Қаржы министрлігі жаңа ереже жобасын ұсынды: бұған сәйкес банктер азаматтар туралы мәліметті мемлекеттік кірістер органдарына беруге міндеттеледі. Aikyn.kz сайты ҚазТАГ мәліметін негізге ала отырып, қысқаша түйіндейді: банктер мына ақпаратты мемлекеттік кірістер органдарына ұсынуы тиіс:
-
банктік шоттардың бар-жоғы мен нөмірлері;
-
алынған қарыздар;
-
қаражаттың қозғалысы мен қалдығы.
Әзірге бұл талап тек декларация тапсыратын азаматтарға қатысты (250-нысан – мүлік пен міндеттемелер, 270-нысан – табыс пен мүлік туралы есеп).
Сарапшылар пікірі:
-
Бұл бастама халықтың кірісі мен шығынын толық бақылауға әкеледі. «Банктік құпия» деген ұғым іс жүзінде жойылды.
-
Әлемдік тәжірибеде де осылай: Еуропа елдерінде банктер клиенттен қаражаттың заңды жолмен келгенін және салық төленгенін дәлелдеуді талап етеді.
-
Қазақстанда енді салық органдары банктен мәліметті ешқандай тексерусіз, он күн ішінде сұрата алады.
Азаматтарға әсері:
-
Әрбір түсім – туған күнге немесе тойға берілген сыйлық, туысқаннан келген ақша, қарыз, банкоматтан толықтыру – табыс ретінде қарастырылуы мүмкін.
-
Егер шығын табыстан асып кетсе, салық органдары сұрақ қояды.
-
Сондықтан әрбір ақша қозғалысын құжатпен растау қажет болады: түбіртек, қарыз шарты, қолхат, аударым туралы анықтама.
Цифрландырудың дамуы мемлекетке халықтың ақшалай операцияларын нақты бақылауға мүмкіндік беріп отыр. Сондықтан декларация тапсыратын азаматтар алдын ала дайын болып, кіріс пен шығынды растайтын құжаттарды жинақтауы қажет.