Сыбайлас жемқорлық еліміздің ешбір аймағында азаймай тұр. Жуырда Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Жамбыл облысы бойынша департаменті таратқан мәліметтерге жүгінсек, жамбылдық шенділер қаржы жымқырудың түрлі айласын жүргізгені байқалады.
1 дана флеш-картаны 235 714 теңгеге сатып алмақ болған
«Өңірлік коммуникациялар қызметі» алаңында өткен брифингте департамент басшысының орынбасары Равиль Төлебаев мемлекеттік сатып алу жүйесіндегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдерді анықтау мақсатында департамент пен «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасы бірлесіп, бірқатар келеңсіздікті анықтағанын айтты. Атап айтқанда, тауарға ақылға сыймайтын баға қою деректеріне мониторинг жасалған. Нәтижесінде, енгізілген ұсыныстар бойынша құзырлы органдар мемлекеттік сатып алу жоспарын қайта қарап, 676 миллион теңге бюджет қаражаты үнемделген. Атап айтсақ, облыстық Полиция департаменті бюджетті жоспарлау барысында флеш-картаның 1 данасын 235 714 теңгеге (жалпы сомасы 9,4 млн.) сатып алмақшы болған. Алайда келіп түскен ұсыныс негізінде қайта қаралғаннан кейін бір данасы 2 357 теңгеге төмендетіліп, 9,3 миллион теңге үнемделген. Сол сияқты Шу ауданы әкімі аппараты 1 дана компьютер бағасын 600 000 теңге деп жоспарласа (жалпы 12 млн), ұсыныс арқылы баға қайта қаралып, компьютердің әр данасының құны 300 000 теңгеге түсірілген. Үнемделген сома – 3 миллион теңге.Конкурс арқылы алған жерді төртке бөліп сатып жіберген
Бұдан бөлек, департаменттің жер қатынастарына қатысты талдауы Жамбыл және Байзақ аудандарында жүргізіліп, бірқатар сыбайластық белгілері анықталған. Мысалы, Жамбыл ауданындағы талдау барысында аудан әкімі орынбасарының жер комиссиясы төрағасы ретінде шешім қабылдауына байланысты мүдделер қақтығысы тіркелген. Жер комиссиясының төрағасы, аудан әкімінің орынбасары Е. өзінің туысқандарына (анасы, әйелі және аға-інілеріне) 1366,5 гектар ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді алуға қолдау көрсеткен. Қазір департаменттің ұсынысы негізінде аудан әкімінің орынбасары Е. жер саласына қатысты басшылық жасаудан және жер комиссиясы төрағалығынан шеттетіліп отыр. Ал Байзақ ауданында жерлер конкурс арқылы арзан бағамен сатып алынып, әрі қарай 6-9 ай ішінде қайта саудаланған. Анығырақ айтсақ, жер телімі алған конкурс жеңімпаздары алыпсатарлықпен айналысқан. Мысалы, азаматша Ш. конкурс арқылы 0,1 гектар жер телімін 296 800 теңгеге, 0,03 гектар жер телімін 151 000 теңгеге және 0,2 гектар жер телімін 726 000 теңгеге сатып алған. Алайда аталған жер сияқты телімдер «Крыша» сайтында 10 есе қымбат бағамен сатылымда тұр. Сонымен қатар аталған ауданда азамат Б. бөлінуге жататын 1,5 гектер жерді аукцион арқылы сатып алып, әрі қарай 4 -ке бөліп сатып жіберген.Бес жылға жетпей қызметтен босағандар қаржыны қайтармай қойған
Департамент облыс әкімдігінің Денсаулық сақтау басқармасының қызметіне де талдау жүргізген. Тексеру барысында басқарма 2017-2020 жылдар аралығында ауылдық жерлерге жұмыс істеуге жолданған медицина қызметкерлеріне жалпы 252,8 миллион теңге біржолғы материалдық көмек төленгені белгілі болды. Заңнамаға сәйкес еңбек шарты 5 жылдан бұрын бұзылған жағдайда төленген әлеуметтік қолдау кері қайтарылуға тиіс. Бірақ талдау барысында бес жылға жетпей жұмыстан босаған 6 қызметкердің 4,8 миллион теңгесі бюджетке кері қайтарылмағаны анықталды. Тағы бір факт – 2018-2020 жылдар аралығында Денсаулық сақтау басқармасына бағынышты ұйымдар жалпы сомасы 11 миллиард 527 миллион теңгеге медициналық жабдықтар сатып алған. Алайда талдау көрсеткендей, басқарма медициналық жабдықтарды сатып алуды жүргізу кезінде олардың құнын негізсіз жоғары көрсетіп, бюджет қаражатын тиімсіз пайдаланған. Мәселен, 2020 жылдың 14 сәуірінде облыстық көпбейінді балалар ауруханасы жеке серіктестіктен құны 10 миллион теңге тұратын SV300 өкпені жасанды желдету аппаратын сатып алған. Алайда 2020 жылғы 13 сәуірде сол серіктестік Талас ауданындағы орталық ауруханаға SV300 өкпені жасанды желдету аппаратын 15,9 миллион теңгеге сатқан. Осы сынды негізсіз, артығымен жұмсалған қаржыға қатысты Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл департаменті 10 ұсыныс енгізіп, құзырлы мекемеге жолдады.Саятхан САТЫЛҒАН, Жамбыл облысы