Биылғы Тамыз конференциясында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев білім саласы қызметкерлерін қуантатын бірқатар жаңалықпен бөлісті. Солардың бірі – алдағы төрт жылда мұғалімдер жалақысын екі есе көтеру бастамасы. Көптің көңіліне ұялаған ұсыныстан соң, Қасым-Жомарт Тоқаев Twitter-дегі парақшасына білім қызметкерлеріне қатысты тағы бір хабарлама жазды. Президент келер жылы науқас балаларға арналған мектеп-интернаттар мен балабақша тәрбиешілерінің жалақысы Үкіметте қаралатынын айтты.
«Менің атыма науқас балаларға арналған балабақшалар мен мектептердің тәрбиешілерінен олардың құқықтарын мұғалімдермен теңестіріп, жалақыларын көбейту жөнінде өтініштер келіп түсті. Үндеріңіз маған жетті. Келесі жылы Үкімет осы мәселені қарастырады» делінген жазбада. Біз сала қызметкерлерімен сөйлесіп, олардан тәрбиешінің жалақысы мен мәртебесі туралы пікірін сұрадық.
Түркістан облысындағы «Үміт» көзі нашар көретін балаларға арналған мектеп-интернаты директорының тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Ақтолқын Жүсіпқызы «Тәрбиешінің еңбе
гі – ауыр, жалақысы – аз» деп есептейді.
– «Үміт» мектеп-интернатында 22 жылдан бері жұмыс істеп келемін. Осы жылдар ішінде мұғалімдер жалақысы бірнеше рет өскенімен, тәрбиешінің еңбекақысына үстеме ақша аз қосылды. Биыл маусым айында педагогика саласы қызметкерлерінің жалақысы көтерілгенге дейін, біздің мектеп-интернатқа жаңадан жұмысқа тұрған тәрбиешінің айлығы 51 мың теңге болатын. Мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс істейтін мекеме тәрбиешілері басқа тәрбиешілерден 30 пайызға жоғары жалақы алады. Бұл – заң бойынша олардың жұмысының ерекшелігін ескеріп, белгіленген үстеме ақша. Сол 30 пайызды қосқанның өзінде жас маманның жалақысы 51 мың теңге болды. Енді соңғы өзгерістерден соң, олардың еңбекақысы шамамен 60 мың теңге болса керек. Бірақ қазіргі заманда мұндай ақша жақсы өмір сүруге жетпейді. Одан бөлек, тәрбиешінің еңбегі қандай ауыр екенін түсінген адамға, алатын жалақысының мардымсыз екенін аңғару қиын емес. Қарапайым тілге салғанда, тәрбиеші – баланың екінші анасы. Біздің мектеп-интернат – Түркістан облысындағы көзі нашар көретін балаларға арналған жалғыз мекеме. Тәрбиешілеріміз аудандар мен ауылдардан келген балаларға таңнан қара кешке дейін қамқор болады. Күнде жұмысқа шығатын тәрбиешілер екі ауысымда, таңнан түске дейін және түстен кешке дейін балалардың киімін қарап, тазалығын қадағалап, үй тапсырмасын орындауға көмектеседі. Сабақтан соң, кешкі сегізге дейін балаларды қалаға қыдыруға, әртүрлі экскурсияларға апарып, бос уақытын тиімді ұйымдастыруға тырысады. Әйтеуір, үнемі тынымсыз тірліктің соңында жүреді, – дейді ол.
Президент Twitter-дегі жазбасында науқас балалармен жұмыс істейтін тәрбиешілердің мәртебесін мұғалімдермен теңестіру керегі жөнінде ұсыныс алғанын да жазған. Ақтолқын Жүсіпқызы бұл ұсынысқа қосылатынын білдірді.
– Біздің мекеме арнаулы мектеп-интернат болғандықтан, тәрбиешіні жұмысқа аларда оның педагогикалық бағыттағы жоғарғы білімі мен дефектология мамандығын бітіргені туралы дипломы болуын талап етеміз. Яғни, тәрбиешінің білімі мұғалімнен кем емес. Сондықтан олардың мәртебесін мұғалімдермен теңестіріп, жалақысын мектеп ұстаздарымен бірдей көтеріп отырған дұрыс деп есептеймін.
Сала маманы келер жылы Үкімет талқысына шығарылатын тақырып аясында тәрбиешілерге жоғары жалақы беру ғана емес, оларға өзге де мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну мәселесі де көтерілуі керегіне назар аударды.
– Жаз мезгіліне тәрбиешілер қатты шаршап шығады. Қазір кәсіподақ мұғалімдердің демалысына өте аз жолдама бөледі. Сондықтан алдағы уақытта тәрбиешілерге демалыс орындарына жолдама берілсе деген тілек бар. Тәрбиешілерге балаларын жазғы лагерлерге жіберуге жеңілдік жасалса, бұл да сала қызметкерлеріне үлкен қолдау болар еді, – дейді ол.
Алматы қаласындағы №13 түзеу үлгісіндегі көру мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған бөбекжай балабақшасының әдіскері Қарлығаш Әнуарбекқызы тәрбиеші жұмысының қиындығын күрделі диагнозы бар балалардың көбеюімен түсіндірді.
– Балалардың ауруы жылдан жылға күрделеніп келеді. Бұрын балалар көздің қылилығы сияқты жеңіл диагноздармен келетін. Қазір әр топта мүлде көзі көрмейтін екі-үш бала кездеседі. Одан бөлек, балаларда психикалық дамудың кешеуілдеуі, мінез-құлық бұзылыстары сияқты қосалқы диагноздар болады. Ондай балалармен жұмыс жасау өте қиын. Бізде ең жоғары санаттағы тәрбиешілердің өзі шамамен 110-115 мың теңге көлемінде жалақы алады. Маусымдағы өзгерістерден соң, бұл ақша сәл өскен шығар. Бірақ үлкен қала тұрғынына аталған жалақы бәрібір аздық етеді. Күнде жұмысқа келетін тәрбиешінің шығыны көп. Жұмысы да жүйкені жұқартады. Ата-анамен бір жұмыс істейді, балаға бөлек көңіл бөледі, – дейді ол.
Қарлығаш Әнуарбекқызының пікірінше, тәрбиеші жұмысын жеңілдету үшін балалардың денсаулығында пайда болатын қосалқы бұзылыстармен жұмыс істейтін мамандар қатарын көбейту керек.
– Көзі көрмейтін балалардың 95 пайызы дұрыс сөйлей алмайды. Өйткені көзі көрмейтін баланың денсаулығында қосалқы бұзылыстар кездеседі. Бірақ көзі нашар көретін немесе мүлде көрмейтін мекемелердің штаттық кестесінде дефектолог маман қарастырылмаған. Қазір бізде тифлопедагог қана бар. Ол көзі нашар көретін немесе мүлде көрмейтін балалармен ғана жұмыс істейді. Ал психикалық дамуында бұзылысы бар балалармен жұмыс істеуге қиналамыз. Шамамыз келгенше, қосымша әдебиеттер қарап, ізденуге тырысамыз. Сондықтан мәселе шешімін тауып, дефектолог мамандар жұмысқа тартылса дейміз, – дейді ол.