Адам қанша уақыт ұйықтамай жүруге мүмкіндігі бар?
Ең танымал тәжірибе 1964 жылы Калифорниядан келген 17 жасар Рэнди Гарднер 264 сағат, яғни 11 күн ояу болған кезде жүргізілді. Бұл тәжірибе мұқият құжатталған және идея бойынша мұндай ұзақ депривация адамға ешқандай әсер етпейтінін дәлелдеуге тура келді.
Гарднердің өзі және оны бақылаған дәрігер ешқандай психикалық, физикалық өзгерістерді байқамады деп мәлімдеді. Ал тәжірибе аяқталғанға дейін жас жігіт тіпті қарсыласын пинг-понг ойынында жеңді. Екінші бақылаушы уақыт өте келе жігіттің зейіні, есте сақтау қабілеті, сөйлеуі нашарлағанын және тіпті галлюцинация болғанын хабарлады.
Кейінірек ұйқының жетіспеушілігі адамдарға зиянды екені анықталды. Сондықтан Гиннестің рекордтар кітабы мұндай жетістіктер мен сенімді деректерді қолдамайды.
Егер адам ұйқысыз болса, не болады?
Ұйқының болмауынан өмір сапасы төмендейді, өлім қаупі артады. Тіпті, дұрыс тамақтану және жаттығу ұйқы жеткіліксіз болса, денсаулықты жақсартпайды.
Қысқамерзімді ұйқының болмауы әл-ауқат пен көңіл-күйді нашарлатады, зейін мен есте сақтау проблемаларын тудырады, ойлауды баяулатады және көлік апатына ұшырау қаупін арттырады. Қатты шаршаудың салдарынан бірнеше секундтан бір минутқа дейін созылатын микротүстер пайда болуы мүмкін. Бұл адам үшін өлімге әкелуі мүмкін. АҚШ-тың Ауруларды бақылау және алдын алу орталығының бағалауы бойынша, жыл сайын ұйқысыз көлік жүргізу салдарынан 6000-ға дейін адам қайтыс болады.
Созылмалы ұйқының болмауы да бұдан кем емес, тіпті одан да қауіпті. Ол бүкіл денеге әсер етеді және мынадай ауруларды тудыруы мүмкін:
қан қысымының жоғарылауы;
қант диабеті;
жүрек соғысының бұзылуы;
инсульт;
депрессия;
либидоның төмендеуі;
семіздік;
иммунитеттің нашарлауы.
Ал адамға қанша уақыт ұйқы қажет?
АҚШ-тағы ұлттық ұйқы қоры адамның жасына байланысты қаншалықты жақсы ұйықтау керегін есептеген:
| Жаңа туған нәрестелер (3 айға дейін) | 14-17 сағат |
| Нәрестелер (4-11 ай) | 12-15 сағат |
| 1-2 жастағы балалар | 11-14 сағат |
| Мектеп жасына дейінгі балалар (3-5 жас) | 10-13 сағат |
| Бастауыш сынып оқушылары (6-13 жас) | 9-11 сағат |
| Жасөспірімдер (14-17 жас) | 8-10 сағат |
| Ересектер (18-65 жас) | 7-9 сағат |
| 65 жастан асқан ересектер | 7-8 сағат |
Фото: egemen.kz