Денсаулық сақтау саласын дамытуға құйылған мемлекеттік және жеке инвестициялардың басым көпшілігі қаланың, соның 20 пайызы жалғыз елорданың еншісіне түсіпті! Халқымыздың 40 пайыздан астамы ауылда тұрады. Елде бірде-бір дәрігері жоқ ауыл көп. Тұрғындары сырқаттанса, жан азабына төзуге мәжбүр, әйтпесе қалаға қатынаса жол азабына және қаржы шығынына қатар тап болады. Әділетті Қазақстанда бұл әділетсіздік жойылуы тиіс. Президент бастамасымен тек ауылға арналған ұлттық жоба қолға алынады.Ірі 32 денсаулық ордасы пайда болады
Бағдарлама «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы деп аталады. Ол даяр. Оны бекітетін Үкімет қаулысының жобасы қоғамдық талқылауға шығарылды. Бірақ ірі бастаманы жүзеге асыруға дайындықпен кірісу қажет. Сондықтан Үкімет басшысы Әлихан Смайыловтың айтуынша, ұлттық жобаның іс-шаралары алдағы 2023 жылдың 1 қаңтарында басталады.
Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» атты биылғы Жолдауында медициналық инфрақұрылымды кешенді түрде жақсартуға баса назар аударылатынын жариялады. Осы орайда келесі жылдан бастап ұлттық жобаны жүзеге асыруды тапсырды. Бұл құжат ауыл тұрғындарының сұранысын қанағаттандыруға арналған.
Қасым-Жомарт Кемелұлы бүгінде еліміздегі 650 ірі ауылда емдеу мекемесі жоқ екенін еске салды. Сондықтан алдағы 2 жылда бұл ауылдарда фельдшерлік-акушерлік бөлімшелер (ФАБ) салынып, қажетті құрал-жабдықпен қамтылады. Осы арқылы мемлекет бір миллионнан астам адамның медициналық-санитарлық алғашқы көмек алуына мүмкіндік жасайды.
Ұлттық жоба аясында 32 аудандық аурухана заманға сай модернизацияланып, ауданаралық көп бейінді мекемеге айналады. Онда инсульттен емдеу орталықтары, хирургия, жансақтау және оңалту бөлімдері ашылады. Бұл 4 миллионнан астам адамға көрсетілетін медициналық қызметтің сапасын арттырады. Сонымен қатар біраз жыл бұрын қолға алынғанымен, қағаз жүзінде қалған телемедицина бағыты дамытылады. Сол арқылы шалғайда тұратын халыққа сапалы медициналық қызмет көрсетілетін болады.
Бұл көпбейінді ауданаралық ауруханалар (КАА) желісін дамыту үшін қолданыстағы 12 ауданаралық аурухана жаңғыртылады, қалған 20-сы жаңадан салынады. Аты айтып тұрғандай, бұлардың әрқайсысы бірнеше ауданға қызмет көрсетеді. Қазақстанда аудандардың жалпы саны 180-нен асады. Яғни, жаңа 32 ауданаралық аурухананың шарапаты күн нұрындай, осы ауданның бәріне тарауы тиіс.
«32 орталық көпбейінді заманауи ауруханалар инфаркт, инсульт, жол апаты, жарақаттану және басқа жағдайларда «алтын сағат» қағидатын сақтай отырып, шұғыл медициналық жәрдем көрсете алады. Бұдан бөлек, олар мамандандырылған және жоғары технологиялы медициналық көмекті ұсынады. Нәтижесінде, ауыл-аудан тұрғындарына ірі қалаларға ағылу қажет болмай қалады», – деп хабарлады министрлік. Осы ауруханаларда инсульт орталықтары, кардиология, жансақтау, оңалту бөлімдері ашылады. Оларды КТ, МРТ, УДЗ, өкпені жасанды желдету және өзге аппараттармен жабдықтау жоспарланған.
© коллаж: Әсел Балтақызы[/caption]
Көшбасшылардың үштігіне Жамбыл облысы (11,3 млрд) және ШҚО (11,3 млрд) кірді. Осы үшеуі қаржының жалпы көлемінің жартысына жуығын иеленді. Саладағы ең аз инвестиция Атырау (шамамен 300 млн теңге), Ұлытау (400), Қызылорда (1 млрд) облыстарына тиесілі.
Қалай болғанда, ауылдар инвестиция тасқынынан қалыс қалды. Бірақ бұл олқылықты жаңа ұлттық жоба түзейді. Денсаулық сақтау министрлігінің дерегінше, тұтастай алғанда, ауыл медицинасын жаңғыртуға алдын ала есептемелер бойынша жалпы сомасы 217,6 миллиард теңге қажет болады. Бұл сома алда өсуі ықтимал. Соның ішінде медициналық-санитарлық алғашқы көмек көрсетуге, МП, ФАБ, ДА салуға – 126,5 млрд теңге, 32 көп бейінді ауданаралық аурухананы ұйымдастыруға 91,1 млрд теңге талап етіледі.
Ұлттық жобада ауылға дәрігерлерді, медициналық персоналды тарту мәселесі де қамтылған. Мысалы, мемлекеттік грантқа оқыған жас дәрігерлер белгілі бір мерзім ауылда жұмыс істеуге міндеттелмек. Министрлік жүргізген талдау көрсеткендей, Қазақстандағы 61 медициналық колледжде 2022 жылдан 2024 жыл аралығында жалпы саны 16 570 медбике және 17 585 фельдшер даярланып шығады. Бұл «ауылдарда салынатын емханаларды орта медициналық персоналмен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді».
Ал еліміздің медициналық университеттері жыл сайын 2 200-ден астам жалпы тәжірибе дәрігерін дайындайды.
Мұның сыртында 32 заманауи ауданаралық аурухананың қосымша кадр ресурстарына деген қажеттілігі (олардың он екісінде қазір дәрігерлер жұмыс істеуде) 816 маманды құрайды. Оның 548-і – дәрігер, 268-і – орта медициналық қызметкер.
Осы ауданаралық ауруханалар үшін отандық 7 медициналық университет неврология, ангиохирургия, нейрохирургия, радиология, кардиохирургия, оториноларингология сияқты 16 бейінді мамандықтың маманын даярлап береді. Әрбір университетке жақын облыстар бекітіледі. Оларды бітіріп шыққан жас кадрларды баспанамен қамту, әлеуметтік жағдай жасау облыс басшыларына жүктеледі деп күтілуде. Жалпы, 2022-2024 жылдары университеттер аталған бейінді мамандықтар бойынша 2 843 маман дайындап шығады.
Қорыта айтқанда, егер «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасында көзделген іс-шаралар толыққанды жүзеге асса, ауыл медицинасы бұрын ешқашан болмаған дәрежеде дамуы мүмкін. Онда басы ауырып, буыны сырқыраған ауылдықтардың қалаға шабылуы өткеннің көрінісіне, ескінің қынжылысына айналуы кәдік. Сондай-ақ іргелес жатқан мемлекеттердің тұрғындары біздің ауылдарға ем іздеп ағылып, жергілікті медициналық туризм буырқана дамуы да ғажап емес.