Түркістан облысы Жетісай аудандық мәслихатының депутаты Рүстем Наматуллаевтың аудандағы бірқатар мектепте мәдени іс-шара өткізетін акт залы жоқ деп шырылдап жүргеніне біраз уақыт болды. Депутат мұны «мәдениетке жасалған қастандық» екенін айтады. Бұл мәселені ол әлеуметтік желідегі жеке парақшасында жиі көтеріп, Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетовке де арнайы хат жазып, ұсыныс жолдаған. Алайда хат жолданған 6 айдан бері оған жауап жоқ. Шамасы бұл мәселені шешуге облыстық Адами әлеуетті дамыту басқармасы аса ниетті емес сияқты. Олар мектептің сызбасына, сметалық-жобалық құжат әзірлеуге қатыспайтынын айтады. Тіпті, басқарма өңірдегі спортзалын сахнаға, сахнасын спортзалға айналдырып, амалдап жүрген мектептердің нақты санынан да хабарсыз болып шықты.
Ал мәселемен күнделікті бетпе-бет келіп жүрген мұғалімдердің үні шықпайды. Негізінен облыс аумағында соңғы жылдары пайдалануға берілген бірқатар мектептің акт залы жоқ. О баста жоба солай сызылған. Ал мәдени шара жиі өтетін оқу ордасында акт залының болмауы мектеп мұғалімдерінің жанына батып жүрсе де, осы уақытқа дейін ешкім бас көтеріп айта алмайды. Жетісай ауданындағы құрылыс саласын қадағалайтын мәслихат депутаты Рүстем Наматуллаев құрылысы жүріп жатқан нысандарды аралағанда, осы мәселемен бетпе-бет келіпті. Басқаны былай қойғанда, 1 200 орындық №7 «Тұран» мектеп-гимназиясында акт залы салынбағаны түсініксіз. Жобалаушылар барлық талапқа сай типтік үлгідегі білім ұясын жоспарлағанда неге жалғыз акт залын қалдырып кетті екен? Үнемдеудің жөні осы екен деп, спортзалды акт залына айналдыруға болады деп жобалаған. Бүгінде жобалаушылардың осынау қисынға келмейтін сызбасынан ұстаздар да, оқушылар да зардап шегіп жүр.
Гимназия оқушыларының бұрынғы мектебінде де акт залы болмапты. Жаңа білім ұясы салына бастағаннан қуанған олардың мұнда келген соң қуанышы су сепкендей басылған. Жап-жаңа үлкен екі корпусты білім ошағында да мәдени шара өткізетін жердің жоқтығы балалардың көңіліне қаяу түсірген.
«Құрылыс жобасы бойынша спортзал мен акт залы үшін бір орын бекітіліпті. Яғни, мектепте іс-шара өтетін болса, спортзалды босатып береді екен. Іс-шара өтетін кезде баскетбол, футбол ойнайтын құрылғылар алынады да, сахнаның зілдей ауыр темір-терсектері кіргізіледі. Іс-шара біткен соң, олар қайта шығарылып, денешынықтыру пәні жалғасады. Спортзалдың бір бұрышында сахна тұр. Салмағы 2 тоннаға дейін тартатын ауыр темір-терсектері тағы бар. Әр іс-шара сайын оны құрастырып, біткен соң жинайды. Одан бөлек, орындықтарды тасиды. Мектеп басшыларынан «Сахнаның заттары мен орындықтарды кім тасиды? Оған арнайы штаттарыңыз бар ма?» десем жауап бере алмайды. Әрине, денешынықтыру пәнінің мұғалімдері мен оқушылар таситыны түсінікті. Сонда бұл қалай болғаны? Қашанға дейін балалар орындықтарды ары-бері тасып жүрмек? Мынадай әурешіліктен соң мектепте өтетін апталықтар, мерекелік іс-шаралар жиі өтеді дегенге мен сенбеймін. Ал мәдени ортаны жиі көріп өспеген балада өнерге деген қызығушылық та төмендейді. Мұны баланың мүмкіндігін шектеу деп түсінемін», – дейді депутат бізбен әңгімесінде.
Жалпы, ауданда соңғы 1-2 жылда салынған 5-6 мектеп дәл осындай жобамен жүзеге асқан. Депутат жобаның сызбасы жан-жақты терең талданбай асығыс жасалғанын айтады. «Сахна көрмей өскен балада өнер мен мәдениетке қызығушылық болмайды. Дәл осылай жалғаса берсе, 10-15 жылда ғасырдан-ғасырға мұра болып келе жатқан мәдениетіміз құрдымға кетеді» деп қынжылды ол. Аудандағы құрылыс бөліміне, құрылысты бақылау қызметіне де бұл мәселе бойынша сауал жолдағанымен, олардан «жоғары жақтан бекітіліп қойған» дегеннен басқа мардымды жауап ала алмаған.
Шынында, дәл қазір гимназия оқушылары іс-шараларын гардероб пен фойеде өткізіп жүр. Ал наурыз айындағы ұлттық мерекелік іс-шара спортзалда өткенімен, балалардың оқыған өлеңдері мен шырқаған әндері жаңғырып, дыбыстық жүйесі сай келмей зал азан-қазан болған. Спортзалды безендіру де мүмкін емес. «Жаңа мектепке өткен жылдың соңында желтоқсан айында көшіп келдік. Мердігерден әлі қабылдап алған жоқпыз. Қабылдап алу жұмыстары әзірге құрылыс бөлімі мен білім бөлімі арасында жүргізіліп жатыр. Сондықтан акт залға қажетті құрал-саймандар әлі толық әкелінбеді. Сахна өте сапасыз жасалған. Спортзалдың бір бұрышына қойылған сахна өте қолайсыз, көзге қораш көрінеді. Жақында мердігер компания акт залына тиесілі 262 орындықты жеткізіп берді. Оны гардеробқа жинап қойдық. Жоба сызбасы бойынша спортзалымыз әрі акт зал болуы тиіс. Спортзалдағы бір кабинетке акт залына тиесілі заттар жиналуы қажет. Дегенмен ол жерге сыймайды. Сондықтан акт залдың жарты заты әзірге гардеробта тұр. Акт залынсыз жобаның қалай өткенін өзім еш түсіне алмаймын. Мектеп тәрбие ошағы емес пе? Сонда жобалаушылар тәрбиелік мәні зор мәдени шараларды екінші кезекке қойғаны ма? Жаңа Қазақстанға осылай бет аламыз ба? Енді келешекте мұндай қателіктер қайталанбаса екен деймін», – дейді №7 Тұран мектеп-гимназиясының директоры әрі аудандық мәслихаттың депутаты Хадиша Қожбанова.
Биыл Жетісайда 3 мектеп пайдалануға берілсе, оның екеуінде акт залы жоқ екен. Бұл жағдайға аудандағы зиялы қауым өкілдері де тосырқай қарап отыр. Спортзал мен акт залын теңестіруге болмайды. «Олардың әрқайсысының қызмет ету мақсаты екі бөлек», – дейді олар. Қоғам белсендісі Пердеш Есенбек аудандағы соңғы жылдары салынып жатқан мектептердегі ойлап табылған бұл жаңашылдыққа үзілді-кесілді қарсылығын жеткізді. «Басқа-басқа, балалардан мәдени іс-шарасын өткізетін сахнасын үнемдемей-ақ қою керек еді. Онсызда жемқорлық жайлап тұрған тұста дәл осы акт залын салмаған қаржымен қоржын қомпиып қалмас еді. Мектеп – ауыл-аймақтағы жалғыз мәдени іс-шаралар өтетін орын. Эстетикалық тәрбие беретін киелі орынды өнерпаз балалар жастайынан сезініп өсуі керек. Енді дәл мына жағдайда олардың қолын байлап, мүмкіндігін шектеп қойдық. Акт залында концерттер өтеді, сахнасы, орындықтары болады. Ал спортзалдың деңгейі мүлдем бөлек. Оның өзінің жабдықтары бір төбе. Бұл жобаны кім құрса да ақылға қонымсыз болған», – дейді Жетісай ауданының Құрметті азаматы Пердеш Есенбеков.
Атақты ойшыл Әбу Насыр әл-Фараби «Тәрбиесіз берілген білім адамзаттың қас жауы» деген еді. Ендеше тәрбиені екінші кезекке ысырып қою қисынға келмейді. Бала ізгілік пен адамгершілікті, мәдениетті осынау мәдени шаралардан бойына сіңіріп өсетінін естен шығармағанымыз жөн.
Сонда дейміз-ау, ақыры акт залына қажетті құрал-жабдықтың бәрі алынады екен. Ендеше орындықтарды ары-бері тасу, сахнаны спортзалға орналастыру қай данышпанның ойлап тапқан ақылы екен?!
Шынында, дәл қазір гимназия оқушылары іс-шараларын гардероб пен фойеде өткізіп жүр. Ал наурыз айындағы ұлттық мерекелік іс-шара спортзалда өткенімен, балалардың оқыған өлеңдері мен шырқаған әндері жаңғырып, дыбыстық жүйесі сай келмей зал азан-қазан болған. Спортзалды безендіру де мүмкін емес. «Жаңа мектепке өткен жылдың соңында желтоқсан айында көшіп келдік. Мердігерден әлі қабылдап алған жоқпыз. Қабылдап алу жұмыстары әзірге құрылыс бөлімі мен білім бөлімі арасында жүргізіліп жатыр. Сондықтан акт залға қажетті құрал-саймандар әлі толық әкелінбеді. Сахна өте сапасыз жасалған. Спортзалдың бір бұрышына қойылған сахна өте қолайсыз, көзге қораш көрінеді. Жақында мердігер компания акт залына тиесілі 262 орындықты жеткізіп берді. Оны гардеробқа жинап қойдық. Жоба сызбасы бойынша спортзалымыз әрі акт зал болуы тиіс. Спортзалдағы бір кабинетке акт залына тиесілі заттар жиналуы қажет. Дегенмен ол жерге сыймайды. Сондықтан акт залдың жарты заты әзірге гардеробта тұр. Акт залынсыз жобаның қалай өткенін өзім еш түсіне алмаймын. Мектеп тәрбие ошағы емес пе? Сонда жобалаушылар тәрбиелік мәні зор мәдени шараларды екінші кезекке қойғаны ма? Жаңа Қазақстанға осылай бет аламыз ба? Енді келешекте мұндай қателіктер қайталанбаса екен деймін», – дейді №7 Тұран мектеп-гимназиясының директоры әрі аудандық мәслихаттың депутаты Хадиша Қожбанова.
Биыл Жетісайда 3 мектеп пайдалануға берілсе, оның екеуінде акт залы жоқ екен. Бұл жағдайға аудандағы зиялы қауым өкілдері де тосырқай қарап отыр. Спортзал мен акт залын теңестіруге болмайды. «Олардың әрқайсысының қызмет ету мақсаты екі бөлек», – дейді олар. Қоғам белсендісі Пердеш Есенбек аудандағы соңғы жылдары салынып жатқан мектептердегі ойлап табылған бұл жаңашылдыққа үзілді-кесілді қарсылығын жеткізді. «Басқа-басқа, балалардан мәдени іс-шарасын өткізетін сахнасын үнемдемей-ақ қою керек еді. Онсызда жемқорлық жайлап тұрған тұста дәл осы акт залын салмаған қаржымен қоржын қомпиып қалмас еді. Мектеп – ауыл-аймақтағы жалғыз мәдени іс-шаралар өтетін орын. Эстетикалық тәрбие беретін киелі орынды өнерпаз балалар жастайынан сезініп өсуі керек. Енді дәл мына жағдайда олардың қолын байлап, мүмкіндігін шектеп қойдық. Акт залында концерттер өтеді, сахнасы, орындықтары болады. Ал спортзалдың деңгейі мүлдем бөлек. Оның өзінің жабдықтары бір төбе. Бұл жобаны кім құрса да ақылға қонымсыз болған», – дейді Жетісай ауданының Құрметті азаматы Пердеш Есенбеков.
Атақты ойшыл Әбу Насыр әл-Фараби «Тәрбиесіз берілген білім адамзаттың қас жауы» деген еді. Ендеше тәрбиені екінші кезекке ысырып қою қисынға келмейді. Бала ізгілік пен адамгершілікті, мәдениетті осынау мәдени шаралардан бойына сіңіріп өсетінін естен шығармағанымыз жөн.
Сонда дейміз-ау, ақыры акт залына қажетті құрал-жабдықтың бәрі алынады екен. Ендеше орындықтарды ары-бері тасу, сахнаны спортзалға орналастыру қай данышпанның ойлап тапқан ақылы екен?!