқтаж 2 184 отбасы баспанаға қол жеткізді. «Нұрлы жер» бағдарламасы бойынша – 289, «Бақытты отбасы» – 376, «Шаңырақ» – 250, «Алматы жастары 3.0» – 1 000, «ТҮҚЖБ-ның несиелік тұрғын үй же­лі­сімен» – 360 адам. Қаңтар айындағы мәлімет бойынша, Алматыда 2 500-ге жуық аз қамтылған отбасы пәтер алу кезегінде тұр. Олардың басым бөлігі – көпбалалы отбасылар. Байқап отырғандай, мемле­кеттік бағдарламамен жалға берілетін пәтерлерді сатып алу құқы жоқ. Сондықтан бұл көп­теген отбасы үшін тығы­рықтан шығар жол болмай тұр. Өйткені жалдау келісімшарты алдағы уақытта жалғаса ма, әлде тоқ­татыла ма, сенім жоқ. Сол се­бепті ақыры жалдап тұ­ратын пәтер болған соң көбі жеке пәтер иелерімен өзара келісім жасап, пәтер жалдауға ынталы. Олардың басым бөлігі салық төлемейді. Мемлекеттің «Бақытты от­басы» бағдарламасы бойын­ша жылжымайтын мүлікпен қам­тамасыз етудегі басты мақ­са­ты – көпбалалы отба­сы­лардың тұрғын үй, қалада тір­кеуде болу мәселесін шешу. Сондай-ақ банкке ай сайын жарна түсіп, салық төленеді. Осылайша, көлеңкелі айна­лымдағы ақ­шаны мемлекет қазынасына қарай бұру да көз­делген. Де­генмен «Жас қа­нат» ық­шамау­данындағы жалға берілуі тиіс 80 пәтердің 40-ы бос тұруы – бұл бағдар­ламаның шикі екенін білдірмей ме? Әлде, бұл кейінгі жылдары қалай болса солай салынған, алды қисайып, тұрғындары пәтер жалдап тұруға мәжбүр болған сапасыз үйлердің кө­беюінің салдары ма? Қалай де­­генде де, бұл баспана салуда санға емес, сапаға мән берілуі керегінің тағы бір дәлеліндей.

Гүлнар ЖҰМАБАЙҚЫЗЫ