Мерейтойлық шара аясында жазушының мемлекеттік тапсырыспен жарық көрген он екі томдық шығармалар жинағы мен «Мазмұндама» қоғамдық қоры шығарған «Ауыл шетіндегі үй» және «Мұстафа Шоқай» кітаптары көпшілікке таныстырылды.
Шараға әдебиет пен мәдениеттің көрнекті өкілдері түгел дерлік жиналды. Олардың арасында Мырзатай Жолдасбеков, Төлен Әбдік, Шәрбану Бейсенова бастаған қазақ әдебиетінің айтулы тұлғалары мен зиялы қауым өкілдері, Парламент Сенаты мен Мәжілісінің депутаттары, Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дархан Қыдырәлі мен Мәдениет және спорт министрі Асхат Оралов бастап әдебиет жанашырлары мен қаламгердің артынан ерген шәкірттері де қатысты.
Жиынды Мәдениет және спорт министрі Асхат Оралов алғысөзімен ашып, қаламгерді мерейтойымен құттықтады. «Биыл классик жазушы ағамыз торқалы тоқсан жасқа толады. Сондықтан көктемнен бастап жыл көлемінде ел көлемінде бірқатар шараны ұйымдастыруға ниет етіп отырмыз. Бастамасы осы болсын» деп философиялық терең дүниетанымға негізделген шығармалары арқылы ұлттық құндылықтарды дәріптеп, әдебиетсүйер қауымның ыстық ықыласына бөленген жазушыға жүрекжарды тілегін жеткізді. «Кітаптарыңыз әлемнің көптеген тіліне аударылды. Солардың арқасында ұлттық әдебиетіміздің көкжиегін кеңейтуге үлкен үлес қостыңыз. Драмалық шығармаларыңыз еліміздің театрларында сахналанып, өзіңіз жазған сценарийлер бойынша тамаша кинофильмдер түсірілді», – деді министр Асхат Оралов.
Бұдан кейін мерейтойлық шараның шымылдығы Мемлекет басшысының бейнеқұттықтауымен ашылды. Бейнежолдауда Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев қаламгер шығармашылығын жоғары бағалайтынын жеткізген. «Біріншіден, Әкім Тарази – жазушы әлемінде өте сирек кездесетін тұлға. Бұл кісінің қазақ әдебиетіндегі орны ерекше, бірегей жазушы деп айтуға болады. Әкім Тарази жалпы қалада болып жатқан дүниелер, урбанизация үдесіндегі дүниелерді көп жазады. Бұл тұрғыдан алып қарасақ, белгілі түрік жазушысы, Нобель сыйлығының лауреаты Орхан Памукқа ұқсайды. Бірақ ол кісімен салыстырған кезде Әкім Тарази ағамыз жақсырақ жазады деп айтуға болады. Бұл кісінің философиясы өте терең. Тағы бір ерекшелігі бар. Ол кісі нағыз реалист. Туындыларын жазған кезде оқырмандарды аямайды. Шындықты айтады. Біздің әдебиетімізде осындай жазушылар көп емес деп ойлаймын. Сондықтан Әкім Тарази біздің әдебиетімізде, әлем әдебиетінде өзінің терең ізін қалдырды. Шерхан Мұртаза айтқандай, жазушының көзі – көкірегінде. Әкім Тарази жазушы ретінде де, драматург ретінде де өмірге көкірегімен, жүрегімен қарайтын жазушы. Ол кісінің орны біз үшін ерекше. Өкінішке қарай, біз жазушыларымызды шетелге паш ете қалмай қалдық. Әкім Тарази шетелге көбірек танымал болады деп ойлаймын. Себебі ол кісі дүниежүзіндегі ең жоғарғы наградаларға лайықты деп санаймын. Оған ешқандай күмәнім жоқ», – деді Президент.
Өз кезегінде сөз алған Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дархан Қыдырәлі жазушы шығармашылығына тоқталып, оның қаламынан шыққан әрбір туынды дәуір тынысын дөп басып, қалың оқырманға терең ой салатынын тілге тиек етті. «Әдебиетіміздің алыбы, ұлтымыздың абыз ақсақалы Әкім Таразидың торқалы 90 жасына орай өтіп жатқан игі шарада бас қосып отырмыз. Мемлекет басшымыз құттықтау сөзінде айтып өткендей, Әкім ағамыз әлемдік деңгейдегі классик жазушы. Шын мәнінде, «Әдебиет әлемінің Әкімі» атанған классик жазушы, мемлекеттік сыйлықтың иегері Әкім ағамыздың жазу мәнері мен сөз өнеріне, прозасындағы сюжет пен тіл кесерлік ойларына баршамыз қанықпыз. Әкім ағамыздың шығармаларын оқып отырғанда көз алдымызда кино ленталары жүгіріп өткендей болады. Әкім ағамыздың бүгін тұсауын кесейін деп отырған он екі томдық шығармалар жинағы – жазушының күн отырмай, түн ұйықтамай қолынан қаламы түспеген, талай жылғы қажырлы еңбегінің жемісі. Соның ішінде тұтас Түркістан үшін от кешкен ұлы күрескер Мұстафа Шоқайдың өмір жолын, болмысы мен бейнесін жаңа қырынан танытып, шұрайлы тіл, шебер суреткерлікпен көркемдеген тағылымды туынды – әдебиетіміздің асыл қазынасына қосылған құнды дүние екені анық», – деді ол. Сондай-ақ Дархан Қыдырәлі «Әкім Тарази – философ әрі психолог жазушы. Ойшыл қаламгер күрделі шығармаларында дәуір шындығын, қоғам өмірін, адам болмысын һәм әлеуметтік-рухани мәселелерді тереңнен толғап жазады» дей келе, біртуар қаламгердің құнды туындылары уақыт безбеніне төтеп беріп, келер ұрпақтың да асыл мұрасына айналарына кәміл сенетінін айтты.
Игі шараға келген белгілі қаламгерлер мен мәдениет саласының майталмандары да абыз ақсақал туралы сүбелі ойлары мен келелі пікірлерін айтып, ақжарма тілектерін жеткізді. Оның ішінде Мемлекет және қоғам қайраткері Мырзатай Жолдасбеков, жазушы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Төлен Әбдік, мемлекет және қоғам қайраткері Қуаныш Сұлтанов, жазушы Шәрбану Бейсенова сияқты жазушылар мен қаламгердің шығармашылығын зерттеп жүрген шәкірттері ерекше естеліктерімен бөлісті. Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, драматург жазушы Төлен Әбдік: «Әкім ағамыз – қазақ әдебиетінде қоғамды сынау, адамды сынау, сын көзімен сыншыл реализмге бет бұру дегенді бастаған кісі» деген бағасын берді. Оның айтуынша, жазушы әр жанрда жетістікке жеткен адам. Сондықтан жазушының прозасы бір бөлек, драматургияға да зор еңбек сіңірді.
Тәрбиелік мәні зор салиқалы кештің аясында классик жазушының он екі томдық шығармалар жинағының тұсауы кесілді. Сондай-ақ «Ауыл шетіндегі үй» және «Мұстафа Шоқай» кітаптарының таныстырылымы болды. Қаламгер қалың көпшілікке ыстық ықыласы мен қолдаулары үшін зор алғысын білдіріп, ақ батасын берді. Бұдан соң жиналғандар Ұлттық академиялық кітапхананың Әкім Тарази шеберханасындағы жеке қолтаңбалар көрмесін, Ұлттық архив қорынан Әкім Таразидың жеке тектік қорын және фотокөрмені тамашалады. Қаламгер өз шеберханасында соңынан ерген шәкірттеріне ақыл-кеңесін айтып, қолтаңбасын қалдырды.
Кешті қаламгердің аяулы жары, жазушы, драматург Роза Мұқанова түйіндеп, Мәдениет және спорт министрінің орынбасары Нұрқиса Дауешов пен Мәдениет комитетінің төрағасы Арман Жүдебаев қосыла тартқан қазақтың күйі өнердің шашуындай дүбірлете, күмбірлете төгілді.
Жадыра МҮСІЛІМ