Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы Жолдауында жекеменшік мектептерге республикалық бюджеттен қаржы қарастырылатынын, әр балаға бөлінген нормативтің мақсатты және тиімді пайдаланылуы туралы, азаматтар осы қаржының қалай жұмсалып жатқаны жөнінде шынайы ақпаратқа қол жеткізуі тиіс екенін нақты айтқан болатын. Осы ретте депутат Жұлдыз Сүлейменова «AMANAT» партиясы фракциясының атынан Премьер-Министрдің орынбасары Тамара Дүйсеноваға сауал жолдады, – деп хабарлайды Aikyn.kz.
Мәжіліс депутаты жекеменшік мектептерге мемлекеттік тапсырысты орналастырудың бірқатар мәселесіне тоқталып өтті. Сүлейменованың айтуынша, жекеменшік мектептерге бөлінетін қаржының мөлшері, оның тиімді және ашық жұмсалуы, сондай-ақ білім беру сапасына қойылатын талаптар мемлекетіміздің болашағы үшін өзекті. Жекеменшік мектептерде білім алушылардың да құқықтары мен мүдделері қорғалуы қажет, сондықтан мемлекеттік тапсырысты орналастыру барынша әділ және ашық болуы шарт.
– Бірінші, мемлекеттік тапсырысты орналастыру механизмін қайта қарау қажет деп санаймыз. Себебі, қазіргі жүйеде әр балаға арналған қаржы Жалпы сипаттағы трансферттер (ТОХ) бойынша қарастырылады. Алайда қандай да бір себептермен жекеменшік мектептерге бөлінетін қаражат республикалық бюджетке жүктелген, ал өңірлердегі балалар саны өзгеріссіз жергілікті атқарушы билік органдарында, яғни білім басқармаларында қалып отыр. Бұл дегеніміз, өңірлерде балаларды мемлекеттік мектептерден жекеменшік мектептерге ауыстыра отырып, қаржыны өздеріне қалдырып отыр. Мұндай жағдайда қаржының әділ бөлінуін қамтамасыз ету үшін механизмді қайта қарастыру қажет.
Екінші. Барлық балалар тең дәрежеде сапалы білім алуына мүмкіндік қарастырылып, жекеменшік мектептерде мемлекеттік тапсырыс аясында балалардың оқулығын және ыстық тамақпен қамтылуы проблемасын шешуге бағытталуы тиіс.
Үшінші. Мемлекеттік білім беру тапсырысы 677 жекеменшік мектептерде 251,3 мың оқушыны қамтып отыр. 2024 жылы республикалық бюджеттен 133,9 млрд теңге көлемінде қаражат бөлінді. Алайда 2024 жылдың 1 тамызындағы жағдай бойынша, бұл соманың 103,5 млрд теңгесі игерілген, қалған 30,4 млрд теңге тек 1 айға қаржыландыруға жеткілікті. 2024-2025 жылға жекеменшік мектептерге қосымша қаражат бөлу мәселесі Республикалық бюджеттің нақтылауы болмағандықтан шешілмей тұр.
Төртінші. 2023 жылдың қорытындысы бойынша, 1,4 млрд теңге көлемінде кредиторлық қарыздары бар. Бұл мәселені шешу үшін 2024 жылдың қаңтарында қосымша қаражат бөлуге өтінім дайындалған, бірақ әлі күнге дейін шешім қабылданбады.
Бесінші. Жекеменшік мектептерде де білім сапасы, мұғалімдердің кәсіби біліктілігі, тәртібі мен тәрбиесін қадағалайтын жүйе болуы қажет. Мұндай жүйе оқушылардың жан-жақты дамуына, білім алу деңгейінің жоғары болуына, сондай-ақ мұғалімдердің кәсіби өсуіне ықпал етеді. Жекеменшік білім беру мекемелері де мемлекеттік мектептер сияқты сапалы білім беруге және ұрпақ тәрбиелеуге жауапты екенін ескеру қажет, – деп нақтылады депутат.
Мәжіліс депутаты кейінгі төрт жылда жекеменшік мектептер ашу үшін көптеген инвесторлар екінші деңгейлі банктерден заемдық қаражат тартқанын және жекеменшік мектептер еліміздегі 3 ауысымды мектептер проблемасын шешуде айтарлықтай көмек болғанын атап өтті.
– Құрметті Тамара Қасымқызы, сондықтан 2024-2025 оқу жылдарында жекеменшік мектептерге мемлекеттік тапсырысты орналастыру және 2023 жылғы кредиторлық қарызды өтеуге қосымша қаражат бөлу мәселесінде әділеттілік тұрғыдан қолдау көрсетуіңізді сұраймыз, – деді Ж.Сүлейменова.