Медғат Өмірәлиев, актер, Н.Жантөрин атындағы музыкалық драма театрының көркемдік жетекшісі: Режиссерді сырттан шақыруға мәжбүрміз

Театр – ірі мәдениет ошақтарының бірі болса, кино – ұлт болмысын айшықтап көрсететін өнер.

Екеуі бір арнада біте қайнасып жатыр. Екі өнердің де ескегін есіп жүрген талант көп. Кейіпкеріміз Медғат Өмірәлиев – жұртшылыққа «Тар заман» фильміндегі Әлихан бейнесімен танылған актер. Н.Жантөрин атындағы музыкалық драма театрының көркемдік жетекшісі әрі кино актерімен сұхбатымыз өнер әлемі жайында өрбіді. 

Режиссерлер еркіндікті жақсы көреді

– Медғат аға, өнердегі ал­ғашқы қадамыңыз театрдан бас­тал­ды. Алматы облысында туып, жо­ғары білімді де осы қа­лада ал­ған­нан кейін ат басын Маң­ғыс­тауға бұрудағы себеп не? 

– Иә, туған қалам мен қыз­мет етіп жүрген қалам бір бас­қа. Екеуі еліміздің екі шеті. Елі­­міздің батыс аймағына бет­бұруымның себебін сұра­саңыз, айтайын. 2003 жылы оқу­ды аяқ­тамай тұрып, бізге Ең­бек сіңірген қайраткер, Маң­ғыс­таудың құрметті аза­маты, театр режиссері Нұрнияз Мұханов пен көркемдік жетекшісі Гүл­си­на Бақытжанқызы біз оқып жүр­ген оқу орнына келіп,  Ра­хи­лям Машурова мен Әубәкір Рахимовтың курсындағы екі топ­ты қосып, бізді Ақтауға жұ­мысқа шақырды. Оқып жүрген кез­де «Хабар» телеарнасына дуб­ляжға жаңадан жұмысқа кі­рістік. Әрі сол уақыттың өзінде Ал­маты қаласындағы біраз театр­дан ұсыныс түсті. Ғ.Мү­сі­ре­пов атындағы Қазақ мемлекеттік ака­демиялық балалар мен жа­сөс­пірімдер театрына шақырды. Бірақ бүкіл курс киелі Маңғыс­тау­ға кететіндерін көріп, біз де көш­тен қалғымыз келмей, не бол­са да көшпен бірге жүріп кө­рейік деп шешім қабылдадық. 4 жыл бірге оқыдық, бір-бірімізге бауыр бастық. Содан бері Маң­ғыстаудағы Н.Жантөрин атын­да­ғы музыкалық драма теат­ры­ның қабырғасында жүрміз. 

– Иә, осы театрдың басшысы әрі бас режиссері болған Гүл­си­на Мирғалиева бір жылдай бұ­рын Астанадағы Қ.Қуанышбаев атын­дағы Қазақ ұлттық музы­ка­лық драма театрына көркемдік жетек­ші қызметіне шақырылып еді...

– Қазір театрымызда нақты белгіленген режиссер жоқ. Өйт­ке­ні өзіңіз білетіндей, бас ре­жис­серіміз, бұрынғы басшымыз Гүл­сина Бақытжанқызы Қал­ле­ки театрының көркемдік жетек­ші­сі қызметіне ауысты. Біз қазір ре­жиссер іздестірудеміз. Келетін ре­жиссерлер жоқ емес. Бірақ сол кел­гендердің барлығының бір­ден сұрайтыны пәтер, басқа да әлеуметтік жағдайды жақсартуға ар­налған дүниелер. Бүгінде  об­лыс басшылықтарымен театр ұжы­мына керекті пәтер сұрап, кадр толтыру мәселелерімен ай­на­лысып жатырмыз. Егер облыс басшысынан осы сұранысы­мыз­ға жақсы жауап алып жатсақ, теат­рымызға белгілі бір бекітіл­ген режиссер келеді деген ой­да­мыз. Ал қазір біз режиссерлерді сырт­­тан шақыруға мәжбүрміз.  

Көп режиссер бір театрға бай­­­­­­­лан­ғысы келмейді. Оны мойын­дау керек. Өзі қалаған теат­рға ба­рып, қойылым сах­на­ла­ғысы ке­летіндей еркін жүр­ген­ді қа­лай­ды. Шынында, бү­гін­­де ре­жис­­серлердің басым бө­лігі осын­дай талапты ұстанып жүр. Осы­ған байланысты біз кө­бі­не көп басқа мемлекеттен ке­ле­тін ре­жиссерлермен тығыз жұ­мыс іс­теп жатырмыз. Мә­се­лен, Ре­сей­ден келген саха елінің ре­жис­сері, «золотая маска» ие­ге­рі Сер­гей Потапов қойған  «Бер­нар­да Альбаның үйі» спек­так­лі мен Әбіш Кекілбайұлының «Шыңы­рау» қойылымы әлі күн­ге дейін көрермен сұра­ны­сы­на ие болып отыр. Талғат Те­ме­нов­тің Шыңғыс Айматовтың «Жә­ми­ла» повесі желісімен қой­ған спек­таклі бүгінге дейін ре­­пер­туар­да тұр. Әр сахна­ла­нуын­да кө­рермен ағылып келіп жа­тады. Одан бөлек, Фархад Мол­даға­ли­дың бізге қойған «Менің атым Қо­жа» қойы­лы­мы­на көрермен­нің сұранысы арт­қа­нын жасыру мүм­кін емес. Ре­жиссер Мұрат Ах­мановтың «Бір түп алма аға­шы», Гүлсина Мир­ғалиеваның ре­жиссер­лі­гі­мен шыққан «Әли­хан­ның ама­на­ты» спектаклінің би­леттері он­лайн сатылымда-ақ тез өтіп жа­тыр.

Әртістерге қосымша табыс керек

– «Режиссерді іздеп жатыр­мыз» дейсіз. Ал актерлер жағы қа­лай? Кадр тапшылығы байқала ма?

– Оқу орнында жүргенімізде ұстаздарымыздың айтатыны: «Өнер жолы – ауыр жол. Елден оз­байсың, елден қалмайсың, ел­мен қатар жүресің.  Бұл – абы­рой мен қошеметке, елдің ықы­ла­сына бөленетін мамандық». Бү­гін біз де жастарға осыны ай­­­­­­тып жүрміз. Қазір театры­мыз­да 45 актер бар. Бұлардың ішінде 6-7-еуі осы театрдың іргетасын қа­лағандар. Басым көпшілігі – жас буын. Маңғыстаудағы театр­­дың жетістігіне, актер­лер­дің ше­­­­­берлігіне бұрыннан қызығып жиі келеді. Бұл құбылыс жұмыс про­цесінің тоқтаусыз ілгері жү­ріп отыратынына тікелей әсер ете­ді. Біздің театрдан болашағын кө­ріп келген жастардың кеуде­сі­нен итермей, құшақ жая қарсы аламыз. 

– Қазіргі театрда қойылым­ның сапалы болуы көркемдік же­­­­­текшінің жұмысына тікелей қа­тыс­ты. Бірі көңілден шықса, бірі сын көтермейді. Сіздің қойы­лым ке­зінде актерлерге қоятын талап­тарыңыз қан­дай? 

– Театрда қойылатын ре­пер­туар­дың, спектакльдердің бәрі көр­кемдік жетекшіге бай­ланыс­ты екені белгілі. Сынға ұшыра­мау үшін актер барын салу ке­рек, ойында­ғысының бәрі фи­­­­зи­калық қозғалысы арқылы кө­рі­не­ді. Менің актер­ларға қоятын ең бірінші тала­бым – дикция, шық­қан әрбір сөзі көрерменге же­туі керек жә­не актер сыр-сым­­батына ерек­ше мән беруі ке­рек. Олар­дан сахнада сом­дай­тын обра­зына шынайы­лық­ты талап етемін. Ол үшін тәр­тіп бірінші орында. Тәптіп­пен жасалған дү­ние кез келген кемшілік­тердің азаюына ық­пал етеді. 

– Театр деген ғажап өнердің ішін­де жүргеніңізге біраз болды. Сіз­дің түсінігіңізде өнерге адал­дық деген не? Түйгеніңіз не?

– Театр – ғажап ұғым, бұл сұ­рақтың жауабы өзінде тұр. Ға­жап маман, ғажап кәсіп. Өнер, сахна арқылы ақын-жазу­­шылардың ұрпаққа мұра етіп қалдырған шығармасын сахна арқылы өскелең ұрпаққа жеткізесің. Сондықтан киелі сах­нада бір мамандыққа бай­ланбайсың, бұл жер кез келген ма­мандықтың ұстанымын, кей­пін көрсетеді, адамның іш­кі эмоциялық толғаныстарын шы­ғарады, қоғамның айнасы бо­ла алады. Егер көрермен қойы­лымнан өзіне керегін ала алса, күткенін көрсе – театр­дың жетістігі. Бұл жолда бір кі­сінің «шаңы» шықпайды, ауыз­­­­­бір­шілікті талап ететін өнер түрі бол­ғандықтан, сіз «мен» түсі­ні­гін ұмытуыңыз ке­рек. Міне, өнер­ге деген адал­дық.

– Әңгімеңізге рақмет! 

Сұхбаттасқан 

Сымбат БАУЫРЖАНҚЫЗЫ


ҚЫСҚА-НҰСҚА:

Күнделік не қойын дәптеріңіз бар ма?

Жоқ.

 «Заманауи спектакль» қандай болуы керек?

Заман өзгергенмен, мәселе өзгермейді. 

Ұстанатын қағидаңыз қандай?

Еңбек ету!

Рөлге дайындық кезіндегі ритуалыңызды айтсаңыз...

Сахна алдындағы тыныштық, артикуляциялық жаттығулар, психикалық тыныштық.

 Театрды айқындайтын үш сөз айтыңызшы...

Өнер, Даму, Тәртіп.