Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» атты мақаласында «Біз кезінде елге қызмет етудің озық үлгісін көрсеткен Алаш қайраткерлерінен тағылым аламыз. Олар өткен ғасырдың басында тәуелсіздік идеяларын халық арасында дәріптеуге зор еңбек сіңіріп, азаттық жолында құрбан болды. Тәуелсіздігіміздің мерейтойы аясында осындай біртуар тұлғаларды еске алып, олардың мұрасын жастарымызға және бүкіл әлемге паш етуіміз керек» деген болатын. Жуырда Қарағанды техникалық университеті ұжымының ұйымдастыруымен осы бостандық жолында қудалауға ұшыраған Ә.Ермековтің 130 жылдығына және Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған «Әлімхан Ермеков және қазақстандық мемлекеттіліктің қалыптасуы» атты халықаралық ғылыми-практикалық онлайн конференция өтті.
Конференцияны Қарағанды техникалық университеті ұжымының ұйымдастыруы да заңдылық. Өйткені «Алашорда» үкіметінің мүшесі, математикадан қазақтан шыққан тұңғыш профессоры, алғашқы қазақ тіліндегі математика оқулығының авторы Әлімхан Ермеков 1955 жылдан бастап 1961 жылға дейін Қарағанды политехникалық институтында (қазіргі Қарағанды техникалық университеті) Жоғары математика кафедрасында жұмыс істеді. Шараға облыс және Қарағанды қаласы әкімдіктерінің, мемлекеттік органдардың өкілдері, Парламент Мәжілісінің депутаттары, шетелдік (АҚШ, Ұлыбритания, Германия, Қытай, Ресей, Болгария, Словения, Словакия) және қазақстандық жоғары оқу орындарының ғалымдары, ғылыми орталықтардың, мұрағаттар мен музейлердің өкілдері, ҚарТУ профессорлық-оқытушылар құрамы, студенттері, магистранттары мен докторанттары қатысты. Конференцияда Әлімхан Ермековтің немересі, MARY ADI EDUCATION (Ұлыбритания) компаниясының басшысы, экономика ғылымдарының кандидаты Олег Ермеков: «Атам өте кішіпейіл болды. Жас кезімде сол кісілердің үйіне барғанда, осы қасиетіне көз жеткіздім. Жолдастары, замандастары, қаладан да, ауылдан да атамды іздеп келушілер көп болды. Ешкімді алаламайтын, айтқандарын тыңдап, мәселелері болса, қолынан келгенше шешуге тырысатын» деп еске алды. Техника ғылымының кандидаты, профессор Савет Сағынтаев баяндамасында Әлімхан Ермековтің өзіне қолдау білдіргені туралы айтты. «Әлімхан ағамыз математик, әрі ұлағатты ұстаз бола білді. Ол кісінің маған жасаған қамқорлығын ұмытпаймын. «Артымнан ерген әріптесім» деп маған үлкен баға беріп, зор сенім артты», – дейді Савет Сағынтайұлы. Ал Әлімхан Ермековтің Семей қаласындағы өткен өмір жолдары туралы осы қаладағы Мұхтар Әуезов атындағы педагогикалық колледж директоры Жаңагүл Жанаева: «Іргетасы сонау 1903 жылы қаланған, 118 жылдық тарихы бар оқу орнына Әлімхан Ермеков 14 жасында түсіп, 21 жасында бітіріп шықты. Сонымен қатар Орынборда 1917 жылы желтоқсанның 5-і мен 13-і аралығында өткен Екінші жалпықазақ құрылтайының қаулысында Семей қаласы Алаш автономиясының астанасы Алашорда халық кеңесінің орнатылатын жері болып жарияланды. Нақты айтқанда, Алаш үкіметінің ғимараттары Ертістің сол жағасындағы Жаңа Семейде орналасқан», – дейді. Томбы мемориалдық мұражайының басшысы, М.Шатилов атындағы ТОӨМ жанындағы тарихи жадты зерттеу орталығының аға ғылыми қызметкері Василий Ханевич қудалауға түскен арыстарымыз жазасын өтеген «Следственная тюрма НКВД» туралы айтып берді. Томбы политехникалық университеті музейлер кешенінің экспозициялық және көрме жұмысы жөніндегі маманы Вадим Лобанов Әлімхан Ермековтің Томбыда оқығаны туралы тарихи деректерді алға тартты. Қарағанды облысы мемлекеттік мұрағатының басшысы Жанагүл Тұрсынова қорда сақталған Әлімхан Ермековке қатысты құжаттар туралы сөз қозғады. Халықаралық ғылыми-практикалық онлайн конференцияға қатысушылар: «Саяси қуғын-сүргін құрбандарын, оның ішінде Қазақстанның бостандығы, тәуелсіздігі және аумақтық тұтастығы үшін күресте ерлік көрсеткендерді мәңгі есте қалдыру жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны әзірлеу және қабылдау шеңберінде Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығы мен Ә.Ермековтің 130 жылдығына арналған «Әлімхан Ермеков және қазақстандық мемлекеттіліктің қалыптасуы» атты халықаралық ғылыми-практикалық онлайн конференцияның арнайы қарарын қабылдады. Онда Білім және ғылым министрлігіне жаратылыстану ғылымдары саласындағы жетістіктері үшін жас ғалымдарға Ә.Ермеков атындағы стипендия, Қарағанды техникалық университетінің директорлар кеңесіне жаратылыстану және гуманитарлық ғылымдар саласындағы жетістіктері, сондай-ақ үздік үлгерімі үшін ҚарТУ студенттеріне атаулы стипендия тағайындау туралы ұсыныс айтылды. Қарарға Қарағанды техникалық университетінің базасында тұңғыш қазақ математигі және профессоры – Әлімхан Ермековтің туған күніне орай гимназия, мектеп, лицей, колледждер мен жоғары оқу орындарының оқушылары арасында математика (жоғары математика) бойынша жыл сайынғы республикалық олимпиада өткізу ұсынысы да енгізілді.Әдебиет БЕЛГІБАЙҰЛЫ