Жалғаннан Есенғали Раушанов та өтті. Қазақтың өлеңі де бөлек, болмысы да бөлек дара ақындарының бірі еді.
Ол 1957 жылы Қарақалпақстанда Хожелы қаласында дүниеге келген. Еңбек жолын Өзбекстанның Жызақ облысы Мырзашөл ауданындағы «Достық» газетінде әдеби қызметкер, бөлім меңгерушісі болып бастаған. Кейіннен «Жалын» журналында бөлім меңгерушісі, «Арай» журналында поэзия бөлімінің меңгерушісі, жауапты хатшы, «Зерде» журналының бас редакторы, 1995 жылдан «Жазушы» баспасының директоры болған. – Ұзын-ұзын көш келер, Ұзын шұбап бос келер. Тырналар-ай, Қиқу салып тарттыңдар қырға қарай. Сәл ертерек жетсеңдер қайтер еді, Мынау байғұс жүректі жұлмаламай. Тырналар-ай, уыз боп тұнған ән-ай. Мен аңғармай келемін жылда қалай, Аянышты мына өмір һәм аяулы, Талдан таяқ таянған «Бір баладай». Билей келсін бұл көктем тойлай келсін. Ертең тойды қояды ол, қоймай көрсін. Мәңгі бірге боламыз деп тұр қазір, Сенеді деп ойлайды, ә? Ойлай берсін. Көктеменің шын аты арман-елес. Кетеді ол да, қасымда қалмақ емес. Сүйем жалған екенін біле тұра, Не бар өзі дүниеде жалған емес. Бұл – Есенғали ақынның соңғы жыры. Шәкірті Шерхан Талаптың уатсап нөміріне жіберген екен. «Мына өлеңді осыдан бір ай бұрын жіберген еді. «Жаңа ғана бітірдім, оқып көрші. Бірақ ешқайда жариялама, ойыңды айтарсың» деді. Жаңа өлең жазса, оқып берер Аманхан досы да жоқ, осы бір сәтті бөлісер жан іздеген шығар деп топшылағам. Компьютерге теріп, суретке түсіріп жіберіпті. Кейіннен үстінен тағы бір қарайтынын да айтты», – деп жазады Шерхан Талап. Серік АҚСҰҢҚАР, Мемлекеттік сыйлықтың иегері:ҚОШ БОЛ, АРДАҒЫМ!
– Күтпеген жерден Есенғали кетіп қалды... Оны да мына індет алып кетіпті?!. Қайырымсыз сұм ажал қазақ жырының бір қабырғасын суырып алды, көзімізді бақырайтып қойып! Адам Ата мен Хауа Анадан бері иісі қазақтан бұған дейін тумаған, енді қайта тумайтын ақын келді де кетті! Оның орны енді қазақ жырында ғана емес, күллі әлемдік поэзияның төрінде мәңгі үңірейіп тұратын болады... Ұлы Мұхаңның (М. Мақатаев): «Туады, туады әлі нағыз ақын, Нағыз ақын бал мен у тамызатын. Жесірдің айырылмас сырласы боп, Жендеттің көзінен жас ағызатын. Туады, туады әлі нағыз ақын! Жыр сөздері жай болып атылғанда, Атылғанда, аспаннан оқылғанда, Мылқауларға тіл бітіп, керең естіп, Жанар пайда болады соқырларға!» – деген ақыны осы еді ғой?! Қош бол, ардағым! Арқасында ұлттық рухы шымырлаған қазақ баласының бәріне аза тұтып, көңіл айтамын! Тыныштықбек ӘБДІКӘКІМҰЛЫ, Мемлекеттік сыйлықтың иегері:Өзгеше мектеп қалыптастырған ақын еді
– Есенғали шайырдың қазасы – қазақтың руханиятына, мәдениетіне, көркем ойлау әлеміне орны толмас қаза. Жалпы, Есенғали өзі энциклопедиялық білімге ие, үш тілді қатар меңгерген полиглот, қайраткер жігіт еді. Қалжыңдағанының өзінде әр сөзі мірдің оғындай, ондыққа тиіп жататын. Өте шешен еді. Сұм ажал арамыздан алып кетті. Қабырғамыз қайысады. Қайғырамыз. Көп жылдар бойы «Жазушы» баспасын басқара жүріп, жас таланттардың әдебиетке келуіне жағдай жасады. Сонымен бірге, оның тағы бір ерекшелігі – өзгеше мектеп қалыптастырған ақын еді. Соңғы жылдары Жазушылар одағында басшылық қызмет атқарды. «Біреудің қазасы – оттан, біреудің қазасы – судан» дейді қазақ. Есенғали бауырымыздың қазасы дерттен болды деп естіп жатырмыз. Барша туған-туыстарына, отбасына, әулетіне, сондай-ақ өнерді, әдебиетті жақсы көретін жұртшылыққа қайғыра көңіл айтамын. Светқали НҰРЖАН, ақын:Кешіккен құстарыңның алдынан қарсы алуға аттандың ба?..
– Жалғаннан Есенғали ағам көшті! Ол дағы нар құлжадай аран кешті! Пір Бекет, Абай-әруақ ертіп келген Жетектеп жүре берді тәмам көшті... Уа, көшті! Көшті деймін Есен ағам, Сумиып қала барды көсе-ғалам... Не айта алам, Көкмойнақ-жыр түн ішінде, Кісінеп: «Ием қайда?» десе маған?.. Өткенде ең соңғы рет сөйлескенде «Сәуірдің ортасында Маңғыстауға жетем ғой» деп еді. Етегін жаба сала Құдайды жырлап келген шайырдың аузына Тәңір-Тағала салған екен ғой... Баяғы бозбала шағыңда сонау Сыр бойында жүріп «Анам маған айтады Маңғыстауын, 360 әулие күңіренген» деп жырлап едің, Маңғыстауың күңіреніп жатыр таң атқалы... Сен көктем сайын өлердей сағынып қауышатын құстар жетім қалды ғой, Аға-жаным-ау! Орныңды сипап қалды ғой, жан-көкем-ау! Таң атқалы аға-бауыр, қарындастарың еңіреніп кетті, Ес-аға! Иран-Ғайып, Несіпбек Дәутай, Ақсұңқарұлы көкелерің, Тыныштықбек, Шәкизада, Ертай, Ғалым Жайлыбай замандастарың, Гүлнәр, Жанат, Гүлімай, Әлия, Бақыткүл қарындастарың, Сәрсен, Бауыржан, Дәурен, Маралтай, Ауыт, Әнуар, Жанат, Ербол інілерің көз шолалары жасқа толып, көңіл-шарамды телегей-теңіз қылды! Сол теңіздің үстінде аққуша самғап сен ұшып барасың, Ес-аға! Келмей қойған көктемнің, кешіккен құстарыңның алдынан қарсы алуға аттандың ба?.. Бақұл бол! Атаң Бекеттің шапағатында бол! Не дейін басқа...