Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Тараз қаласындағы көпшілікпен кездесуінде жамбылдық бірінші топ мүгедегі, жеке кәсіпкер Анар Бексұлтанова сөз сөйлеп, бүгінгі күні мүмкіндігі шектеулі жандардың арасында жұмыс атқаратын азаматтар аз еместігін алға тартқан еді. Дегенмен 1-ші, 2-ші топтағы мүгедектерге көрсетілетін қолдау көбіне мемлекет тарапынан болғандықтан 2-ші деңгейлі банктер арқылы да бизнес ашуға және кеңейтуге несие беру жолдары қарастырылса деген өтініш айтып, пікірін білдірген еді.
– Осы дүниеге екі қолсыз келген адаммын. Соған қарамастан, бұл маған жоғары оқу орнын бітіруіме, 20 жыл облыстық тарихи өлкетану музейінде экскурсовод қызметін атқаруыма, 5 жыл көлемінде жеке кәсіпкерлікпен айналысуыма, 2 қызымды тәрбиелеуіме кедергі болған жоқ. «Еңбек етсең – емерсің» – дейді дана халқымыз. Бүгінде жұмыс істеймін деген адамға екі қолға бір күрек табылады. Кесте тігем, сурет салам, үй шаруасымен толық айналысып жүрмін. Түрлі тақырыптардағы суреттер көрмесіне де қатысып тұрамын. Тек адамда қиындыққа мойымай, ұмтылыс, сенім болса, кез келген ауыртпалықты еңсеруге болады. Оған менің көзім толық жетті.
Аяғыммен тігін тігуді үйрендім. Жасаған бұйымдарды өзім сатам. Үйімнің бір бөлігін шеберхана етіп, кәсібімді жүргізіп отырмын. «Бизнестің жол картасы» аясында 3 миллион теңгеге әртүрлі функционалды 7 өндірістік тігін машинасын сатып алып, кәсіпкер ретінде жұмысымды жалғастырудамын. Қосымша төрт әйелді жұмыспен қамтып отырмын. Бүгінгі күні мемлекет тарапынан халықты әлеуметтік қолдау шаралары кеңінен жүргізілуде. Кәсіп ашам дегендерге мүмкіндіктер бар. Жақында ғана «Тараз» микроқаржы ұйымынан кәсібімді кеңейту үшін тағы 3 миллион теңге несие алдым, – деді Анар Президенттің алдында.
Иә «Нәсіпке – Алла қарыздар» демекші, Жаратушы иеміз жан баласын оу баста нәсіпсіз қалдырмаған-ау. Әркімге өлшеп берген өз ырзығы бар. Мүмкіндігі шектеулі жандар да бүгінде қоғамнан тыс қалып отырған жоқ. Қарым-қабілетіне қарай ешкімге алақанын жаймай спортпен, қолөнерімен, ұсталықпен, зергерлікпен, тігіншілікпен айналысып, кәсіпкерлікке бет бұрғанын естіп те, көріп те жүрміз. Яғни, адам баласының мүмкіндігінде шек жоқтығына мысал көп-ақ. Оны тараздық Анар Бексұлтанованың тумысынан екі қолы бірдей жоқтығына қарамастан өзінің шағын тігін цехын ашып, қыз жасауын тігіп, бизнесін дөңгелетіп отырғанынан-ақ көруге болады. Анардың мұнысы шын мәнінде таңғаларлық-ақ іс.
Анардың әкесі Сағынтай марқұм Талас ауданында орманшы-қорықшы болып жұмыс істеген екен. Гүл өсіргенді жақсы көріпті. Әкенің сол қасиеті бойына дарыған Анар ауылда тұрғанында да гүлдің алуан түрін өсіруді әдетке айналдырған екен. Гүл туралы айтқанда арқаланып, қос жанары шоқтай жайнап шыға келеді. Кеше ғана базардан 17 мың теңгеге қызыл-сары гүл көшеттерін сатып әкеліп отырғызыпты. Ауласындағы жайқала өсіп тұрған сол гүлдер болып шықты.
– Бала кезде мұғалім болсам деп армандадым. Ал гүлге деген құмарлығым әлі күнге бәсеңдеген емес, Гүлдер менің үйімде де ақпаннан қарашаға дейін гүлдеумен тұрады. Оларды өзім көшеттеп, басқа ыдыстарға отырғызып көбейтіп отырамын. Содан кейін апа-сіңлілеріме, құрбы-құрдастарыма сыйлаймын. Жалпы өз басым гүл сыйлағанды жақсы көремін, – дейді Анар.
Ал Анардың жұмыс бөлмесінде жағалай ілінген түрлі картиналар кім-кімнің болса да назарын аударады. Негізінен гүлдер мен табиғаттың әсем көріністері бейнеленген. Анар суреттерді өзі салған.
Анар ұстаз болсам деген асқақ арман жетегімен Жамбыл педагогикалық институтына түсіп, биология факультетін бітіріп шығады. Сөйтіп мамандығы бойынша мектепке жұмысқа орналасуға тырысады. Бірақ қайда барса да мектеп басшылары одан ат-тонын ала қашқан екен. Осылайша тауы шағылып жүргенінде сол жолы облыстық Аq jol газеті Анар жөнінде көлемді мақала жариялайды. Мақала жарық көрген күннің ертесіне бес-алты мекеменің басшысы қоңырау шалып, Анарға жұмыс тауып беруге даяр екендіктерін жеткізді. Көп өтпей сол кездегі облыс әкімінің орынбасары Кеңесбек Демешевтің ықпал етуінің арқасында Анар 2000 жылы облыстық тарихи-өлкетану музейінің көрме залына экскурсовод болып жұмысқа орналасады. Қызметіне бар ынта-ықыласымен кіріскен қыздың бос уақытында аяғымен сурет салып отырғанын көрген әріптесі, суретші Вера Жуланова оның осы қырын ашуға көмектеседі.
– Суретті бала кезімнен салдым. Бірақ бұлай майлы бояумен салуды Вера Викторқызынан үйрендім. Жұмыста қазба жұмыстары кезінде табылған құмыраларға қарап отырып, соларды салуға тырыстым. Күнделікті жаттығудың арқасында қылқаламмен біраз туындыны дүниеге әкелдім, – дейді ол. Расында бөлме қабырғаларына жағалай ілінген суреттерді Анар аяғымен салды деуге сенгің келмейтіндей. Өйткені аталған туындылардан боямасыз өмір көріністерін көреріңіз анық. Бұл бөлмеде Анардың ең жақсы көретін гүлі өсіп тұр. Ол «Әджуа» деген жеміс ағашының дәнінен өнген. Оны Сауд Арабиясында болған бір құрбысы әкеліп берген екен. Бойы аласа, жапырағы тарам-тарам салалы саусақтарға ұқсайтын бұл жеміс ағашы 5-сыныпта оқитын қызымен түйдей құрдас болып шықты.
Анар тігін цехын үйінің түкпір бөлмесінен ашып алған. Онда тапсырыс бойынша тігілген бір-екі көрпеше ғана қалыпты. Жайпақ, шағын үстел үстінде жапонның шағын Janome атты тігін машинасы тұр. Ол ең алғаш осы машинамен құрақ құрап, көрпе тігуді үйреніпті. Әлі күнге осымен еңбек етіп келеді. Маманданғаны сонша көз алдымызда отыра қалып, аяғымен тігін машинасын іске қосып, ұршықша үйіріп жұмыс істеп кетті.
Анардың кәсіпкерлік жұмысына қолдау көрсетіп отырған әпкесі Шынар. Оның да сіңілісі ашқан кәсіпкерлік ісінің дамытылуына айрықша мүдделі екенін байқадық.
– Денсаулығыма байланысты жұмыстан шығып, қиналып жүргенмін. Бірде: «Қашанғы осылай әрекетсіз жүре береміз. Біз де бір кәсіппен айналысайық. Бір жағы табыс көзі, бір жағы жұмыс болады» деп ой тастап, бұл іске бастамашы болған да сіңілім. Сөйтіп өз кәсібін ашып, бізді тығырықтан алып шықты. Жасы кіші болса да оған бағынып, айтқанын екі етпей орындауға тырыстым. Кейде бір аптада екі-үш қыз жасауын тіккен кездеріміз де болды. Жалпы одан жаман болған жоқпыз. Тұрмысымыз түзеліп, балаларды оқытып, қыздарымды тұрмысқа бердім. Енді сіңілім кәсібін кеңейтуді ойлап жүр. Үй жанынан арнайы тігін цехын салды. Оның да әзірге бітпеген біраз жұмысы бар. Оны әрдайым қолдап, «Сенің қолыңнан бәрі де келеді» деп жігерлендіріп отырамын, – деді ол.
Алғашқыда Анар құрбыларынан «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы аясында Үкіметтен берілетін гранттарды ұтып алуға қатысып, бақ сынауға болатынын естиді. Сөйтіп, өзіне қолайлысы осы-ау деген оймен қыз жасауын тігуді дұрыс көреді. Осылайша «Атамекен» кәсіпкерлер палатасының мүмкіндігі шектеулі азаматтар арасында ұйымдастырған байқауына қатысып, 3 миллион теңге көлеміндегі грантты жеңіп алып, үйінен шағын тігін цехын ашады. Оның айтуынша, әжесі Ақсұлу киіз үй жабдығы – басқұрларды тоқу шебері екен. Ал оның алты қызы да ою-өрнек салып, көрпе-жастық тіккен. Нағашы әжесі Айтоты құрақ құрапты. Ұзақ жыл дүкенде сатушы болған марқұм анасы Айман да өнерден құралақан емес екен. «Бала кезімде әжелерім мен әпкелерімнің тіккен бұйымдарына қатты қызығушы едім. Енді бұл кәсіпті қолға алғалы бері өзімнің қалай тігінші болып кеткенімді де байқамай қалдым. Гранттың арқасында жапондық тігін машиналарын сатып алдым. Бар зейініңді қойсаң барлығын да үйреніп алуға болады екен. Оң аяқпен басқышын басып, сол аяқпен матаның бастарын қосып, тігіп үйрендім. Қазір махаббат көрпелерін де бір аяғыммен аударыстырып отырып тіге беремін» – дейді кәсіпкер. Жұмысқа қажетті маталарды арнайы Шымкент пен Бішкек қалаларынан сатып әкеледі екен. Қыздары Әдемі мен Сұлуайым да сабақтан босаса аналарына қолғабыс етеді. Құрақ құрайды, басқа да шаруаларына жәрдем береді. Ал мектепте ол екеуі қолөнер және тігін үйірмесіне қатысып жүр. Ұстаздары Лунара Ертаева шәкірттерін түрлі конкурстарға қатыстырып, қанаттандырып, қолдап отырады. Мәселен, өткен жылдың қараша айында қыздары аналарымен бірге «Өнерлі қолдар класы» байқауына қатысып, тігін машинасын ұтып алыпты. Оларға бұл сыйлықты республикаға белгілі тігін шебері Ырза Тұрсынзада тапсырыпты.
Анар бүгінде қомақты несие алып, өндіріс көлемін ұлғайтуды ойластыруда. Бұл жұмысты бастап та кеткен. Ауласынан тігін цехы ғимаратын жыл аяғына дейін салып бітуді көздеуде. Жұмысы жүріп жатса, «ИМИТИ» сауда кешенінен бір бөлмені жалға алып, қыз жасауы дүкенін ашпақ ниетте. Ол Гүлшара Әбдіқалықованың қабылдауында болып, осындай жоспарларымен бөліскен екен. Тіпті, аяғымен тігін тігіп, кәсіппен айналысып, өзін де, қыздарын да асырап, бауырларына қамқор болып отырған қайсар қыздың қарекеті облыс әкімі Асқар Мырзахметовтің де таңданысын тудырған. Облыс әкімі қабылдауға келгенмен, ешқандай төлемақы да, пәтер де сұрамаған кәсіпкер қыздың несие алуына көмек беруге уәде беріп отыр. Анардың алға қойған мақсаты көп.
Күні кеше тағдырдың басқа салғанына қарсы тұрып, кәсіп ашып, өзгелерге жұмыс беріп отырған кәсіпкерге Нұр-Сұлтан қаласынан Ұлттық экономика министрлігінен Құрмет грамотасы келіпті. Оны облыс әкімінің орынбасары Нұржан Календеров «Жасау Тараз» жеке кәсіпкерлігінің иесі Анарға арнайы үйіне келіп тапсырды. Нұржан Сәбитұлы Ұлттық экономика министрі Руслан Дәленовтың Құрмет грамотасын оқып, марапат иесіне табыс етті. Онда: «Құрметті Анар Сағынтайқызы! Сіз – еліміздің көркеюіне белсене атсалысып, абыройлы жұмысыңызбен көпшіліктің құрметіне бөленген үлгі тұтар жансыз. 2015 жылы «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы шеңберінде ашқан кәсібіңіз өңір экономикасының өсуіне баға жетпес үлес қосуда. Жұмыспен қамту кез келген мемлекет үшін қашанда өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Ал азаматтарды жұмыспен қамтудың баламасы ол – кәсіпкерлік. Өзіңізді жұмыспен қамтып, тіпті өзгелерге жұмыс орнын бергеніңіз үшін алғысымыз шексіз! Жасап жатқан кәсібіңіз игі істер әкеліп, жаңа мүмкіндіктер ашсын! Алға қойған мақсат-міндеттеріңіз, үлкен жоспарларыңыз орындалсын. Еліміздегі мәні зор, маңызы айрықша мерекелердің қатары – Елордамыздың туған күні қарсаңында, Сізге еліміздің бағын асыратын, мерейін тасытатын үлкен істе қажымас қайрат, бақ-береке, табыс пен сәттілік тілейміз!» делінген ол хатта.
Анар өзінің аз ғана уақытта еңбегі еленіп, осындай марапатқа ие болып жатқанына қуанышты екенін жеткізді. Осыдан кейін ол құрылысы жүріп жатқан тігін цехының жұмысымен таныстырып, алдағы жүзеге асыратын ірі жоспарларымен бөлісті.
Жамбыл облысы