Қазіргі қоғамда қордаланған мәселелер көп. Соның бірі – теміржолдағы көлік немесе жаяу жүргендерге арналған аспалы көпір. Негізсіз емес, әрине. Жақында ғана болған Шамалған шойын жолындағы апат осыған тағы да бір дәлел бола алады. Жергілікті тұрғындар «Өлім өткелі» атап кеткен бұл жерде бұған дейін де осыған ұқсас оқиғалар қайталанған екен.
Осының салдарынан өткелде қалып қойған автобус жүргізушісі дүние салды. Ауыр дене жарақатын алған 33 жастағы әйел екі баласымен Қарасай аудандық орталық аурухананың жансақтау бөліміне түскен. Нақтысын айтсақ, ұзын-сонар кептеліске тірелген қоғамдық көлік теміржол бойында қалып қойған. Апатты көрген куәгерлердің айтуынша, автобус жол ортасында қалғанда екі жақтан да жолды бөгейтін құрылғылар жабылған. Алматыдан батыс бағытты бетке алып келе жатқан жолаушы пойызының тежелуіне еш мүмкіндік болмаған.
Бұл жерде автокөліктер үшін аспалы көпір орнату мәселесі бірнеше жыл бойы айтылып келеді. Алайда ол қашан қолға алынатыны әлі белгісіз. Тұрғындар «мұндай оқиға бірінші рет болып отырған жоқ, көпірге бөлінген ақша қалтаға кетті» деп ашуланып, «Көпір! Көпір!» деп айқайлап қараңғылыққа қарамай көшеге шықты. Олардың айтуынша, 11 жылдан бері көргендері осы «Жұмысқа барарда, жұмыстан қайтарда екі-үш сағаттап тұрамыз. «Көпір картада бар» деп айтады. Ұзақ жолға жүретін жүргізушілер картадан көреді де, осында келеді, бірақ көпір жоқ». «2017 жылы пайдалануға беріледі деді. Сол көпір қайда?» деп наразылықтарын білдірді.
Ал Алматы облысы Қарасай ауданының әкімі Жандарбек Далабаев болса, көпірге ақша бөлінбегенін, тек схемасы ғана жасалғанын, өзінің бұл қызметке бір жыл бұрын ғана келгенін айтып, ақталумен шектелген.
Қазір Шамалғандағы апат бойынша арнайы штаб құрылды. Болған жағдайдың мән-жайы тексеріліп жатыр.
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Роман Скляр осы оқиғаға қатысты: «Пойыз оқиға орнына 2 434 метрге жақындаған кезде автоматты түрде өткелді сигнализация құрылғысы мен дауыс сигналы қосылған. Бағдаршамда осы кезде қызыл түс жанды. Өткелде көлік тұрғандықтан, шлагбаум толығымен жабылмай қалған. Автобус өткелге шығып кетіп, кептелістің салдарынан өткелдің үстінде тұрып қалған. Пойыз сағатына 97 шақырыммен келе жатқан кезде өткелге 500 метр қалғанда машинист шұғыл тежегішті басқан. Алайда жолаушылар автобусымен соқтығыстың алдын алу мүмкін болмаған», – дейді. Министр Шамалғанда өтпежолда көпір салу келесі жылға жоспарланғанын, көпір дәл осы өткелде емес, жер үйлер азырақ орналасқан аумақта салынатынын айтты.
Бұл мәселе тек Шамалған жұртшылығының ғана бас ауруы болмаса керек. Аспалы көпірді қажет ететін қалалар мен ауылдар жеткілікті. Соның бірі – Атасу кентіндегі жұртшылығы алаңдап отырған түйткіл. Бұл туралы әлеуметтік желіде Айсұлтан Жақыпов: «Әлем назары мың күбі пісілген Жаңаарқадан Шамалған стансасына ауған тәрізді. Әлгі ақындар бұл жайтты да бір жырлап өтсе деген тілегім бар. Бұл бір Шамалғанның мәселесі емес. Ел бойынша шешуін таппаған дүние» деп жазды.
Журналист Арайлым Еркебаева болса: «Жаңаарқа ауданының орталығы Атасу кентінің жұртын мазасыздық меңдеп тұр. Себебі аудан іргесіндегі теміржол жебір жолға айналып, адамдардың жанын жалмап жатыр. Тұрғындардың сөзінше, адамдар теміржол арқылы бергі беттен арғы бетке өтеді. Көбіне осы сәтте қайғылы оқиға орын алады. Осыдан 3 жыл бұрын 15 жастағы ер бала қарындасымен теміржолдан өтіп бара жатып, пойыздың келіп қалғанын байқамай қалады. Сын сағатта ағасы қарындасын жолдың шетіне итеріп жіберіп, өзі пойыздың астына түседі. Осылайша айдың-күннің аманында екі аяғынан айырылып, сал болып қалады. «Өрімдей баланың өмірі қор болды. Қазір ол арбаға таңылып, мүгедектік үшін төленетін жәрдемақы алып отыр. Бұдан не пайда, өмірі өксікпен өтіп жатыр ғой?! Біз жергілікті атқамінерлерге бес-алты пойыз құрамы тоқтап тұрғанда адамдар жолдың арғы бетіне вагондардың астымен өтетінін айтудай айтып, рельстің үстінен өтетін жол салып беруді сұрап келеміз. Сөзімізді елеп жатқан ешкім жоқ», – дейді мүгедек баланың туысы Гүлмира Тахирова. Соңғы 10 жылда 10 адам пойыздың астына түскен. Олардың арасында мертіккендер, бақилық болғандар бар. Алдыңғы жылы 70 жастағы қария теміржолдан пойыздың астымен өтпек болған кезде екі қолына зақым келтірген. Қарияның қолына ота жасалған, ол көп ұзамай қайтыс болған. Теміржол торабында рельс арқылы өтетін екі жаяу жүргінші жолы бар. Алайда бұл жолды пойыз құрамы үнемі жауып қалады. Теміржол сыртындағы 5 көшеден 250 бала аудан орталығындағы мектепке барып оқиды. Оқушылар жаяу жүргінші жүретін теміржолдағы жолақ жабылып қалғанда, пойыздың астынан өтеді. Бүгінгі таңда халық теміржолдың үстінен өтетін көпір салып беруді сұрап жүр. «Мен бәрін түсінемін, көріп, біліп жүрмін. Жобада көпір бар. Оның құрылысына «Қазақстан темір жолы» жауапты», – дейді Атасу кентінің әкімі Рахманберлі Түсіпов. Жаңаарқа теміржол стансасының бастығы Нұржан Бошанов та шарасыздық танытып отыр. «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясының басшылығы мен облыс әкімдігіне осы мәселеге қатысты ресми хат жолдадық. Әзірше жауап келген жоқ», – деді ол. Мәселенің мән-жайын анықтау үшін «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясына хабарластық. Компанияның баспасөз қызметі: «Көпір салу жергілікті атқарушы биліктің құзырында» деп қысқа қайырды», – дейді. Кімге сенеміз, жергілікті билік өкілдеріне ме, әлде ұлттық компанияның баспасөз қызметіне ме?
Бұл мәселе елордалықтарды да әуреге салып отырғаны рас. Өйткені бұл қалада да оң жағалаудан теміржолдың арғы жағында орналасқан, халық арасында «Лесозавод» атанып кеткен аймаққа жету үшін аспалы көпір салынады дегелі біршама жыл өтті. Кейде көлік жүргізушілері сағаттап кептелісте өтер пойызды күтіп тұратыны бар. Бірақ айтылған жоба қағаз жүзінде қалып қойған...
Әйтеуір, бір апатты жағдай болмай қимылдамайтын болдық. Әйтпесе бұл күрмеуі қиын түйткілдің түйінін тарқататын бір ғана амал барын, яғни көпірді қағаз бетінде қалдырмай, іс жүзінде салу керек екеніне көзіміз жеткелі қашан?!
Әдебиет БЕЛГІБАЙҰЛЫ