Жыл басында еліміздегі бірқатар аймақта су басу қаупі туындап тұрғаны ескертілді. Оған дайындық шаралары жоғары деңгейде жүргізіліп жатқаны да айтылды. Айтса айтқандай, ақпан айы оңтүстікте аласапыранмен басталды. Жаңбыр жауып, оған еріген қар суы қосылып бірқатар елді мекендер тасқын судан зардап шекті. Бұл өңірлердің төтенше жағдайға әлі де дайын емес екенін аңғартқандай болды. Сырдария өзенін жағалай қоныстанған жұртшылық та табиғаттың тосын мінезін сезінбей қалмады. Толассыз жауған жауын қала көшелерін телегей теңіз қылды. Артынан күн аязданып, жолдар көктайғақ мұзға айналып, талай адам зардап шекті. Тіпті, кейбір жол бөліктерінде көлік қатынасы шектеліп, оқушылардың сабағы қашықтан оқуға көшірілді. Көшелерді көк мұздан тазалау жұмыстары күн-түн демей жүргізілді. Мұз құрсанған көшелерде тұрғындарға қауіпсіз болуы үшін тұз себу, тазалау жұмыстары қолға алынды. Алайда қала көшелері тосын жағдайға тосқауыл бола алмайтын күйде екені осыдан байқалды. Жауапты орынның мәліметіне сәйкес, жауыннан жол көктайғаққа айналған күні Қызылорда қаласында көшелер мен жаяу жүргіншілер жолдарындағы мұздарды тазалау жұмыстары тәулік бойы атқарылыпты. Бұл жұмыстарға «Қызылорда су жүйесі» мекемесі тарапынан 26 арнайы техника мен 250 жұмысшы жұмылдырылды. Соның негізінде мұзға оранған көшелерге тұз аралас құм себіліп, қауіпсіздік шаралары жүргізілген. Бұл күні облыс аумағында көктайғақ салдарынан жол-көлік оқиғалары да жиілеп, көптеген тұрғындар мұздан зардап шегіп, ауруханаға түсті. Қызылорда облыстық Денсаулық сақтау басқармасының мәлімдеуінше, 2 ақпан күні көпбейінді облыстық ауруханаға мұздан тайып, жарақат алған 5 адам қаралса, көпбейінді қалалық ауруханаға 15 адам түрлі жарақатпен түскен. Жалпы, бір тәулік ішінде дәрігердің көмегіне жүгінгендердің қарасы қалың. Негізінен, көшелерге жаңбыр суы ағатын кәріз жүйесі қажет. Бүгінде мұндай суағарлар өзекті мәселеге айналып тұр. Қызылорда облысында да жаңбыр суына арналған кәріз жүйесі түбегейлі шешімін тапқан емес. Соның салдарынан Қызылорда қаласының өзінде жаңбыр жауса, көшелер көлшікке айналып, халықтан маза қашады. Өңірде жол салу мен жөндеу жұмыстары кезең-кезеңімен жүргізілгенімен, суағар мәселесі қаперге алынбай келеді. Бұл тұрғындардың да ашу-ызасын туғызып тұр.
«Бұл мәселе шешімін таппай тұр. Қызылорда қаласының жаңадан бой көтерген сол жағалау шағын ауданында тұрамын. Қаланың ескі бөлігін айтпағанда, біз тұратын ауданның өзінде жаңбыр суына арналған кәріз жүйесі жоқ. Ең болмаса, соңғы үлгіде салынып жатқан сол жағалауға суағар салуды қаперге алмағанын түсіне алмай жүрміз. Бір күн жауған жаңбырдан көшелер көктайғақ болса, артынша мұз еріп, көлшікке айналды. Арнайы техникамен суды сорып, жолдарды мұздан тазалап әбігерге түсіп жатыр. Бұр бірінші рет болып тұрған жоқ. Жылда қайталанатын жағдай. Сонда үш күн жауын жауса не боларын бағамдай беруге болады. Дарияның жағасында отырмыз. Осы қар мен жаңбырдың суына арнайы суағар жасап, дарияға бағыттаса мұндай келеңсіздік орын алмас еді. Ең бастысы, қауіпсіздік шараларын сақтап, қандай жағдайға да қамсыз болмау керек деп ойлаймын», – дейді қала тұрғыны Марал Сәрсенова.Тұрғындардың пікірінше, қала көшелерінде жобалау жұмыстары жасалғанда жаңбыр суын лотоктарға ағызу, суағар салу мәселесі қарастырылмаған. Соның салдарынан осындай жағдай болуда.
«Жауаптылардың есіне бұл мәселе тек жаңбыр жауып, көшелерді су басқанда түсетін сияқты. Кей қалаларда жол жиегіне темір қоршау қойып, жаңбыр мен қар суын арыққа ағызып жіберуге жағдай жасалғанын көріп жүрміз. Бізде ондай да жоқ. Соның салдарынан жауыннан кейін көшелер көлшікке айналып, әбігерге салады. Ең болмаса, автобус аялдамаларына суағар жасап қою керек. Осы суағар арқылы жаңбыр суын арықтарға жіберсек, жол жиегіндегі талдарға да су барар еді», – дейді қоғам белсендісі Болат Нұрқожаев.Қоғам белсендісі жол жиегіндегі суды арыққа ағызып жіберу үшін қыруар қаржы да қажет емес екенін алға тартады. Алайда бұл мәселе жауапты мекемелердің жаңбыр жауып, қар ерігенде ғана есіне түседі. Сондықтан да жол салу мен жобалау жұмыстары жүргізілгенде жаңбыр суы кәріз жүйесін салу қаперде болу керек деп есептейді. Өз кезегінде ағын судың азабын тартқан тұрғындардың мәселесін шешудің жолын жауаптылардан сұрап көрдік.
«Негізінен, облыста жол мәселесі назарда. Жол салу мен жөндеу жұмыстарының қарқыны томендемейді. Осы бағытта 2023 жылы да атқарылатын жұмыстар ауқымды. Атап айтсақ, осы жылы жол ифрақұрылымын дамытуға республикалық және облыстық бюджеттен 29,9 млрд теңге бөлініп отыр. Оған ұзындығы 526 шақырымды құрайтын автомобиль жолдары, көшелер мен көпір өткелдерін жөндеуден өткізу жоспарлануда. Соған орай жол құрылысы мен реконструкциялау жұмыстары барысында суағар орнату мәселесі ескеріледі. Орташа жөндеу болса, тек жол жабындысы ауыстырылады», – деп мәлімдеді Қызылорда облыстық Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының басшысы Нұртай Қуанышбаев.Қорыта айтқанда, облыс аумағында жаңбыр суына арналған кәріз жүйесінің нақты қашан жолға қойылатыны беймәлім. Ал жауаптылардан әзірге суағар орнату мәселесі алдағы күн еншісінде ескерілетінін ғана біле алдық.
Қызылорда облысы