Осы аптада Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша ДДҰ мақұлдаған COVID-19 вирусына қарсы Pfizer вакцинасының алғашқы партиясы елге жеткізілді. Ал бүгіннен бастап бұл екпені оқушыларға салуды бастап кеттік. Министрлік өкілдері Pfizer-ді балаларға ата-анасының рұқсатымен ғана салынатынын айтады. Егер ата-ана келісім бермесе ше?
Pfizer вакцинасы межелі уақытынан кешіксе де келіп қуантты. Өйткені елдегі екпе салдыруға ниеттілердің біразы осы вакцинаны біраз уақыттан бері тағатсыздана күтті. Бірақ шетелдік үздік екпені жұрттың барлығына жаппай егу мүмкін болмайтын секілді. Осыған дейін айтылып жүргендей, дамыған елдер көптеп қолданып жатқан препарат бастапқы кезеңде балаларға, аяғы ауыр және емізулі баласы бар аналарға салынады. Сондықтан өз денсаулығын ойлаған тұрғындар қолданыстағы қалған екпелерді қабылдай бергені дұрыс болады. Бірақ бұл елге келген Pfizer вакцинасының жеткіліксіз екенін білдірмейді. Жеткізілген дозалар халықты жаппай вакциналауды аяқтауға мүмкіндік бермек. Айта кету керек, бұл – Қазақстанда тіркелген алтыншы вакцина. Енді келіп түскен вакцинаны Денсаулық сақтау министрлігі жедел тәртіппен еліміздің өңірлеріне жеткізеді. Бұрын қол қойылған келісім шеңберінде Comirnaty Pfizer/BioNTech вакцинасының әзірге 4 млн дозасы сатып алыныпты. Мәлім болғандай, Comirnaty-америкалық Pfizer компаниясы мен германияның BioNTech технологиялық компаниясы шығарған РНҚ-ға негізделген матрицалық вакцинаның (мРНҚ) сауда атауы. Вакцинация курсы 21-28 күн аралығымен енгізілетін екі дозадан тұрады. Сондай-ақ вакцинаны сақтау нұсқаулығын нақты ұстану және жағымсыз салдардың балдырмау үшін вакцинаны жеткізуге және қолдануға дайындық шаралары жүргізіліп жатыр. Бұған дейін елімізге өндіруші ұсынған суық тізбекке қойылатын талаптарға сәйкес ультра төмен температура -60 -90 градус режимінде сақтауға арналған мұздатқыш жабдықтар сатып алынған болатын. Бұдан бөлек, екпені енгізу үшін қажетті шприцтер қоры да жеткізіліп, вакцина жасайтын мамандарға екпемен дұрыс жұмыс істеуге және оны қолдану бойынша жұмыстар жасалған. Comirnaty Pfizer/BioNTech вакцинасы ДДҰ-ға шұғыл қолдануға рұқсат етілген. Pfizer АҚШ, Ұлыбритания, Канада және ЕО елдерінде қолданылады. Клиникалық зерттеулердің нәтижелері бойынша екпенің тиімділігі 95 пайызды құрайды.Алты адамға бір құты
Кеше Алматы қаласының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары Әсел Қалықова Pfizer вакцинасы балаларға, жүкті әйелдерге және бала емізетін аналарға ғана салынатынын айтты. Оның сөзінше, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мақұлдаған Pfizer вакцинасын емханаларға бөлу жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бүгіннен бастап мегаполисте Pfizer вакцинасы балаларға салына бастайды. «Вакцина үш категорияға бөлінген. Ол 12-18 жасқа дейін балаларға, жүкті әйелдерге (16-30 апта) және бала емізетін аналарға ғана салынады. Әзірше халықтың басқа тобына бұл вакцина салынбайды», – дейді Әсел Қалықова. Айтуынша, Pfizer вакцинасының бір құтысы алты адамға ғана арналған. Ал әзірге Алматыға 46 800 дозасы беріліпті. Вакциналау 21-28 күн аралығында жүргізіледі. Атыраулық ақ халаттылар да аймақтағы 76 мың адам Pfizer вакцинасы салынатынын айтты. Облыстық Денсаулық сақтау басқармасының баспасөз қызметі мәлім еткендей, бүгін Атырауға израильдік Pfizer вакцинасының алғашқы 17 550 дозасы жеткізілмек. Ал оған дейін Атырау облысына вакцинаны мұздатуға арналған 2 камера әкелінген. Қазір облыста 12 мен 18 жас аралығындағы 63 138 бала есепте тұрса, оның ішінде 70%-ы немесе 44 196 адам COVID-19 инфекциясына қарсы вакцина салдырушылар тізіміне енгізілген. Алайда медицина мамандары есептегі балалардың барлығына егу жұмыстары жүргізілмейтінін жеткізді. Өйткені министрліктің тапсырмасына сәйкес, 12 мен 18 жас аралығындағы балаларға вакцина ата-анасының рұқсатымен ғана тұрғылықты мекенжайында тіркелген емханаларда салынады.Жанама әсері бар
Вирусолог-дәрігер Бауыржан Ақылбеков бүгін салу керек екпені кейінге қалдыруға болмайтынын айтады. Өйткені коронавируспен ауырғандардың саны күн сайын құбылып тұр. Алдыңғы кезекте бұл ауру иммунитеті төмен адамдарға тез жұғады. Ал болашақ аналар мен балалар бірінші кезекте. Сондықтан Pfizer екпесі алдыңғы кезекте жүкті әйелдер мен емізулі баласы бар аналарға салынатынын айтады. «Аяғы ауыр аналарға вакцина алудан қорқудың қажеті жоқ. Керісінше, дәрігерлер қазір екпе алса, іштегі нәресте мен омыраудағы балаларының да коронавирусқа қарсы иммунитеті болады», – дейді ол. Бұл туралы кеше Алматы қаласы Қоғамдық денсаулық басқармасы басшысының орынбасары Светлана Сұлтанғазиева да брифинг барысында мәлім еткен. Оның айтуынша, жүкті әйел вакцина алса, баласында коронавирус инфекциясына қарсы иммунитет пайда болады. Алайда оның антиденесі қаншалықты болатыны ағзаға байланысты. Дегенмен екпе алған аналардың болашақ сәбиі жарық дүниеге иммунитетпен келетін көрінеді. Сонымен қатар ол әрбір дәрі-дәрмек нарыққа шығарда төрт зерттеу фазасынан өтетінін айтты. «Олар клиникаға дейінгі, еріктілерге, халықтың белгілі бір контингентіне, кейін пост тіркеу кезеңі. Бүгінде бар дәрі-дәрмек пен вакциналарда 10 пайызға жуық жанама әсерлер бар. Бұл вакцинаның да 10 пайызға дейін жанама әсері болады. Мысалы, бас ауруы, екпе салынған жердің қызаруы, дене қызуының көтерілуі. Бірақ оның барлығы 1-2 күнде тоқтайды», – деді басқарма басшысының орынбасары. Америкалық Comirnaty мРНК-вакцинасы жүкті әйелдерге қауіпті емес. Қазірдің өзінде әлемнің 20-дан астам елі екпенің осы түрін жаңадан босанған әйелдерге сала бастапты. «Жүкті әйелдер де екпе алуы керек. Еуропада жүкті әйелдерді вакциналау бойынша көптеген клиникалық зерттеу жүргізілді. Ресей ғалымдары да егжей-тегжейлі зерттеу жүргізді. Бізде коронавирус инфекциясының аясында жүктілік кезінде әртүрлі жағымсыз салдар мен асқынуларға ұшыраған әйелдердің белгілі бір саны бар екенін көріп отырмыз. Сондықтан клиникалық зерттеулерге сүйене отырып, 16 аптадан 38 аптаға дейінгі аралықта вакциналауды ұсынамыз. Вакцинаның бірінші және екінші компоненттерін де алу қауіпті емес», – деді Светлана Сұлтанғазиева. Оның сөзіне қарағанда, тұрғындар саны көп Алматы мегаполисінде баласына Pfizer вакцинасын салдыруға келісім бергендердің қатары біртіндеп көбейіп келе жатыр. Бүгінгі күні 30 мыңнан аса алматылық баласына Pfizer вакцинасын салдыруға келісім беріпті. Айтуынша, қаладағы 12 мен 17 жас аралығындағы 170 мың баланың 30 мыңы екпе алуға дайын. «Келісім бергендер артып жатыр. Вакциналау алдымен медицина мекемелерінде жүргізіледі. Ал білім ордаларына тек арнайы шақырту арқылы барады», – деді Светлана Сұлтанғазиева.Ата-аналар не дейді?
Елордалық Гүлсім Артықбаева екпе туралы әзірге мектеп әкімшілігімен ешқандай келісім туралы сөз болмағанын айтады. Бірақ басқа ата-аналар секілді ақпараттардан естіп-біліп отырғанын айтқан ол: «Қызыма екпе салдыруға келісім беремін бе, ол жағын әлі білмеймін. Шынымды айтсам, екпе алу керек те секілді. Бірақ оның қаншалықты қаупі барын білмейміз ғой. Мысалы, коронавирусқа қарсы вакцинадан басқа екпелердің өзі болашақ қыздардың ана болуына, ұлдардың ұрпақ сүюіне кері әсерін береді деп естиміз. Сол жағынан келгенде салдыруға келіспеймін», – дейді. Ал алматылық Асхат Көпжасаров министрлік ерікті деп айтқанымен, ертеңгі күні мәжбүрлеп салдыра ма деп қорқады. Жақында ғана жарық дүниеге сәбиін әкелген Ардақ Тұрлымбекова да мүмкіндігім болса, бірінші кезекте екпе салдырамын деп отыр. «Дәл қазір маған дәрігерлер өзі үш айға дейін екпе салуға болмайтынын айтты. Коронавируспен жақында ғана ауырдым, осы баламды қауіпті дертпен күресіп жүріп босандым. Егер босанбай тұрып елге осы екпе келгенде дәрігерлер барынша түсіндірсе, ойланбастан салдырар едім. Себебі вакцина салдырған дұрыс екенін түсіндім. Денемізде антидене болмаған соң ауру жұқтырдық. Ал қазір сау жерім жоқ. Ковидпен ауырған соң денемдегі бүкіл дәрумен де кетті. Жазылды дегеннің өзінде жақында КТ-ға түстім, сөйтсем әлі де созылмалы бронхит қалып қойды. Екінші рет жұқтырсаң өліп кетуің де мүмкін. Сол үшін үш айым толса, бірінші кезекте екпе салдырамын», – дейді Нұр-Сұлтан қаласының тұрғыны Ардақ Тұрлымбекова.Екпе салдыру ерікті болады
Ақпарат көздеріне сенсек, бүгінде әлемнің 20-дан астам елі 12 жастан бастап балаларға осы екпені қолдануда. Мәселен, Қытайда 3 жастан, АҚШ-та 5 жастан бастап екпе салынып келеді. Бүгінге дейінгі мәліметтерге сенсек, АҚШ-тың өзінде Pfizer вакцинасы 8 млн балаға салыныпты. Көрші Қытайда қазан айындағы есеп бойынша 3-17 жас аралығындағы 60 миллионнан астам бала мен жасөспірім екпенің инактивті түрін алған. Озық мемлекеттердің өзінде кеңінен қолданып, ғалымдар мақұлдап отырған екпесін әлемдегі және елдегі эпидахуалдың құбылмалылығын ескеріп, Қазақстан 12-18 жас аралығындағы балалар мен жасөспірімдерді иммундау үшін файзер вакцинасын әкелді. Денсаулық сақтау министрлігі вакцина тегін және ерікті болатынын алға тартады. Егер медицина мамандары мәжбүрлі түрде салса, бұл «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» кодексінің 77-бабы бойынша заңсыз болып есептеледі. Яғни, ол бойынша кез келген медициналық рәсім, оның ішінде вакцина да екпе алушының келісімімен ғана жүргізілуі керек. Ал 12 жастан 17 жасқа дейінгі жасөспірімдерді вакциналауға ата-аналарының немесе олардың заңды өкілдерінің жазбаша келісімімен ғана жол беріледі. Сондай-ақ заңда көрсетілгендей, елімізде вакцинадан бас тартқаны үшін әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілік те қарастырылмаған.Жадыра МҮСІЛІМ