Көп жерде еліміздегі құрылыс саласының қарыштап дамығаны жайлы естіп жатамыз. Бірақ оның сапасы мүлде бөлек әңгіме, ақсайтын тұсымыз да – сол. Тұрғын үй кешендері, мектеп, аурухана ғимараттары да көпке ұзамай жатады. Аурухана демекші, сәуір айында Алматыда 18 күнде емхана салынып, «бөркімізді аспанға атқандай» едік. Енді медициналық кешен іргесі қыстың алғашқы ызғарына төзбей жатқан көрінеді.
Алматы әкімдігі бюджетті ермек ете ме?
Әлем елдері пандемия басталған шақта емханада орын тапшы боларын сезгендей-ақ еді. Бірақ ғимарат құрылысы демде іске асар дүние емес екені тағы анық. Соның себебі ме, әйтеуір уақыттан ұтылғысы келмеген елдер жылдам аурухана салудың қамын күйттеді. Наурыз айында Өзбекстандағы Ташкент қаласы маңынан 5 күнде коронавирус жұқтырғандарды емдейтін мың орындық кешен салынғаны туралы ақпарат тарады. Бұл үрдістен қалыс қалмайық деді ме, көп ұзамай Алматыда 18 күн ішінде 280 орындық емхана бой көтерді. Одан бөлек 2 зертханасы мен 9 клиникалық бөлімшесі, 28 орынға шақталған жансақтау бөлімі тағы бар. Жалпы ауданы – 5 850 шаршы метр. Сәуірдің соңында науқастарды қабылдай бастаған ғимаратты елімізге танымал BI Group құрылыс компаниясы салған. Шығыны да аз емес, Алматы бюджетінен бақандай 5 млрд теңге жұмсалған. Медицина саласына қаржы шығындағанды асылық санамаймыз. Мәселе мынада, жаңағы айтқан модульді емхана қыс келмей жатып-ақ сыр беріпті. Ол аздай медициналық мекемені басқа жерге ауыстыру туралы хабарлама әлеуметтік желіге жарияланған. Енді қала басшылығы қараша айындағы алғашқы аязға жарамаған кешендегі барлық науқас, жеке құрам мен қымбат жабдықтарды өзге жерге тасымақ екен.
Ал бұл мәселеге қатысты Алматы қаласы Қоғамдық денсаулық сақтау департаментінің ресми түсініктемесі күмән тудырады. «И.Жекенова атындағы қалалық клиникалық инфекциялық аурухананың жаңа филиалы РВ-90 аумағында тұрғызылды. Ғимаратта тұрғындарға да, емделушілерге де барлық жағдай жасалған, мұқият салынған. Модульдік клиника толыққанды жөңдеуді қажет етеді, өйткені оның жұмыс істеп тұрғанына жарты жыл болды» делінген хабарламада. Жарты жыл сайын толыққанды жөндеуді қажет ететін бұл қандай емхана екені бізге беймәлім. Не де болса, шикілік бары анық. Себебі бұған дейін медициналық мекеменің барлық халықаралық талапқа сай екені жария болған. Бір қызығы, қала әкімі Бақытжан Сағынтаев сәуірдің соңында осы аурухананы өзі тексеріп, ашылар алдында «нысан уақытша салынса да, сапасы мен медициналық құрылғылармен жабдықталуы жоғары деңгейде» деген еді. Біз болсақ «уақытша салынса да» деп «болжаған» әкім сөзін түсінбей әлекпіз. Әлде індет жақын арада сейіледі деп ойлады ма екен? Демек, әкімдік 5 млрд теңгеге уақытша дүниені ермек ете салғаны ғой.
BI Group өзгеге сілтейді
Жоғарыда медициналық кешеннің құрылысын жүргізген BI Group компаниясы екенін айтқан болатынбыз. Сонымен әкімдіктен кейін нысан құрылысының сапасына тікелей жауапты осы компания болған соң, сұрау салғанды жөн көрген едік. Бірақ компанияның ресми өкілі Глеб Пономарев жауапкершілікті Алматы қаласының Денсаулық сақтау басқармасына ысырғандай кейіп танытты.
– Әлеуметтік желіде Алматы қаласындағы инфекциялық модульдік аурухананың суыққа байланысты локациясын өзгертетіні туралы ақпарат тарағанын көрдік. Мәлімет шындыққа жанаспайтын секілді. Госпиталь құрылысы Қазақстанның құрылыс нормаларына, Денсаулық сақтау министрлігінің, сондай-ақ Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының талаптарына сәйкес келеді. Оның ішінде өңірдің климаттық жағдайларын толықтай ескердік. Медициналық мекемедегі температура барлық нормативтік көрсеткіштерге сай. Емдеу мекемесі осы жылдың көктемінде Алматы қаласы Денсаулық сақтау басқармасының балансына берілді. Сондықтан жауапкершілік те басқарма еншісінде, – деді ол.
Сонымен екі тараптың пікірі екіге жарылды. Емхана іргесінің суыққа төзбей, ондағы науқастар мен қызметкерлердің, құрал-жабдықтың көшіріліп жатқанын Алматы қаласының Қоғамдық денсаулық сақтау департаменті растап отырған болса да BI Group компаниясы кешен құрылысының сапасына шаң жуытқысы келмейді. Ал жергілікті бюджет қаржысы мен науқастардың өмірін кім дауламақ?
BI Group демекші, осы алпауыт компанияның мақтауы асқанмен, кемшілік жіберіп, сынға ұрынған кездері де жетерлік. Мәселен, 2016 жылы күзде «ЭКСПО-2017» Халықаралық көрмесі ғимаратының көпірі опырылып түскені есімізде. Аталған көпірдің де құрылысын осы компания жүргізген. Соңында компания апаттың себебін Қытайдан алдыртқан сапасыз құрылыс заттарының кесірінен деп түсіндіріп, сыннан сытылды. Ал Алматыдағы ауруханаға қатысты компания тағы да сырғытпа жауап беріп отыр. Дегенмен бірқатар сарапшы құрылыс сапасының нашар болуына қатысты болжамдарын да айтты.
– Құрылыстың сапасыз болуының 3 себебі болуы мүмкін. Құрылыстың асығыс жүргізілуі, сапасыз құрылыс материалын пайдалану және ғимараттың эскиздік жобасының дұрыс болмауы. Ең алдымен, ғимараттың жобасы әзірленгенде ішінде қателік кетпегенін анықтау қажет. Жоба дұрыс болмаса, ол нысан түбінде «оңбайды», міндетті түрде мін табылады. Ол үшін кешенді тұрғызар алдында жобаға сараптама жасау керек. Ал біз сараптаманы ғимараттың кемшілігі шығып, дау туғанда ғана жасаймыз. Сондықтан барлық ғимараттың жобалық-сметалық құжаттарына сараптама жүргізілмейінше, қателік мына тұстан деп пікір айту қиын. Дегенмен жоғарыда айтылған кешеннің сапасыз болуына құрылыстың асығыс жүргізілуі әсер етуі мүмкін, – дейді құрылыс саласының сарапшысы, архитектор Шоқан Матайбеков.
Қорыта айтсақ, құрылыс саласы қазіргі кезде компаниялар үшін мол қаржының «мекеніне» айналып үлгерді. Бір ғана 2019 жылы елімізде құрылыс жұмыстары 14 пайызға артып, құрылыс компаниялары соңғы 10 жылда 983,4 млрд теңге рекордтық пайда тауыпты. Бірақ сапасыз баспана, қабырғасы құлаған мектеп пен аурухана неге азаймайды? Шамасы, қаржыны бөлуден бұрын, жұмсалған ақшаның есебін талап еткеніміз жөн болар.
Мадияр ТӨЛЕУ
