Шаруаның мұңын кім тыңдайды?

Қазақстанда көктемгі дала жұмыстары аяқталуға жақын. Алайда кейбір ша­руа­шылықтар еккелі отыр­ған астығынан айы­ры­лып, техникасыз қалып отыр. Бұл жағдай Солтүстік Қа­зақ­стан, Қостанай және Ақмо­ла облыстарындағы бір­қатар фермерлік қожа­лық­қа ортақ.

Azattyq Rýhy порталының жа­зуынша, бір апта бұрын Ақ­мола облысы Егіндібұлақ ауда­­нындағы «Бауманское 2030» шаруашылығына сот орын­дау­шы­лары арнайы жасақпен сау ете түскен. Әскерилер астық тұрған қойманың қақпасын бұзып, тұқымға деп арнап отырған 1 000 тонна астықты тиеп алып кеткен. Шаруашылық қызметкерлері нағыз егін егетін кезде тұқым­сыз қалғанына назалы. «Олар қоршауды сындырып, асты­ғы­мызды алып кетті. Егер шаруа­шы­лық жұмысы тоқтаса, біз де күнкөріссіз қаламыз» деп мұң ша­ғады астық қоймасының мең­герушісі Оксана Иванюк Azattyq Rýhy тілшісіне.

Үш бірдей облыста шаруа­шы­лық жүргізіп, 40 шақты фер­мерлік қожалық құрған «Алиби» агрохолдингі былтыр банкротқа ұшыраған. Несиесін төлей алмай тірлігі тоқыраған компанияға ин­весторлар көмекке келіпті. Проблемалы шаруашылықтар инвесторларға мемлекет кепіл­ді­гімен берілген. Алайда кері кет­кен істі алға сүйремек болған кә­сіп­керлердің жұмысына ке­дер­гі көбейген. Бұрын «Алиби» холдингіне қарасты шаруа­шы­лық­тарда жұмыс істеп келген мың­даған адам табысынан қа­ғыл­ғалы отыр.

Ақмола облысының Егіндікөл ауданындағы «Бауманское 2030» ЖШС-де Бауманское ауы­лы­ның 250 тұрғыны жұ­мыс іс­тей­ді. Кәсіпорын елді ме­­­кен­дегі 700 мыңға тарта адам­ды азық­пен қамтамасыз етеді. Ша­руа­­шылыққа тиесілі жер кө­лемі 75 мың гектардай алқап, бұл көр­сет­кіш аудан терри­то­рия­­­сының үштен біріне тең. Кә­сіп­­­орынға тиесілі жерден өн­дір­ген өнім шығыны гектарына 20-25 центнерден айналып отырған. «Біз сот орындаушыларынан қа­рызға қатысты барлық істі күзде өнім алған кезде қарастыруды сұрадық. Алайда олар көнбеді. Арнайы жасақпен сау етіп жетіп келіп, астық қоймасын бұза бас­тағанда ауыл тұрғындары да, жұмысшылар да шошынып қалды. Дәл қазір егістік науқаны қызып тұрған шақта біз бір апта уақытымызды жоғалттық», – дейді «Бауманское 2030» ЖШС директоры Ерлан Шаяхметов.

Дәл қазіргі сәтте шаруа­шы­лыққа 2 200 тонна астық тұқымы жетпей тұр. Е.Шаяхметовтің ай­туын­ша, ол басқаратын ком­­пания тұралап қалған шаруашылық жұмысын былтыр қолға алған. «Біз инвестор ретінде жұмысқа енді кірісе бастағаннан-ақ сот орындаушылары келіп мазалай бастады. 2019 жылдың өзінде 800 бас ірі қараны, жылқы мен тех­никаны алып кетті. Егер бір сиырдың нарықтағы орташа құны 300 мың теңге десек, олар оны 110-120 мың теңгеге сатып жіберді», – дейді компания директоры.

Көрші Есенгелді ауылын­да­ғы «Тілекей Агро» шаруа­шы­лы­ғындағы жағдай да осыған ұқ­сас. Биыл 35 мың гектар жерге бидай еккелі отырған жерінен 4 мың тонна астығын сот орын­дау­шылары алып кеткен. «Олар былтыр 400 бас ақ бас сиыр тұқым алып кетіп, бір басын 60 мың тең­геден сатып жіберді. Біз бұл жағ­дайға таңғалып отырмыз. Бізді қорғайтын заң бар ма?» деп күйінеді шаруашылық директоры Жанат Қозыбағаров.

Олар «алдағы уақытта ша­руа­шы­лықтың бұрынғы иелерінен қалған техниканы да сот өкілдері алып кете ме?» деген қаупі барын айтады.

Astana телеарнасының хабар­ла­уынша, Солтүстік Қазақстан облысының Айыртау және Ғабит Мүсірепов ауданындағы аграр­шы­лардың ахуалы қиындаған. Жоғарыда аталған «Алиби» агрохолдингінен «мұраға» қалған мәселе ол жақта да шешілмей тұр. Ғ.Мүсірепов ауданы Тохтаброд ауылындағы шаруашылық иеле­рін де сот орындаушылары ал­қым­­нан алған. «Екі күн бұрын сот орындаушылары бізден егін егетін қондырғыны тәркіледі. Қазір егістік науқаны жүріп жа­тыр. Бұл техника бізге ауа­дай қа­жет. Кәсіпорында 280 адам жұ­мыс істейді. Егер сот орын­дау­шылары бізге бөгет жа­сай берсе, шаруашылық ісі тоқ­тап қа­луы мүмкін», – дейді теле­ар­на­ға мұңын айтқан фермер Ринат Жұмабаев.

«Алиби» агрохолдингі банк­рот болған соң оған қарасты 40 шақты шаруашылықты ин­вес­­торлар кепілдікпен алып, іске кіріскен. Мемлекеттік ко­мис­сия шешімінен кейін бұрын­ғы ком­­панияның қарызын ин­вес­­торлар 15 жылдың ішінде төлеуі тиіс болған. Алайда сот орын­­дау­шылары комиссия шешімі­мен келіспей, жұмысқа кедергі келтіруде.

Осылайша, тұралап қалған салаға қаржы құйып, жаңадан іс бастағалы отырған кәсіпкерлер қоғамнан көмек сұрап, істің ақ-қарасын ажырататын жандарды іздейді. Олардың айтуынша, жергілікті атқарушы органдар мен агросекторға қаржылай қолдау көрсететін ұйымдардан әлі қайран болмай тұр.

Бауыржан БАЗАР