2 желтоқсандағы жағдай бойынша, еліміздегі эпидемиологиялық ахуалды бағалау матрицасына сәйкес Солтүстік Қазақстан облысы ғана «қызыл аймақта» қалып отыр. Бұл өңір «қызыл аймаққа» енгелі екі айдан асты. Басқа барлық облыста науқастар саны азайып, «жаман тұмаудың» беті бері қайтса, Қызылжар өңірінде ғана бұл дерт ешқандай шараларға бой бермей тұр. Неліктен?
Солтүстік Қазақстан облыстық Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің мәліметінше, облыста тәулігіне коронавирус жұқтырудың 100-ден астам жағдайы тіркеледі.
Әсіресе, Ресеймен шекаралас Мағжан Жұмабаев ауданында науқастанғандар саны тым көп. Бұл жайт аурудың таралуына георафиялық жағдай да әсер ететінін көрсетсе керек. Ресми деректерге сүйенсек, Ресей Федерациясымен шектесетін жолдардағы шекаралық бақылау бекеттері арқылы бір жылдан бері барлығы 319 мыңнан астам адам келген. Соның ішінде 168 мыңнан астам адам ПТР сараптамасына жасалған анықтамаларымен шекараны жаяу кесіп өтсе, Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын 5 800 адам анықтамасыз келіп, COVID-19-ға зертханалық тексеруден өту үшін карантиндік стационарларға орналастырылған. COVID-19 сараптамасы оң нәтиже көрсеткен 316 адам анықталды. Оның 41-і инфекциялық стационарға жатқызылса, 275-і амбулаторлық ем қабылдады. Шекараны кесіп өткен кезінде ПТР-сынағынан өткені туралы куәлігі болмағандықтан, 1 620 шетел азаматына елге кіруге тыйым салынған.
Дегенмен бұл шара ауруды ауыздықтауға сеп болмай тұр. Бұған негізінен тұрғындардың карантин талаптарын сақтамауы себеп. Солтүстік Қазақстан облыстық Денсаулық сақтау басқармасының басшысы Нұрлан Аймановтың пікірі осындай. «Жерлестеріміздің кейбіреулері ең қарапайым санитарлық талаптарды сақтамайды. Мәселен, мүлде бетперде тақпайтындар бар. Тақса да аузы-мұрнын жаппай, иегіне іле салатындар көп. Әлеуметтік қашықтық сақталмайды. Отбасылық жиындар, той-томалақ толастамай тұр. Ashyq қосымшасындағы мәртебесі «қызыл» екеніне қарамастан, көше кезіп жүргендер қаншама? Жалпы, тұрғындар ғана емес, көптеген нысанның иелері де Ashyq жүйесінің маңыздылығын түсінбейтін сияқты, жеңіл-желпі қарайды», – деп налиды Нұрлан Бақдәулетұлы.
Айта кету керек, Аshyq жобасы ережесін бұзушыларға 4 миллион теңгеден астам сомаға 126 айыппұл салынған екен. Бұқаралық ақпарат құралдарында шектеу шараларын бұзып, әкімшілік айыппұл төлеген 116 адамның есімі жарияланды.
ЕКПЕ САЛУДАҒЫ ЕНЖАРЛЫҚ
Екінші себеп – коронавирусқа қарсы екпе салдырудағы енжарлық. Бүгінде солтүстік қазақстандықтардың тең жартысы екпесіз жүр. Нұрлан Бақдәулетұлы олар белгісіз бір блогерлердің жалған үндеулеріне құлақ асқанын айтады. «Ауру азаю үшін ересек тұрғындардың 91 пайызы, немесе 370 мың адам COVID-19-ға қарсы екпе салдыртуы тиіс. Ал біздің облыста 261 мың адам ғана, яғни Барлық тұрғындардың 70,5 пайызы екпенің бірінші компонентін салдырды. Ал екінші компонентін алғандардың саны – 244 мың адам (66 пайыз). Барлық тұрғындардың санын есептесек, халықтың 50 пайыздан астамы екпе салдырмаған. Бұл – интернеттегі комментаторлар жұмысының нәтижесі. Олардың жазғандары – «фейк». Блогерсымақтар ешнәрсе үшін жауап бермейді. Ал халық олардың айтқанына еріп, өмірмен қош айтысып жатыр», – деді Нұрлан Айманов.
Екпе салдыруға үзілді-кесілді қарсы адамдардың қарасы көп. Солардың бірі атын атағысы келмесе де, өз пікірін айтуға келісті. «Вакцина туралы пікір көп. Кез келген мәселе бойынша қанша адам болса, сонша пікір болатыны заңдылық қой. Өз басым қарсымын. Себебі бұл вакцина егжей-тегжей тексеріліп, зерттелмеген. Вакцина түгіл аурудың өзі адамзат үшін беймәлім вирус. Вакцина алғаннан кейін денсаулығы күрт нашарлаған таныстарым бар. Ол адам ағзасына қалай әсер ететінін ешкім болжай алмайды. Мүмкін сәл кейінірек екпе салдыруға келісермін. Бірақ «тәжірибе жасайтын көжек» сияқты алғашқылардың бірі болғым келмейді», – деді қызылжарлық келіншек.
Ал облыстың бас санитар дәрігері Әсет Жұматаев вакцинаның тиімді екенін айтады. «Шектеу шараларының әсерін жалғастыру үшін ең алдымен біз вакцина салғызуымыз керек. Өйткені вакцина салдырмаған адамдар неғұрлым көп болса, аурудың тарау және жаңа мутациялардың пайда болу қаупі соғұрлым жоғары болады. Вакциналар жұмыс істейді, бұл уақытпен дәлелденді.
Облыста жіті респираторлық вирустық инфекция да белең алып барады. Былтырғымен салыстырғанда 1,4 есе артық. Сондықтан тұрғындар бетпердені дұрыс киюді ұмытпай, қарапайым ережелерді сақтаса, бұқаралық іс-шараларға қатыспай, әлеуметтік қашықтықты сақтаса ғана ауруды азайта аламыз. Бүлінген мереке мен рәсуа болған ақшадан басқа, жиналған адамдарға коронавирус жұқтыру қаупі жоғары екенін еске саламын. Жерлестеріме әлеуметтік байланыстар санын азайтыңыз, объектілерге барған кезде Ashyq қосымшасын қолданыңыз деген кеңес берер едім», – деді Солтүстік Қазақстан облысының Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Әсет Жұматаев.
ТЫҒЫЛЫП ТОЙ ЖАСАҒАНДАР КӨП
Ежелден «Той дегенде домалайды қу бастар» деп келген қазақ «жаман тұмау» басталғалы той-томалаққа зар. Бірақ тығылып той жасап жүргендер де жоқ емес. Мониторинг топтары олардың жолын кесіп, талай тойдың шырқы бұзылып жатса да, халықтың бұл әдеттен тыйылар түрі жоқ. Жалпы, өткен айда мониторинг топтары бір мыңнан астам нысанды қамтыған 200-ден астам рейд жүргізіпті. Оның барысында 26 тұлғаға бір жарым миилион теңгенің айыппұлы салынған. Қаншама отбасылық мерекенің шырқы бұзылып, қыруар қаржы рәсуа болды.
Солтүстік Қазақстан облыстық Полиция департаментінің мәліметінше, өткен демалыс күндері Петропавлда карантин шектеулерін бұзудың 3 дерегі тіркелген. Ал қараша айында 10 құқықбұзушылық анықталған. Соның ішінде жетеуі – жұмысын уақытылы тоқтатпаған көңіл көтеру орындарына қатысты. Мәселен, облыс орталығындағы мейрамханалардың біріндегі караоке залы бір түн ішінде екі рет заң бұзған. Мекеме басшылығына бас санитар дәрігердің қаулысы бұзылғаны туралы ескерту жасалғанымен, оған пысқырып қараған адам жоқ. Екінші рет заң бұзған ойын-сауық орталығына қатысты материал жинастырылып, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау органдарына жіберілді.
Өкінішке қарай, бұқаралық іс-шаралар фактілері апта сайын тіркеліп отыр. Бұл жайт халықтың басым бөлігі қазір той тойлайтын кез емес екенін ұғынбағанын көрсетсе керек. Дәрігерлер тұрғындардың тәртібі мен қабылданған шектеу шараларының қатаң сақталуы арқасында ғана аурудың өсуін тежеуге болатынын айтудан жалықпайды.
Солтүстік Қазақстан облысында соңғы күндерде 100 мың адамға шаққандағы аурушаңдық көрсеткіші эпидемиологиялық жағдайды бағалау матрицасы бойынша 170,9-ды құрап отыр. Соған сәйкес, облыс бұрынғысынша «қызыл» аймақта.
2 желтоқсандағы жағдай бойынша Нұр-Сұлтан қаласы, Ақмола, Қарағанды, Павлодар, Қостанай облыстары «сары» аймақта болса, Алматы, Шымкент қалалары, Атырау, Ақтөбе, Алматы, Батыс Қазақстан, Түркістан, Жамбыл, Қызылорда, Маңғыстау, Шығыс Қазақстан облыстары «жасыл» аймаққа жайғасты.
Солтүстік Қазақстан облысы
