Шымкентте бір мезгілде 38 адам сотталды, оның 26-сы – полицияның бұрынғы лауазымды тұлғалары. Олардың қарау ниетті істері, еліміздің үшінші мегаполисінде жасаған былықтары және құзырлы органдардың сегізаяқтай тарамдалған осы қылмыстық топтың құпияларын ашуы тұтас фильм, тіпті телехикая түсіруге татиды.
Айыпталушылардың көптігі, қаптаған адвокаттар, 20 күзет қызметкері, шұбыра жеткен туған-туысқандары, отандық және шетелдік журналистер сот залына сыймайтын болғандықтан, сот процесі отырыстарын өткізу үшін жергілікті көші-қон полициясының ғимаратында арнайы зал жабдықтауға тура келіпті.
Ақыры 38 адамның көп қылмыс жасағаны расталып, Қылмыстық кодекстің бірнеше бабы бойынша айыпты деп танылды.
Бұл ретте Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің мәліметінше, Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша Ішкі істер департаментінің Әкімшілік полициясы басқармасының Тіркеу-емтихан бөлімінің бұрынғы басшысы А.Жаппаровқа, Тіркеу-емтихан бөлімінің (ТЕБ) екі аудандық және бір қалалық буындарының үш басшысына, оларға бағынышты мемлекеттік автоинспекторларға, Ішкі істер департаментінің криминалистеріне, сондай-ақ делдал болған азаматтық тұлғаларға қатысты сотқа дейінгі тергеу амалдары жүргізілді.
Олар жасаған қылмыстарды термелеудің өзі біраз уақыт алады, атап айтқанда, келесі айыптар тағылған: пара алу; пара беру, соның ішінде жалпы сүйеушілік және қорғаушылық көрсетуі үшін антикоррупциялық орган қызметкерлерін сатып алуға талаптану; қылмыстық жолмен табылған мүлікті және ақшаны заңдастыру; қызмет бабын пайдаланып, шынайы құжатты жалғанымен ауыстыру; жалған құжаттарды қолдан жасау, өткізу және пайдалану; қылмыстық ұйым құру, басшылық ету және қатысу.
Бұдан өзге жүргізуші куәліктерін заңсыз үлестірудің 144 дерегі әшкереленді. Сонымен қатар Қазақстанға запас бөлшектер түрінде әкеліп, қайта жинастырылған автокөліктерді баж салығын төлеусіз заңсыз тіркеуге қоюдың 353 фактісі анықталды. Бұдан мемлекетке 2,7 миллиард теңге шығын келген.
38 күдіктіге, оның ішінде Ішкі істер департаментінің бұрынғы 26 қызметкеріне қатысты қылмыстық іс 1 538 томнан тұрды. Айыптау актісінің өзі қырық томға жуықтаған.
11 қарашада Шымкент қаласының қылмыстық істер бойынша мамандандырылған ауданаралық соты үкімімен Артық Жаппаровтың өзі 11 жылға бас бостандығынан айырылды.
Ал Сайрам, Бәйдібек, Мақтаарал аудандары және Түркістан қаласы бойынша ТЕБ бұрынғы басшылары Н.Қуанышбеков, Н.Әбдіғалиев, С.Ағабеков және М.Төрегелдиевтің әрқайсысы 10 жылға сотталды.
ТЕБ бұрынғы мемлекеттік автоинспекторлары және ІІД криминалистері, сондай-ақ олардың делдалдары болған қатардағы адамдар әртүрлі мерзімдерге бас еркіндігінен айырылды, кейбірі бостандығын шектеумен құтылды.
Темір тордың ар жағына тоғытылған, полицей погонына дақ түсірген лауазымды тұлғалардың барлығы мемлекеттік қызметке тұру құқығынан және арнайы атақтарынан айырылды.
Жалпы, қылмыстық топ мүшелерінің біразы 2016 жылғы шіліңгір шілдеде елді елең еткізген ірі операция кезінде қолға түскен болатын. Қалғандары 2017 жылдың қарашасында құрықталды. Содан бері олар тұтқында отырды. Қылмыстық топ мүшелерінің ең кәрісі 50-ден асса, ал жасы 29-да болған. Сот барысында олардың көбі өздерінде кәмелетке толмаған балаларының және жоғарғы заңгерлік білімдерінің барлығын мәлімдеді. Бірқатары қолдарына кісен салынғанға дейін құқық қорғау қызметкерлеріне берілетін жеңілдік аясында зейнеткерлікке шығып үлгеріпті.
Елдос СЕНБАЙ