Топаев – Серік Қонақбаевтан кейін қазақ боксын биікке көтерген тұлға. Қарағандыдан түлеп ұшқан ол талай әлемдік жарыста намысты қолдан берген жоқ. Боксшы Аркадийді жастар біле бермеуі мүмкін. Бүгінде бапкерлікке бет бұрған Топаевтың өзі де жарқ-жұрқ өмірге әуес емес. Aiqyn тілшісі жасөспірімдерді баптап жүрген даңқты боксшымен аз-кем тілдесті.
– Аркадий мырза, жасөспірімдер құрамасын жаттықтырып жүргеніңізді білеміз. Жақында орныңызға басқа маман сайлапты...
– Енді оған еш реніш жоқ. Егер басшылар солай дұрыс деп тапса, сөз таластырмаймын. Менің орнымда кім болса да, қазақ боксының жарқын болашағы үшін жұмыс істесе болды. Жасөспірімдер командасын шамам жеткенше баптадым. Талай жас спортшының томағасын сыпырдым. Олардың ендігі аяқ алысын алдағы жылдары байқайтын боламыз.
– Қазір қандай қызметке ауысуды көздеп отырсыз?
– Елге қайтамын. Қарағандым аман болсын. Ес білгелі бокста жүрмін ғой. Осы саладан бір жұмыс табылар, оған еш алаңдамаймын. Маған қызметтің қай деңгейде болатыны маңызды емес. Менің білетінім – бокс өнері ғана. Сондықтан қазақ боксына қызмет ете беремін.
– Ұлттық құрама боксшыларының аяқ алысын бақылап жүресіз ғой. Астанада өткен спаррингтік турнирге қатысты не айтасыз?
– Қазір әлеуметтік желі мен бұқаралық ақпарат құралдары арқылы әрқилы пікір айтылады ғой. Федерация сол сынға жауап беріп, ешкімде күмән қалдырмау үшін осындай тәуекелге барған сияқты. 63,5 келі салмақта Серік Теміржанов жеңуі мүмкін деп болжап едім. Қанша дегенмен Теміржанов Олимпиаданы да, әлем чемпионатын да көрген жігіт қой. Дегенмен мен ойлағандай болмады.
Қазір жанкүйерлердің көзі ашық. КСРО кезінде Серік Қонақбаев ағамыз атой салғалы бері қазақ халқы бокс десе, ішкен асын жерге қояды. Боксты өзіміздің төл спортымызға балайтынымыз рас. Сондықтан жанкүйерлердің әр салмаққа, әр боксшыға алаңдауы да орынды деп ойлаймын. Бұл турнир көптеген сұрақтың жауабын береді.
– Алғашында 63,5 келі салмақта Төрехан Сабырхан да бағын сынамақ болды. Кейін бапкерлері бұл ойынан айнып қалған. Жалпы, Төреханды өзіңіз де көрдіңіз ғой. Оның әлеуетін қалай бағалайсыз?
– Төреханның спаррингтік турнирге қатыспағаны дұрыс болды. Ол менің қоластымда жаттықты. Өте жақсы боксшы. Болашағы зор! Алдағы уақытта қазақ боксының атағын әлемдік деңгейде көтеретін жігіт. Бірақ ол әлі жас. Жілік майы толған жоқ әлі. Ересектер арасындағы ел чемпионатына да қатысып көрмеген.
Ал ересектер мен жастар арасындағы айырмашылық жер мен көктей. Әлі жас бала болғандықтан, жарты көңілі залда, жарты көңілі далада екенін ұмытпау керек. Егер бұл турнирге қатысқанда Төреханды «сындырып» алар ма едік?!
Қанша дегенмен ересектер арасындағы тәжірибе мен халықаралық жарыстар үлкен рөл ойнайды. Төрехан – 2028 жылғы олимпиадада атой салатын жігіт. Сондықтан оны бабымен тәрбиелеп, уақыттан алға озбағанымыз дұрыс.
– Төреханның ағасы Махмұд жақында олимпиадалық салмаққа ауысты. Боксшының 57 келідегі аяқ алысы көңіліңізден шыға ма?
– Махмұд – өте талантты боксшы. Әлем чемпионы атанды, әлемдік сынның күміс медалі де бар еншісінде. Оның әлеуеті өте жоғары. Бірақ 57 келіге әлі де кіші көремін. Боксшы ретінде де, бапкер ретінде де Махмұдты жақсы түсінемін. Салмақ ауыстыру оңай емес. Олимпиада болса, жақындап қалды. Махмұд таза намыстың арқасында жеңіп келе жатыр. Бұл жігіттің бойында намыс, рух деген тұнып тұр. Намысты қолдан бермейтін нағыз қазақ баласы. Оның таланты мен шеберлігін жоққа шығармаймын. Десе де, жаңа салмақтағы алғашқы жылда ол қарсыластарын намыспен ұтып келеді. Уақыт өте келе ол 57 келінің үздігі болары анық.
– Салмақ ауыстыру оңай емес деп қалдыңыз. 67 келідегі Дулат Бекбауов Олимпиадаға санаулы ай қалғанда 63,5 келіге түсті. Мұндай қадамды қолдайсыз ба?
– Дулат та жақсы боксшы. Әлем чемпионатының финалына дейін жетті. Жаттықтырушысы да мықты. Олимпиада чемпионы Бақтияр Артаевты тәрбиелеген. Бапкері Олимпиадаға баратын жолды тегіс өткен адам. Сондықтан мен олардың Парижге аз уақыт қалғанда ғана салмақ ауыстыру себебін білмеймін. Негізі, Олимпиадаға ертерек қамданған дұрыс. Өздерінің жоспарлары бар шығар, алып-қосарым жоқ.
– Соңғы жылдары қазақ боксындағы жеңісті дәстүр үзіліп қалды. Токио Олимпиадасынан, Ханчжоудағы жазғы Азия ойындарынан алтынсыз оралдық. Бұрын әрбір Олимпиада алдында алтынға үмітті боксшыларымыз болатын, қазіргі құрамадан оны аңғару қиын. Өзіңіз Парижде кімнен алтын күтесіз?
– Бұрын жігіттердің көзі жанып тұратын еді ғой. Қазіргі командамыз да мықты жігіттерден құралған. Алтынға келер болсақ, егер бабы мен бағы келіссе Сәкен Бибосынов чемпион атанады деп ойлаймын. Мен мұны Сәкенге Токио Олимпиадасының алдында-ақ айтқам. Жапон жерінен қоламен оралды, өткен өтті. Токиодағы Сәкеннің айқасын бәрі көрді. Енді оған Парижде сәттілік тілеймін. Сәкен мықты жігіт. Ол Хасанбай Досматовтан да басым боксшы. Аяқпен ойнауы, қолдарының ұзындығы, техникасы әлдеқайда жоғары.
– Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан
Ақырыс СЕЙТҚАЗЫ