Содан бері облыс орталығы – Түркістан қаласын рухани астана ретінде дамыту бағытында бірқатар шара қабылданды. Бұл өз кезегінде өңір экономикасының дамуына тың серпін беріп, ел дамуының драйверіне айналды. Орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифингте облыс әкімі Дархан Сатыбалды жалпы өңірлік өнім көлемі айтарлықтай өсіп, қоғамның маңызды салалары дамып келе жатқанын жеткізді.
Экономиканың басты көрсеткіші саналатын жалпы өңірлік өнім көлемі бес жылда 2 есе өсіп, 3,5 триллион теңгеге жетіп отыр. Өнеркәсіп өнімінің көлемі де 2 есеге артып, 867 миллиард теңгені құраған. Осы жылдар ішінде Индустрияландыру картасы аясында өңірде 43 жоба іске асырылып, 2 834 жаңа жұмыс орны ашылыпты.
«Түркістан облысының жеке құрылуына байланысты негізгі өндіріс орындары Шымкент қаласының аумағында қалды. Облыс өнеркәсібінің негізгі үлесін тау-кен, яғни уран өндірісі құрайды. «ҚазАтомпром» Ұлттық компаниясы уран өндіруші компаниялардың сұранысына сәйкес, Созақ ауданында күкірт қышқылын өндіретін зауыт салуды жоспарлайды. Жоба сәтті жүзеге асса жаңа 250 жұмыс орнын ашуға мүкіндік береді. Жалпы алғанда, өңірдің республикалық бюджеттің трансферттеріне тәуелділігі жоғары. Бұл орайда өзіндік кірістерді көбейтуіміз қажет. Осыған байланысты облыстың өнеркәсіптік әлеуетін дамытуға мүмкіндік беретін бірнеше маңызды ірі жобаны іске асыруды жоспарлап жатырмыз. Мемлекет тарапынан қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз ету көзделуде», – дейді аймақ басшысы.
Сондай-ақ биыл да өнеркәсіптегі өнім көлемі сақталып отыр. Қазір өңдеу өнеркәсібінде 19 жобаны іске асыру жоспарлануда. Нәтижесінде, аймақта 500-ге жуық жұмыс орны ашылмақ. Ауыл шаруашылығы саласында да алға жылжу бар екенін жеткізген аймақтың әкімі: «Экономиканың маңызды саласының бірі ауыл шаруашылығында өнім көлемі бес жылда 2 есе артып, алғаш рет 1 триллион теңгеден асты. Оның ішінде агроөнеркәсіп кешеніне 336 миллиард теңге инвестиция тартылды. Салада жаңа технологияларды қолдану да маңызды. Қарқынды бау көлемі биыл 5 405 гектарға жеткізіледі. Нәтижесінде, өнімділік 5 есеге артып, 300-350 центнерге дейін өнім жинауды көздеп отырмыз. Сондай-ақ су үнемдеу технологиясы 28 763 гектарға, «Бір алқаптан жылына 2-3 өнім алу» жобасы 9 303 гектарға ендірілді. Бұл тәсіл ағын суды 2 есе үнемдеп, өнімділікті 3 есеге дейін арттыруға мүмкіндік береді. Республикадағы жылыжайлардың 71 пайызы облысқа тиесілі. Ал 2027 жылға дейін 500 гектарға жаңа жылыжай салу жоспарланған», – дейді Дархан Сатыбалды.
Бұдан басқа егістікті әртараптандырудың нәтижесінде 3 миллион тонна көкөніс, бақша, картоп өнімдері жиналыпты. Нарықты отандық өнімдермен қамтамасыз ету мақсатында биыл 60 жобаны іске асыру жоспарланса, бүгінде оның 16-сы іске қосылыпты.
Аймақта қолайлы бизнес климат қалыптасқан. Кәсіпкерлік субъектілерінің саны жыл сайын өсіп, бес жылда 184 мыңға жетті. Аймақтағы кәсіпкерлердің басым бөлігі ауыл шаруашылығы, сауда, туризм, қызмет көрсету мен өнеркәсіп саласының үлесіне тиеді екен. Бес жылда шығарылған өнім 11 есеге дейін өсіп, 1 триллион теңгеден асты. Былтыр «Кәсіпкерлікті дамытудың» ұлттық жобасы шеңберінде бизнес субъектілері 46 миллиард теңгеге жеңілдетілген несиемен қамтамасыз етілсе, өз ісін бастауға ынталы азаматтарға «Түркістан» кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы арқылы 22 336 қызмет түрлері тегін көрсетілген.
Облыстағы инвестиция көлемі де көңіл көншітерлік. Осылай деген аймақ басшысы: «Түркістан қаласын рухани астана ретінде дамыту өз кезегінде инвестиция көлемінің өсіміне ықпал етті. Бес жылда көлемі 3 есеге артып, жалпы 3 триллион теңгедей инвестиция облыс экономикасына тартылды. Негізгі капиталға бағытталған инвестицияның басым бөлігі жеке инвестицияға тиесілі болса, 5 жылда облысқа салынған тікелей шетелдік инвестиция көлемі 2 миллиард долларды құрады. Осылайша, 133 инвестициялық жоба іске асырылып, өңірде 9 347 жұмыс орны құрылды», –деді.
Сонымен қатар құрылыс пен тұрғын үй қатынасында да атқарылған шаруа көп. Мәселен, өңірде құрылыс саласы қарқынды дамып жатыр. Қолдануға тапсырылған тұрғын үй алаңы екі есеге көбейіп, 864 мың шаршы метрге жеткен. Соның нәтижесінде 5 жылда 4 420 отбасы баспаналы болса, мемлекет тарапынан ұсынылған «7-20-25» бағдарламасы және «Отбасы банк» арқылы 5 мыңнан астам отбасы ипотекамен үй алды. Жалға алған баспана ақысын субсидиялау бағдарламасымен екі мыңнан астам отбасы қамтылып, 221 көппәтерлі үйге күрделі жөндеу жүргізілген. Биыл қосымша тағы 55 үй жөндеуден өтеді екен.
Биыл да 205 мың шаршы метр үй қолданысқа берілсе, жыл соңына дейін жалпы алаңы 211 мың шаршы метр 65 көпқабатты үйдің кілті қожайындарының қолына тапсырылмақ. Нәтижесінде, 3 557 отбасы өз баспанасына қол жеткізеді деген сөз.
Бұдан кейін облыс әкімі өңірде 2 511 ұйым білім беру саласында қызмет көрсететінін тілге тиек етті. Қазір аймақта 1 372 мектепке дейінгі ұйымда 155 мың бала тәрбиеленіп жатыр. Соның ішінде 2-6 жастағы балаларды балабақшамен қамту 98 пайызды құрайды. Балабақшаға кезекке тұру, жолдама беру және қабылдау толық цифрландырылған. Ал облыстағы 1 000 мектепте 515 мың оқушы білім алады. Оның 86-ы соңғы 5 жылда бой көтерген. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, былтыр да 34 мектептің құрылысы аяқталған. Алайда әлі де болса өңірде 35 мың оқушы орынға тапшылық бар. Бұл мәселені шешу мақсатында қазір 33 мектептің құрылысы қарқынды жүріп жатыр. Осылай деген Дархан Сатыбалды: «Оның ішінде, «Білім инфрақұрылымын қолдау қоры» арқылы 9 мектептің құрылысы жүруде. Сонда биыл 20 мектепті пайдалануға беруді жоспарлап отырмыз. Бұдан бөлек, «Жайлы мектеп» пилоттық жобасымен 3 жылда 63 мектеп салу көзделсе, жергілікті бюджет есебінен 30 мектепке күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр. Оған қосымша 41 нысанды жөндеуге құжаттама әзірленуде», – деді.
Қазір аймақта денсаулық сақтау саласында 45 медициналық ұйым жұмыс істейді. Бүгінде Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, босандыру және жан сақтау қызметтерінің медициналық жабдықтармен қамтылуына үлкен назар аударылып отыр. Жұмыспен қамту бойынша да атқарылған шаруа баршылық. Биылдың өзінде 109 мың адам жұмыспен қамтылыпты. «Он мың адамға 100 жаңа жұмыс орнын ашу» бастамасы аясында 12 мыңға жуық жұмыс орны ашылса, биыл өз ісін ашуға ниетті 1 688 адамға қайтарымсыз грант ұсыну жоспарланған.
Туризмді дамыту және инфрақұрылыммен қамтамасыз етуге де айрықша көңіл бөлініп отыр. Қазір орталықтандырылған ауызсумен қамтылған елді мекендердің жалпы саны 720-ға жетіп, қамту деңгейі 86,4 пайызды құрады. Өңірде 113 елді мекенде ауызсу мүлдем жоқ, 204 елді мекеннің су жүйесі тозған. Бұл мәселенің оң шешімін табуына әкімдік ерекше көңіл бөлуде. Биыл 18 елді мекенге жаңадан ауызсу құбыры салынса, 12 елді мекеннің тозығы жеткен су жүйелері жаңартылмақ. Сондай-ақ халықты табиғи газ бен сапалы электр қуатымен қамтамасыз ету үшін жүйелі жұмыс жүргізіліп жатыр. Бұл ғана емес, аймақ халқын толғандырған автомобиль жолдарына да күрделі жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Осылайша, 2025 жылдың соңына дейін өңірдегі нормативтік жолдардың үлесі 95 пайызға жеткізілмек.
Ж.АСҚАРБЕК