Бұл туралы театрдың 95 жылдығына арналған Өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында өткен брифингте айтылды. Өңіріміздің ғасырға жуық тарихы бар өнер ордасы туралы сөз қозғағандар қатарында Шымкент қаласы әкімінің орынбасары С.Құранбек, Egemen Qazaqstan газетінің тілшісі, Түркістан облыстық мәслихатының депутаты Ғалымжан Елшібай, Қазақстан Жазушылар одағының Шымкент қаласы өкілдігінің басшысы Момбек Әбдәкімұлы, Ж.Шанин атындағы академиялық қазақ драма театры әдебиет бөлімінің меңгерушісі Сая Қасымбек, Ж.Шанин атындағы академиялық қазақ драма театрының көркемдік жетекшісі С.Сраил болды. Олар театрдың бай тарихына тоқталып, осы жылдар ішінде өнер ордасында қызмет еткен, оның дамуына өлшеусіз үлес қосқан тұлғалардың өмірі мен шығармашылығы туралы тың деректері мен естеліктерімен бөлісті.
Ж.Шанин атындағы академиялық қазақ драма театрының тарихы тереңнен бастау алады, бұл жайында архивтік құжаттардан алынған деректер дәлел бола алады. Ең маңызды құжаттардың бірі – 1929 жылдың 28 қыркүйегінде бекітілген «Шымкент қалалық қазақ драма театрының сахнасын жабдықтау бойынша материалдық-шаруашылық шығындар жөніндегі алдын ала смета» құжаты. Бұл құжатқа сәйкес, театрдың сахнасын жабдықтауға 7 589 рубль қаражат бөлінген.
Сонымен қатар архивтен табылған тағы бір маңызды құжат – 1940 жылдың 27 қаңтарында жасалған Оңтүстік Қазақстан облыстық қазақ драма театрының 1939 жылғы жұмысына жүргізілген ревизияның қорытынды актісі. Бұл актіде театрдың директоры Л.Берещук 1932 жылдан бастап қызмет атқарғаны көрсетілген. Осы деректер Шымкенттегі қазақ драма театрының ресми ашылу мерзімінің 1934 жылы емес, 1929 жылы екендігін дәлелдейді.
Театрдың ашылуы кездейсоқ емес. Алаш қайраткері, драматург және публицист Жүсіпбек Аймауытов Шымкентте драма үйірмесін ашып, кәсіби театр мамандарын оқытып, қазақ ұлттық театрының қалыптасуына елеулі үлес қосқан. Осы театрда Хадиша Бөкеева, Әмина Өмірзақова сынды ұлы тұлғалар өнер көрсеткен.
«Соңғы зерттеулер театрдың тарихы одан әлдеқайда ертерек кезеңнен басталатынын анықтады. Архивтерден табылған құнды құжаттарда 1927 жылы Жұмат Шаниннің театрдың дамуы жөнінде маңызды баяндамалар жасағаны белгілі болды. Бұл тарихи деректер театрдың шынайы бастауын көрсетіп отыр», – дейді Шымкент қаласы әкімінің орынбасары Сәрсен Абайұлы. Бұл жаңалық мәдени мұрамызға деген көзқарасты қайта қарауға мүмкіндік береді. Театр тарихының тереңдігі мен оның қазақ мәдениетіне қосқан үлесі одан да бай екені дәлелденді. Ж.Шанин атындағы театрдың шынайы тарихы жаңа қырынан ашылып, ұлт руханиятына зор үлес қосады.
Ж.Шанин театры әрқашан өз көрерменін жоғары сапалы қойылымдармен қуантып келеді. Классикалық және заманауи қазақ драматургиясының жауһарларын сахналап, ұлттық құндылықтарды дәріптеуден жоғары көрсеткіштерге ие. Театр сахнасында көрнекті режиссерлер мен актерлердің есімі танылып, талай жаңа таланттар ашылды. Бұл театрдың қазақ өнері мен мәдениетін дамытудағы рөлі орасан зор екенін айта кетейік.
Брифинг барысында қатысушылар осы деректерді ескере отырып, биыл Ж.Шанин атындағы академиялық қазақ драма театрының 95 жылдық мерейтойын атап өту жоспарланып отырғанын мәлімдеді. Мерейтой аясында қараша айында Шымкент қаласында Орталық Азия театрларының ІХ фестивалі өтпек.
Назгүл НАЗАРБЕК,
Шымкент қаласы