«Тәжікстанның әскери шолушысы Абдулмаджид Давлатов Арыста орын алған жағдайға қатысты пікір білдірді» деп хабарлайды polit-asia.kz интернет-порталы.
«Арыстағы жағдайды бақылай отырып, халық арасындағы зардап шеккендердің саны анағұрлым көп болуы мүмкін деген қорытындыға келді. Сөзімді былай түсіндірейін. Біріншіден, жарылыс өте жойқын болды. Ол тіпті, жанынан ұшып өткен ұшақтардың терезелерінен көрінді. Екіншіден, қазақстандық баспасөз беттерін ақтара отырып, арсенал маңындағы таяу жерде жекеменшік үйлер ғана емес, сонымен бірге, негізінен халық мекен еткен көпқабатты үйлер орналасқанын білдім», – дейді сарапшы.
Тәжік сарапшысы халық арасында көп адамның зардап шегуіне жол бермеуге мүмкіндік берген жағдайға түсініктеме берді.
«Зардап шеккендердің көп болмауына қазақстандық әскерилердің септігі тиді. Халықты көшірудегі жинақы іс-қимыл, төтенше жағдайды жоюдағы жоғары деңгейде ұйымдастырылған процесс, Қорғаныс министрлігінің бірінші басшылығы тарапынан ұдайы бақылау мен жіті қадағалау болғаны анық. Арыста орын алған оқиға салдарынан зардап шеккендердің аз болуы – қазақстандық әскерилердің тиімді іс-әрекетінің жемісі.
Жарылыстан кейін бірден әскерилерді кінәлі қылуға тырысқандарына өте таңғалдым. Иә, сөзсіз, жарылыс үшін жауапкершілік арсеналға тікелей қатысы бар барлық лауазымды адамдардың мойнына артылады. Алайда оқ-дәрілермен жұмыс істеу – бұл әрқашан қауіп-қатер, ал оларды сақтау процесін ұйымдастыру тәртібі өте күрделі екенін ұмытпаған жөн. Оның үстіне, мұндай арсеналдарды сақтау және кәдеге жарату кезінде мәселелер туғызатын есептен шығарылған оқ-дәрілер де сақталады. Сондықтан кінәлілер туралы сөз қозғауға әлі ерте. Қазіргі кезде жаппай жұмыс істеп жатқан арнайы комиссия барлығын анықтайтын болады.
Арыстағы төтенше жағдайға оралатын болсақ, қоймалардағы оқ-дәрілердің сақталу процесі жоғары деңгейде ұйымдастырылғанын жүз пайыз сеніммен айта аламын. Әйтпесе, жарылыс салдары одан бетер болар еді. Оның үстіне, жарылыс пен өрт шығу сияқты оқиғалар әлдеқайда жиі орын алушы еді. Мәселен, Украинаны алайық. Онда әрқашан барлығын есептен шығарса да мұндай оқиғалар жыл сайын болып тұрады.
2015 жылдан бастап әскери қоймаларда бес оқиға орын алды. Онда халық арасындағы зардап шеккендердің саны әлдеқайда асып түседі. Ең мықты қарулы күштері мен әскери бюджеттері бар елдердің, яғни, АҚШ, Қытай және Ресейдің әскери қоймаларында да жарылыстар мен өрт оқиғалары болып тұрады. Сақтанған күннің өзінде мұндай күтпеген жағдайлар болады», – дейді тәжік әскери сарапшысы.
Абдулмаджид Давлатов Арыстағы төтенше жағдайды БАҚ-та жария еткен кезде ақпараттық саланың қалған қызметкерлері де негізінен сезімге беріліп, дәйектілік туралы мүлдем ұмытып кетті деп атап өтті.
«Сондай-ақ кейбір қазақстандық журналистер, блогерлер мен өзге де ақпараттық сала қызметкерлері Арыстағы жағдайды жария ете отырып, дәйектілікті мүлдем естен шығарды деген қорытынды жасады. Еліміздің түкпір-түкпірінен оқиғаның түрлі нұсқалары айтылып жатты. Бірақ менің ойымша, бірде-біреуі шындыққа жанаспайды. Қазақстан армиясының қолбасшылығын ғана емес, үкіметті де, барлығын сынға алды. Арысты әлемдік ауқымдағы қайғылы оқиғамен салыстырды.
Арыстағы төтенше жағдайдың салдарынан үш адамның қаза тапқанын атап өткім келеді. Оның ішінде, бір ғана қарапайым адам. Халық арасындағы зардап шеккендердің ресми статистикасына, мысалы, ЖКО мен демалыстағы қайғылы оқиғаларға ешкім назар аудармайды. Сол баяғы қазақстандық блогерлер 2019 жылдың алты айы ішінде 850 адам қаза болды деген ақпаратты желілерге таратады. Бұл ЖКО, суда шомылу және абайсыздықтан орын алатын зардап шегушілердің саны үнемі өсіп келе жатқанын көрсетеді. Осындай кезде дау шығарып, шаралар қабылдау қажет», – деді сарапшы.
Сарапшы сондай-ақ, қоймаларда өрт шығу себептеріне қатысты ойымен бөлісті.
«Оқиғаның себептерін арнайы комиссия анықтайды. Бұл адами фактор, өртке қарсы қауіпсіздік ережелерінің бұзылуы немесе техникалық олқылықтар болуы мүмкін. Сондықтан ешкімге, оның үстіне, әуесқойларға осы жағдайға қатысты қорытынды шығаруға асықпасын деп қайталап айтқым келеді. Нүктесін қоятын арнайы комиссия жұмысының ресми нәтижелерін күткен абзал», – деп, Абдулмаджид Давлатов қорытынды жасады.