Пандемия салдарынан салық түсімі 1,1 трлн теңгеге аз жиналуы мүмкін. Ал үдемелі салық жүйесінің қашан енгізілетіні белгісіз. Шағын бизнесті салық төлеуден босатқан мораторий аяқталған соң асабалар мен әншілер де салық төлей бастайды. Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметіндегі брифингте белгілі болды.
«Биылғы 9 айда шамамен 1 трлн 100 млрд теңге қаржы жоғалттық деп бағаладық. Сонымен қатар микро және шағын бизнеске жеңілдіктер, төлемді кейінге шегеру және басқа да қолдау түрлері 1,5 трлн сомасында жасалды», – деді Мемлекеттік кірістер комитетінің төрағасы Марат Сұлтанғазиев.
Оның сөзіне қарағанда, 9 айда мемлекеттік бюджеттің кіріс жоспары 92 пайызға, республикалық бюджет 82 пайызға, жергілікті бюджет 116 пайызға орындалды. Республикалық бюджет түсімдерінің төмендеуіне пандемиямен байланысты сыртқы және ішкі факторлар әсер етті. Ал Қазақстанның үшінші елдермен тауар айналымы 13 пайызға төмендеді.
Есте болса, Мемлекет басшысы 11 мамырда өткен төтенше жағдайды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік комиссияның отырысында жеке табыс салығының прогрессивті шкаласын енгізуді тапсырған еді. Сонда айлығы онша жоғары емес азаматтар бүгінге қарағанда аз төлесе, ал айлығы көп азаматтар үшін салық мөлшері көбейетін болған. Алайда бұл тапсырманың орындалуы белгіленген 2022 жылы жүзеге аспайтын түрі бар.
«Прогрессивті салық төлеу шкаласы қабылданған жоқ. Оны жаппай декларациялаумен байланыстырамыз. Өйткені үлкен тәуекелдер бар. Егер салықтың мөлшері өссе, онда төлемнен жалтару жағдайы басталуы ықтимал. Сондықтан тиісті шешім қабылданып, алдымен жаппай декларациялауды іске асыру ескерілді», – деді М.Сұлтанғазиев. Оның айтуынша, үдемелі салық жүйесін енгізу мерзімі төрт кезеңге бөлінген, алдымен мемлекеттік қызметшілер, одан кейін квазимемлекеттік сектор, бизнес өкілдері қамтылған. Әр кезең сайын талдау жүргізіледі. Декларациялаудың төрт кезеңі аяқталған соң, прогрессивтік шкала қарастырылады.
Айтқандай, Марат Сұлтанғазиев асабалар мен әншілердің салық тіркеуіне тұратынын жеткізді. Оның айтуынша, салық төлеу үшін әншілер мен асабалар салық тіркеуіне тұруы керек. «Тіркеуге тұрғызу бойынша жұмыс жүргіземіз, оларға хаттамаларды беріп, тіркеуге қоямыз. Қазіргі кезде бұл бағыт микробизнес болғаннан кейін, осы сала табыс салығынан толық босатылған», – дейді ол. Демек, алдағы уақытта табыс салығын төлеуге жарияланған мораторий мерзімі аяқталған соң, олар да салық төлейтін болады.
Айдана БЕГІМ
