Қазақ ертегілерінің қайта «тірілуі»

«Ғажайып әлем» жаңа инновациялық жобасы қадамын сәтті бастады. «Тірі» ертегілер 2-7 жастағы балаларға арналған. Бұл жобаның басты мақсаты – енді өсіп келе жатқан балаларды – еліміздің болашақ патриоттарын тәрбиелеуде жағымды әсер беру, сондай-ақ қазақ халық ертегілеріне деген қызығушылығын арттыру. «Тірі» кітапты пайдалану үшін Android және iOS бағдарламасын тегін қосымша жүктеу қажет. Сосын смартфон немесе планшеттің камерасын қосып, шынайы ертегі әлеміне саяхат жасауға болады. Кейіпкерлерге көз алдыңда «жан бітіп», қимыл-қозғалысқа еніп, қалаған, яғни, қазақ, орыс немесе ағылшын тілінде сөйлей жөнеледі.
One Shot production – бұл – аниматорлар, суретшілер, муль­типликаторлар, компьютерлік графикаға құмар бірлескен ко­манданың жұмысы.
– Негізі, «тірі кітапты» 1997 жылы Жапония ойлап тапқан. Қазіргі таңда бұл үрдіс Жапония мен Оңтүстік Кореяда өте жақсы дамыған. Кітап дүкендерінің бәрінде осындай кітаптар саты­лады. Камераны жақындатсаңыз кітаптағы суретке «жан бітеді», бұл үлкен қызығушылық туды­рады. Мұндай инно­ва­циялық жоба бойынша біз енді ғана жұмыс істеп жатырмыз.
Негізгі мақсатымыз – бала­лар­ды кітап оқуға тарту. Бұл ойы­мызды «Сіздің балаңыз кітапты жақсы көреді» деген ұранымыздан да байқауға болады, – дейді жоба авторы Гаухар Құрманбаева. – Халқымыздың батырлар жыры­ның, «Баян сұлу», «Қыз Жібек» эпосының, Алдар көсе туралы аңыз әңгімелердің кейіпкерлерін балалар Дисней мультфильмінің кейіпкерлері сияқты қабылдаса деп арман­даймын. Қызым Динель шетел мультфильмдерінің жан­күйері. Өйткені олар кейіпкер­лерді балаға жақын етіп көрсете алады. Сол үшін біз де өз батыр­ларымызды балаларымызға үлгі етіп көрсетіп, жеткізе білуге тиіс­піз. Кітап дүкендерімізден, сөрелерімізден мұндай қызықты дүние табу қиын. Суретшілер кейіпкерлерді өте күрделі етіп көрсетеді. Оны балалардың қабыл­дауы қиын. Мысалы, Алдар көсені алайық, бұл қазақ аңыз­дарында қу жігіт болып сурет­теледі. Біз оны бала кейпінде алдық. Оның күлкісінің, көзқа­расының өзі сүйкімді. Алдар көсені қу емес, барынша жағымды кейіпкер ретінде көрсетуге ты­рыстық. Ойлы, зерек, ақылды бала етіп көрсеттік. Біз өз елімізде сондай балалардың көп болғанын қалайтынымызды меңзедік. Бұл – әділдікті ту еткен, ақылды Ал­дар көсеге ұқсайтын балаларды тәрбиелеу. Қазір уақыт басқаша, балалар неден болса да тез жалы­ғып кетеді, тіпті бір ертегіні соңына дейін оқып шығуға шы­дамы жетпейтін балалар бар. Қазір мына кітаптан қызым бас көтермейді, қызығады. Өйткені кейіпкерлердің бәрі көз алдында «тіріліп» кетеді, бәрі интерактивті.
Жобаны іске асырушылардың бұл ойды жүзеге асыруға деген ұмтылысы, ең алдымен орыстілді ата-аналардың өз тілімізге көңіл аударуына сеп болу, қазақстандық өнімнің ешқандай шетелдіктерден кем емес екендігін көрсету болса, екіншіден, балалардың өз мульт­фильмдерімізді Дисней өнім­дерімен тең көруі.
– «Алдар көсе мен бай Жарты­бай» кітабын 1000 данамен әзір­леп, оқырмандардың назарына ұсынғанбыз. Тез арада сатылып кетті. Демек, мұндай өнімге елі­міз­де сұраныс бар. «Алдар көсе» мен «Әліппе» кітаптары дайын­далу үстінде. «Әліппе» де инте­рактивті болады. Мысалы, «ғ» әрпін өтетін болса, бала тірі ға­рыш­­керді көріп, оның қалай аспанға ұшатынына, ғарышта қалай болатынына куә болады. Бұл баланың білімге деген ын­тасын арттырады. 1-3 жастағы балаларға Доман әдісімен дамыту карточкаларын жасап шығардық. Мысалы, бегемот туралы әңгіме болғанда ол қайда жасап, қандай дыбыс шығаратынын көрсетеміз. Біз педагогтермен, әдіскерлермен жұмыс істейміз. Бұл – өте ауқым­ды жұмыс. Алдағы уақытта 7-13 жас­тағыларға танымдық кітаптар шы­ғармақ ойымыз бар. Мысалы, оқушы биология сабағынан жүрек, бүйрек қалай жұмыс іс­тейтінін көре алады. Бұл – то­лыққанды білім энциклопедиясы. Әзірге кітаптарды өз қаржымызға шыға­рып отырмыз. Қызығушылар көп. Келесі партияны көбірек етіп шығарсақ деген ойымыз бар, – дейді Гаухар Жанатқызы.

Жаңашыл топ отандық бас­памен келісімшартқа отырып жұмыс істеп келеді. Өнімге сұра­ныстың бары анықталды, енді тек дамыту керек. Авторлық құқық алған. Жаңа жоба қазақ халық ертегілері мен бай ауыз әдебиеті негізінде жасалады. Кейіпкер­лерге авторлық куәлік алынған.
Бұл жобамен бүгінде суретші, аниматор, иллюстратор, програм­мист, музыканттар, яғни, тұтас команда жұмыс істеп жатыр.
Шынайы кітаптар қазақ, орыс, ағылшын тілінде шығары­луда. Тағы бір басты ерекшелігі – оның ұлттық музыкамен әрле­нетіндігі. Алдағы уақытта батыр­лар жырын да осындай шынайы кітап етіп шығару жоспарда бар.
Жаңа жоба әзірге көпшілік қауымға ресми таныстырылған жоқ. Наурыз мерекесі қарсаңында үш кітапты қатар таныстыруды ойластырып отыр. Аймақтарға шығып, бұл жұмысты кеңінен насихаттап, таныстыру да алдағы күннің еншісінде.
Халқымыздың ауыз әдебиеті бай. Ертегі, аңыз, әфсана, жырлар ауыздан-ауызға айтылып, бүгінге дейін жеткен. Әрине, олардың мұрты бұзылмай, сол күйінде бүгінгі ұрпаққа жетті десек, қатты қателесеміз. Кейбірінің ұмыты­лып, енді бірінің әртүрлі нұсқада жетуі – құймақұлақ дарындар­дың арқасы. Олардың бізге жет­кені – таспаға басылып, қағазға түсіріл­ген. Дегенмен кейінгі кезде кітап оқуға ынталылар азайып барады деген дабыл жиі айтылады. Жаңа инновациялық жоба осы олқы­лықтың орнын толтыруға қызмет етеді деген үміттеміз.

Бейнекөрсетілімге өтіңіз:

Гүлнар ЖҰМАБАЙҚЫЗЫ