Поляк елінің белгілі драматургі Славомир Мрожектің шығармасы қазақ тіліне аударылып, қазақ театрында бірінші рет сахналанғалы тұр.
Пьесаны қазақ тіліне тәржімалаған Хадиша Бөкеева театрының қалыптасуына күш салған парасат иесі, мәдениеттің айнымас жанашыры, публицист, аудармашы, «Шапағат» медалінің иегері – Құжырғали Төлеуішов. Қойылымның қоюшы-суретшісі Грузия елінің танымал суретші-сценографы, халықаралық сыйлықтардың лауреаты – Тамара Охикян. Қойылымның режиссері Нью-Йорк қаласында өткен халықаралық театрлар фестивалінің лауреаты, Орталық Азия елдері театрлар фестивалінде «Ең үздік ер адам» бейнесі номинациясының жүлдегері, Ғабит Мүсірепов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық балалар мен жасөспірімдер театрының режиссері, актер – Данияр Базарқұлов.
– Пьеса маған қатты ұнады. Осы уақытқа дейін 20-дан астам пьеса аударған екенмін. Бірақ мына пьесаны шын пейіліммен аудардым. Әдетте, аудармашы автормен жарысып отырады ғой. Бұл пьесада көп жерін автордан асырып аударуға ұмтылдым. Бұрын абсурд жанрындағы пьесаны аударып көрген жоқ едім. Бұл жанр менің білуімше, шым-шытырық, мәнсіз болуы керек еді. Бірақ бұл пьеса жанры абсурд болғанымен, аса мәнді, мазмұнды болып шықты. Тілі жеңіл. Пьесаның өн бойынан жеңіл юмор жүріп отырады. Бірақ айтатын оқиғасының бәрі – абсурд. Автор өте шебер әдістерді пайдаланған. Драматургияның негізгі заңдылықтары сақталған, – дейді Құжырғали Төлеуішов.
Режиссер Данияр Базарқұлов: «Менің тағдырым бөлек, əр адамның тағдыры басқа. Содан кейін шекара деген бар. Бұл шекара тік ұғымдағы оның үйінің бөлінгендігі туралы емес, адам санасындағы шекара, адамның ойындағы шекара. Шекарамен шектейтін өзің. Және де шекарадан шығуға болатын, болмайтын мезеттер болады. Бұл – адам санасындағы шекаралар турасындағы қойылым» дейді. Бұл қойылым бір ғана тақырыпты қозғамайды. Бұл жерде бір отбасының тағдыры ғана емес, ұлттың тағдыры, әлемнің тағдыры, жаппай көшіп-қону, адамдардың басқа жаққа қоныс аударып бара жатқаны сөз болады. Санаға сілкініс жасайтын шығарма.
Театрда бірінші орында жақсы драматург, сосын мықты актер тұрады. Тамара Охикиян осылай пайымдайды. Оның айтуынша, режиссердің ойы анық, мақсаты айқын болған кезде ғана жақсы сценография жасауға мүмкіндік болады. Қандай да бір жақсы сценография болмасын, ол қанша жерден мықты болса да, актерге көмектесе алмайды. Ешқашан өзіме ұнамаған спектакльдің мəжбүрлі суретшісі бола алмаймын. «Егер спектакль нашар болса, жақсы сценографияның не қажеті бар? Кей суретшілер бірден сценографиясын алдын ала дайындап, режиссерге береді. Ал мен олай жасай алмаймын. Дайындық барысында маған жаңа ойлар келеді, сол себепті де үнемі дайындыққа қатысамын» дейді ол.
Ә..ШАКУОВА
