30 қазан күні елордада 20 қыз гелий шарының көмегімен ең заманауи наноспутникті ғарышқа ұшырды. Рас, зымыран болмағандықтан жер серігі алыс орбитаға шыға алмайды. Бірақ стратосфераға еркін енген.
Бұл қыздардың барлығы – БҰҰ-ның балалар қоры ЮНИСЕФ-тің және әл-Фараби атындағы ҚазҰУ ғылыми-технологиялық паркінің UniSat аталатын білім беру бағдарламасының қатысушылары екен. Бағдарлама аясында Қазақстанның түрлі өңірлерінен іріктеп алынған 14-35 жас аралығындағы 20 қыз 5 ай бойы технопаркте наноспутник жасау курсында оқыды. Олар жасаған ғарыштық аппараттың салмағы 10 келіден аспайды. Бүгінде ондай жер серіктерін әлемнің көптеген жетекші университеті және коммерциялық ұйымдар әзірлеуде. UniSat жер серіктері білім беру мақсатына арналған. Олар бірнеше камерамен жабдықталған, біреуі 4K сапасында жердің эллиптикалық бейнесін түсіре алады. Ұшырылысымен наноспутник жоғары сападағы жердің таңғажайып суреттерін түсірді. Есептегіш құрылғылар сәулелену, қысым, ауырлық, жарық және газ құрамы туралы мәліметтер жинады. Ал аса салмақты мәліметтер, видео және суреттер бөлек талдануы үшін жерге жіберілді.– UniSat бастамасы қыздар мен әйелдердің ғылым мен техника салаларындағы әлеуетін жүзеге асыруды көздейді. Бүгін шармен болса да төл наноспутнигін ұшыру – қазақстандық нәзік болмыс иелерінің бір ірі жетістігі. Бұл, сондай-ақ Қазақстандағы көптеген қызды ғылым, техника, машина жасау және математика салаларында білім алып, мансап қууға шабыттандырады деген үміттеміз, – деді ЮНИСЕФ-тің Қазақстандағы өкілі Артур ван Дизен.Жалпы, кейінгі кезде әлем елдері шармен стратосфераға көтерілетін спутниктерге назар аударуда. Мысалы, еуропалық ғалымдардың бастамасы бойынша сонда жүзіп жүретін «үрілген стратосфералық станса» енді спутник рөлін атқара алатын көрінеді. Жерді айнала ұшып жүретін мұндай спутниктер барлау, бақылау, навигация және байланыс қызметін жақсы атқара алады. Stratobus аталатын стансаның жобасын, мысалы Францияның Өнеркәсіп министрлігі New Industrial France бағдарламасы аясында қаржыландыруда. Сондықтан бір қарағанда, шармен спутник ұшырыпты деген жаңалық күлкілі көрінгенімен, бұл істің болашағы салмақты көрінеді.
Елдос СЕНБАЙ