«Таза жағалау» акциясын облыстың экология департаменті мен «Жайық-Каспий» облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясы бірлесіп ұйымдастырды. Іс-шараға қала тұрғындары, аудандардан келген еріктілер, Әзербайжан этномәдени бірлестігінің өкілдері мен GPC Investment компаниясының қызметкерлері қатысты.
Жайық өзенінің Атырау ша-ғынауданындағы жағалауын қоқыстан тазартуға бағытталған сенбілік барысында 15 мың тоннадан астам тұрмыстық және құрылыс қалдықтары жиналды. Сонымен қатар акция аясында 4 070 түп ағаш отырғызылып, өзен маңындағы экологиялық ахуалды жақсартуға үлес қосылды.
Атырау облысы экология департаментінің басшысы Асқар Жүсіповтің айтуынша, мұндай бастамалар өңірдің табиғи байлығын сақтап, тұрғындардың экологиялық мәдениетін арттыруға бағытталған.
– Таза орта – салауатты өмірдің кепілі. Табиғатты аялау – әр азаматтың борышы. Егер әрбір тұрғын туған жерінің экологиясына бейжай қарамаса, қоршаған ортамыз таза әрі көркем күйінде сақталады, – деді ол.
Жалпы, биыл облыс бойынша өткен түрлі экологиялық іс-шараға 8 мыңға жуық адам қатысып, нәтижесінде 20 мың тоннадан астам қоқыс жиналды. Бұл – табиғатты қорғауға қоғамның белсенді араласып отырғанының айқын дәлелі.
Ерекше атап өтерлігі, Атырау облысында ауқымды көгалдандыру жобасы жалғасуда. Бүгінге дейін жоба аясында өңірде 248 мыңнан астам ағаш отырғызылған. Бұл бастаманы Атырау өңірінің дамуы үшін қосылып отырған ірі экологиялық үлес деуге болады.
Жақында Атырау облысы Дамбы ауылдық округінің тұрғындары көгалдандыру аумақтарына арнайы сапармен барып қайтты. Сапар барысында қатысушылар өңірдегі ең ірі экологиялық жобалардың бірі – Береке ауылындағы жасыл аймақтарды аралап, жобаның іске асырылу барысымен танысты.
Аталған елді мекеннің орманды қорғаныш белдеуінде 73 мың түп ағаш отырғызылған. Көшеттердің қатарында Каспий климатына бейімделген, ыстыққа және тұзға төзімді қарағаш, жөке, тұт, өрік, сары акация және жиде сынды ағаш түрлері бар. Мамандардың айтуынша, ағаштардың тіршілікке бейімделу көрсеткіші 80%-ға дейін жетеді, бұл – Атырау сияқты қуаңшылыққа бейім климаты бар өлке үшін өте жоғары көрсеткіш.
Қазір көгалдандыру жобасы Атырау қаласы мен Мақат ауданы аумағындағы төрт ірі учаскені қамтып отыр. Көгалдандырылған жерлердің жалпы ауданы – 308 гектар. Бұл бастама өңірдегі экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған бизнес пен мемлекеттік құрылымдардың тиімді серіктестігінің жарқын мысалы десек те болады.
Бүгінге дейін көгалдандырылған аумақ туралы дерек пен дәйек төмендегідей: Берекеде – 73 мың, Соколокта – 134 мың, Еркінқалада – 21 мың , Мақат және Доссорда 20 мың ағаш отырғызылды.
Ағаш отырғызу процесінде тамшылатып және капиллярлы суару жүйесі сынды заманауи агротехнологиялар қолданылып жатыр. Бұл әдістер суды үнемдеп жұмсауға және топырақтың тұздануын болдырмауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар органикалық және минералды тыңайтқыштар қолданылып, көшеттердің жерсіну деңгейін арттыру көзделуде.
Атырау облысының Қазақстандағы экологиялық тұрғыда осал өңірлердің бірі екені белгілі. Географиялық ерекшелігі, жауын-шашынның аздығы, топырақтың тұздануы, ауаның шаңдануы мен мұнай-газ саласының техногендік әсері өңірге ерекше экологиялық салмақ түсіріп отыр. Сол себепті жасыл желек тапшылығы – өңір тұрғындарының денсаулығы мен өмір сапасына тікелей әсер ететін маңызды мәселе.
Экологтардың айтуынша, Атырау облысындағы көгалдандыру деңгейі қолайлы климат үшін белгіленген нормадан 3-4 есе төмен. Ал көгалдандырудың пайдасы шаш етектен екені түсінікті.
Айталық, көгалдандыру ең алдымен жаз мезгілінде ауа температурасын 3-5°С-қа дейін төмендетеді. Екіншіден, ауаның шаңдануын және ұсақ бөлшектердің мөлшерін азайтады. Үшіншіден, топырақтың эрозияға ұшырауын тежейді. Төртіншіден, аймақтағы экожүйелердің қалпына келуіне және биоалуантүрліліктің артуына ықпал етеді.
Баян ЖАНҰЗАҚ,
Атырау облысы