42 500 теңгеге телміру
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Біржан Нұрымбетовтің хабарлауынша, табысынан айырылған 1 миллион 779 мың адамға әлеуметтік төлем тағайындалып, есепшоттарына 75 миллиард 600 миллион теңге аударылған. 42 500 теңге алуға 4 миллион 900 мың өтініш түскен, оның 3 миллион 703 мыңы қаралған. Демек, Қазақстан халқының шамамен 20 пайызы, яғни әрбір бесінші азамат көмек сұраған. 13 сәуірде өткен арнайы брифингте министр 42 500 теңге әлеуметтік төлемнің кей жағдайда кешігіп жатқанын мойындады. Оның айтуынша, әлеуметтік төлеммен үш мекеме айналысады. 42 500 теңге бюджеттен емес, мемлекеттік сақтандыру қорынан төленеді, ақшаны азаматтардың есепшотына бұрынғы зейнетақы орталығы – «Азаматтарға арналған үкімет» корпорациясы аударады және өтінішті Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі қабылдайды. – 60 мыңнан астам адам жеке сәйкестендіру нөмірін (ЖСН) дұрыс көрсетпеді, 83 мың адам қате есепшот жіберді, 500 мың адамның тұрақты жалақы алып отырғаны белгілі болды, миллионнан астам адам соңғы бір жылда бірде-бір рет әлеуметтік төлем аудармағаны белгілі болды, 378 адамның кейбірі қайтыс болған, кейбірі Қазақстан азаматтығынан шығып кеткен, – дейді Біржан Нұрымбетов. Ең бастысы, 42 500 теңге алған азаматтар төтенше жағдайдың созылғанына байланысты тағы да 42 500 теңге алады, ол үшін қайтадан өтініш беру керек емес. Алайда мемлекетке негізсіз алақан жайғандар да бар.«Сіздің шотыңызға 50 000 теңге түсті»
Дәл осындай мәтіні бар хабарлама мыңдаған адамды айран-асыр қылыпты. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен құрылған Birgemiz қоры аса мұқтаж азаматтарға қаржылай көмек беруді ұйғарған. Күтпеген жерден олжаға кенелгендер әлеуметтік желіде қуанышын бөлісіп жатыр. «Менің есімім – Әсел. Үш баланың анасымын. Алматыда тұрамын. Бүгін қатты таңғалдым, менің картама Birgemiz қорынан 50 мың теңге көлемінде көмек келді. Елбасы мен Nur Otan партиясына осы қиын уақытта бізді ұмытпағаны үшін алғыс айтамын! Естуімше, аз қамтылған көпбалалы отбасыларға, 1-топтағы мүгедектерге, жетімдерге және басқаларға көмек көрсетіледі екен. Қала тұрғындарынан карантин кезінде барлық сақтық шарасын сақтауды, айрықша қажеттілік болмаса, үйден шықпауды сұраймын, біз бірге барлық сынақтан өтеміз!» деп жазды Әсел Омарова есімді Instagram қолданушысы. Birgemiz қоғамдық қорының төрағасы Руслан Сәкеевтің 10 сәуірде таратқан ақпаратына сүйенсек, 50 мың теңге материалдық көмекті 50 мыңнан астам адам алған. 7,6 миллиард теңге өңірлік қорлардың шоттарына аударылған. Бұл сома карантинде жатқан 23 ірі қаланың тұрғындарына арналған. Әкімдер мен әлеуметтік қорғау органдары ұсынған тізімге табысы тым аз қазақстандықтар ғана енген. Оның ішінде аз қамтылған және көпбалалы отбасылар, мұқтаж мүгедектер, мүгедек баланы тәрбиелеп отырғандар, ең төменгі зейнетақы алатын және халықтың әлеуметтік жағынан осал топтарының тізіміне кіретіндер, зейнеткерлер, жетім балалар, ҰОС ардагерлері мен оларға теңестірілген мүгедектер, тыл еңбеккерлері бар.Азық-түлік себеті
Айтпақшы, төтенше жағдай кесірінен азық-түлік бағасы 9,3%-ға өскен. Кеше ғана бұл туралы Ұлттық банктің төрағасы Ерболат Досаев мәлімдеді. – Мұндай динамика, бір жағынан, көкөніс бағасының науқандық өсуінен, ал екінші жағынан, карантин уақытындағы сұраныстан туындады, – деді Досаев Үкімет отырысында. Мысалы, наурыз айында қант 8,5 пайыз, көкөніс пен жеміс-жидек – 5,1 пайыз, қарақұмық жармасы 2,5 пайыз қымбаттаған. Осы олқылықтың орнын толтыру мақсатында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 31 наурызда жасаған үндеуінде тегін азық-түлік себетімен қамтамасыз етілуге тиіс азаматтар санатының тізімін кеңейту керегін атап өтті. – Мұндай көмек себеті қосымша 1, 2, 3-топтағы мүгедектерге, мүгедек балаларға және ресми тіркелген жұмыссыздарға ұсынылғаны жөн. Бұл шара 800 мыңнан астам адамды қамтиды. Өндіру және жеткізу үшін жергілікті шағын және орта бизнесті тарту маңызды. Мемлекет әлеуметтік қолдау қорларының мақсатты жұмсалуын бақылаудың тиімді тетігін қамтамасыз ететін платформаны құруға отандық IT-компанияларды жұмылдыруы қажет, – деген еді Мемлекет басшысы. Айта кетейік, әлеуметтік себетте жарма, макарон, күріш, май және міндетті түрде медициналық бетперделер, антисептик секілді заттар қамтылған. «Қазпошта» АҚ осы бағдарламаның операторы ретінде белгіленді. Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Біржан Нұрымбетовтің сөзінше, азық-түлік топтамасын атаулы әлеуметтік көмек алып жүрген отбасындағы әр бала ала алады. Барлық топтағы мүгедектер (695 мың адам) де, мүгедек баланы қарап отырған ата-ана, ресми түрде тіркелген жұмыссыз адамдар да азық-түлік топтамасына ие болады. Жалпы, Қазақстанда айына шамамен 1,5 млн адамға азық-түлік топтамасы беріледі. Оны тарату жергілікті әкімдердің мойнында. Түйін:Конституцияның 1-бабында «Қазақстан өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады» деп тайға таңба басқандай жазылған. Мемлекеттің карантинде жүргізіп отырған жұмысы Ата заңдағы осы анықтамаға сайма-сай. Әрине, халықты жаппай жәрдемақымен жарылқап тастады деу қисынсыз шығар. Бірақ нәтиже көңіл көншітпесе, оның бір ғана себебі бар, ол – экономикалық әлеует.
Еркебұлан НҰРЕКЕШ