2019 жылдың 27 желтоқсанында Алматы қаласы маңында болған жантүршігерлік Веk Air ұшақ апатын ел ұмыта қойған жоқ. Апаттан 12 адам көз жұмып, 49 адам ауруханаға жеткізілген. Ал әуекомпаниясының қызметі тоқтатылып, лицензиясы кері қайтарылды.
Bek Air ұшағы апатынан кейін әуежайға өте жақын орналасқан жер учаскелеріне қатысты тексеру басталған. Күні кеше Алматы облысының Талғар аудандық соты экс-шенеуніктер мен риелторға Алматы әуежайы жанынан жерді заңсыз сату ісі бойынша үкім шығарды. Үш шенеунік бас бостандығынан айырылса, қалғандары 2,5 жылдан 4 жылға дейін сотталды. Негізі, апаттан соң Үкімет басшысының орынбасары Роман Скляр Алматы облысының Талғар ауданында заңсыз жер берген лауазымды тұлғаларға қатысты сотқа дейінгі тергеу амалдары жүргізіліп жатқанын мәлімдеген болатын. Оның «2015-2019 жылдар аралығында Талғар ауданының лауазымды тұлғалары қызметтік өкілеттіктерін асыра пайдаланып, әуежайдың санитарлық қорғау аумағында жеке қосалқы учаскелері, соның ішінде тұрғын үй салу үшін жер учаскесін беру туралы заңсыз шешім қабылдағаны анықталды» деген сөзін ел ұмытқан жоқ. Үй заңсыз салынған. Қайғылы оқиғадан кейін әуекомпания басшылығы брифинг өткізіп, апатқа қатысты өз болжамдарын айтқан. Олар егер ұшақ үйге соғылмағанда, жолаушылардың барлығы аман қалып, тіпті ұшақтың қирамайтынын жеткізген. Одан кейін де сотқа шағымданған компания өкілдері: «Үй еш рұқсат құжатынсыз, заңсыз салынған. Ол тиісті органдардың барлық хатымен расталады. Үй иесі құрылысты өз бетімен рұқсатсыз жүргізген. Азаматтық кодекстің 244-бабына сай, өз бетімен салынған құрылыс бұзылуы керек. Бұдан бөлек, біз өткен сот отырысында Решет Қалибектің үйді өз еркімен бұзуына өтініш түсіргенбіз. Бірақ өтінішіміз орындалмады. Ұшақ соғылған үйдің бір қабырғасы мен іргетасы әлі де тұр. Заңға сәйкес, әуежайдың қорғау аймағында 4 шақырымға дейін бірде-бір құрылыс болмауы тиіс. Сондықтан ұшақтардың қауіпсіздігіне кедергі келтірмес үшін үйді бұзуды талап етеміз» дегені бар-ды. Ал үй иесі әуежай маңынан жер телімін 2014 жылы сатып алыпты.Решет Қалибек онда отбасымен бірге тұруды армандаған. Тіпті, Қытайдағы әке-шешесін көшіріп әкелуді жоспарлап жүріпті. Алайда баспананы бірден тұрғызуға отбасының жағдайы келмеген. Қаржысы аз болған соң, құрылыс жұмыстары бес жылға созылса керек. Құрылысын сол жылы бітіріп, ішкі әрлеу жұмыстары ғана қалған екен. Нысанның ішіне аздап жиһаз да кіргізген. Қаржылық қиындық туындағасын коммуникация тарта алмапты. Жарық, су болмағасын туыстарының үйіне тұрып жатқан. Қайғылы оқиғадан кейін баспананы жергілікті әкімдік бұзып тастаған. Үй иесінің сол кездері БАҚ-та: «Ұшақ үйге соғылғаннан кейін 3 күннен соң әкімдік қызметкерлері жартылай бұзып, бастаған істерін аяқсыз тастап кетті. Одан кейін адамдар кірпіші мен есік-терезесін тасып ұрлады. Сосын апаттық жағдайда тұрған соң, біреуді басып қалмасын деп, өзім қалғанын бұзып тастадым. Ол жерде қазір үй де, үйдің іргетасы да жоқ. Аздаған құрылыс қалдықтары ғана қалды, олар ешнәрсеге кедергі келтірмейді» дегені де есімізде. Екі жылға созылған тексеру. Ұшақ апатынан кейін әуежайға жақын орналасқан жер учаскелерінің заңдылығы тексеріле бастаған. Тексеру барысында 5 шенеунік пен 1 риелтор күдікке ілінген. Олар: Талғар аудандық жер қатынастары бөлімінің бұрынғы басшысы Рүстам Тұрысбеков, Жер ресурстары және жерге орналастыру мемлекеттік ғылыми-өндірістік орталығының Талғар аудандық бөлімінің бұрынғы басшысы Жарас Мәшімбаев және оның әріптестері Медеу Қалыбеков, Берік Абдуллаев, Қайрат Алтынбекұлы, сондай-ақ делдал-риелтор Нұрайым Алданыш. Талғар аудандық соты шешімі бойынша аудандық жер қатынастары бөлімінің бұрынғы басшысы Рүстам Тұрысбеков төрт жылға бас бостандығынан айырылды. Оған жеті жылға мемлекеттік қызметте жұмыс істеуге тыйым салынды. Талғар аудандық жер қатынастары бөлімінің тағы бір бұрынғы басшысы Қайрат Алтынбекұлы да кінәлі деп танылды. Сот оны 6 жыл мерзімге мемлекеттік қызметтегі лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, қауіпсіздігі шектеулі мекемеде 3 жылын өткізуге шешім шығарды. Жер регистрі ғылыми-өндірістік орталығы Талғар аудандық бөлімінің бұрынғы бастығы Жарас Мәшімбаев үш жылға бас бостандығынан айырылды. Бұрынғы Жер кадастры ғылыми-өндірістік орталығы аймақтық бөлімі бастығының міндетін атқарушы Медеу Қалыбековке де 4 жылға бас бостандығын шектеу туралы сот үкімі шықты. Рақымшылыққа байланысты оның мерзімі 3 жылға дейін қысқарды. Басқарманың Жерге орналастыру секторының бұрынғы бастығы міндетін атқарушы Берік Абдуллаевқа 4 жылға бас бостандығын шектеу жазасы тағайындалды. Рақымшылықтың арқасында оның мерзімі 3 жылға дейін қысқарды. Сот оларды пробация қызметіне тіркеу туралы шешім шығарды. Олар жылына 100 сағат еңбекпен айналысуға мәжбүрленеді. Риэлтор Нұрайым Алданыш 5 жылға бас бостандығынан айырылып, қауіпсіздігі орташа колонияға жіберілетін болды. Оның да мерзімі рақымшылыққа байланысты 2,5 жылға қысқарды.Айым БЕКТҰР