Ағымдағы жылдың 24 маусымы Тәуелсіз Қазақстан тарихында ұмытылмастай күн болды. Сол күні тоғыз жолдың торабында орналасқан Арыс қаласында ойламаған жерден «айдың-күннің аманында, ашық аспан астында» қала тұрғындарын әбігерге салған ауқымды апатты жағдай болды. Атап айтқанда, таңғы сағат 9.20-да қала іргесіндегі әскери бөлімдегі оқ-дәрі қоймасынан өрт шығып, салдарынан жойқын жарылыс шықты.
Тосыннан басталған апатты жағдайдан бас сауғалап қашқан тұрғындар үйлерін тастап жан-жаққа кетуге мәжбүр болды. Алайда жағдайды тез қолға алған облыс басшылығы жедел штаб құрып, төтенше жағдай жариялады. 45 мыңнан астам тұрғынды қаладан тегіс эвакуациялау жөнінде шешім қабылданды. Мемлекет басшысының тапсырмасына орай ел Үкіметінен бастап, барлық деңгейдегі атқарушы билік органдары, ірі компаниялардың құлағын ұстаған кәсіпкерлер мен ел азаматтары бәрі-бәрі Арысты қалпына келтіру жұмыстарына жұмыла кірісіп кетті. Міне, содан бері 2 айдан астам уақыт өтті. Жұмыла кіріскен жұмыстың нәтижесінде Арыс қаласы толықтай қалпына келтірілді деуге болады. Ендеше Арыстың бүгінгі жағдайы қалай болып жатыр және қандай жұмыстар атқарылғанын саралап көрелік...
Төтенше жағдай орын алған алғашқы сәтте Арыс қаласына Президент Қасым-Жомарт Тоқаев жеделдетіп келіп, жағдаймен танысты және тұрғындармен кездесті. Президентке орын алған жағдайды баяндаған облыс әкімі Өмірзақ Шөкеев жедел түрде арнайы штаб құрылғанын, арыстықтардың жаппай қауіпсіз жерге көшірілгенін және басқа да жағдайларды жеткізді. Апатты жағдай бойынша Ордабасы ауданы, Төреарық елдімекеніндегі Тәуке хан мектебіне көшірілген тұрғындармен кездесуге барған Мемлекет басшысы халықты сабырға шақырып, оларға көмек көрсетілетінін және қаланың тез арада қалпына келтірілетінін жеткізді.
«Қала қалпына келтіріледі. Бәрі жақсы болады. Тек, сабыр етіңіздер! Бұл – төтенше жағдай. Қайтеміз, кейбір уақытта осылай болады. Бұған Үкімет арнайы қаражат қарастырады. Көмектеседі. Алаңдамаңыздар. Жөндеу жұмыстарын жасаймыз. Үкімет қаражатты есептейді, сосын бөлеміз. Бәрін түсініп, әдейі келіп отырмын», – деді Президент.
Мемлекет басшысының қаладағы қауіпті жағдайдың сейілмей жатып, дер кезінде арнайы келгені әбігерге түскен халыққа үлкен демеу болды және сабыр сақтауына үлкен септігін тигізді. Түркістан облысының барлық ауданы мен Шымкент қаласының эвакуациялық пункттерінде 30 мыңнан астам арыстық азамат тіркеліп, оларға жағдай жасалды.
Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың төрағалығымен Қауіпсіздік кеңесінің жиыны өтті. Жиында Түркістан облысының Арыс қаласындағы мәселелері талқыланды.
«Бір өңірдің басына түскен қиыншылық – бәрімізге ортақ мәселе. Біз халқымыздың ынтымағының арқасында барлық қиындықты еңсереміз. Барша қазақстандықтарға ризашылығымды білдіремін», – деген Елбасы нақты тапсырмалар берді.
Әрине, бұл күндері апатты жағдайға тап болған арыстықтарға мейірбандық танытып, көмек қолын созып жатқан отандастардың есебі жоқ еді. Қолдан келгенше азық-түлік, киім-кешек, қаржылай көмек толассыз келіп жатты. Гуманитарлық көмек пен азық-түлік уақытылы жеткізілді.
Президенттің тапсырмасымен Арыс қаласындағы әскери қойманы көшіру жұмыстары басталып кетті.
Арыс қаласын және әскери қоймадағы оқ-дәрілерді тазалау және қаланы дезинфекциялау шаралары жүргізіліп, толығымен аяқталды. Қаланың эпидемиологиялық қауіпсіздігін сақтау үшін шұғыл жұмыстар атқарылды. Денсаулық сақтау министрлігінің санитарлық-эпидемиологиялық қызметінің 155 маманы мен 22 бірлік техникасы Арыс қаласындағы нысандарда тексеру, дезинфекциялау жұмыстарын жүргізді. Электр және су жүйесі қалпына келтірілді. Қала жарылыстан соңғы оқ-дәрілерден тазарған соң облыс аумағындағы және Шымкент қаласындағы эвакуациялық орындардағы арыстықтар бөлінген арнайы көлікпен үйлеріне оралды.
Апатты жағдай болған сәттен бастап облыс әкімі Өмірзақ Шөкеев Арыста 1 ай тұратынын айтып, бірқатар адамдарымен көшіп келді. Қалада аппарат жиындар мен мәжілістер тұрақты өтіп тұрды.
Қорғаныс министрлігі мен Төтенше жағдайлар комитетінің және өзге де министрліктердің, Түркістан облысы мен Арыс қаласы әкімдігінің өкілдері күн сайын тұрақты түрде брифинг өткізіп, мәліметтерді тұрақты баяндап отырды. Премьер-министр Асқар Мамин Арысқа апта сайын келіп, құрылыс барысын өзі қадағалап отырды. Арыс қаласын қалпына келтіру үшін қаланы 17 секторға бөліп, оған жауапты болып 14 облыс пен 3 қаланың әкімдіктері бекітілді. Аталған облыстармен қалаларға қосымша болып, Түркістан облысындағы аудан және қала әкімдіктері де бекітілді.
Сол бойынша, штабтар құрылып, әр облыс өзіне тиесілі секторларда жалпы қала бойынша жөндеуді қажет ететін 7 мыңнан астам нысанда құрылыс жұмыстарын бастап кетті. Ал аудандар болса тұрғындарды тіркеу, өтемақыға құжаттарын жинау, тұрғындармен кездесіп, мәселелерін тыңдау, гуманитарлық көмекпен қамтумен қоса тазалық жұмыстарын жүргізді. Әр аймақ өздеріне жүктелген сектордағы құрылыс нысандарды жөндеп және үйлерді тұрғызуға кірісті.
Айта кету керек, ә дегеннен қаланы қалпына келтіру және жергілікті тұрғындарды әлеуметтік қолдау бойынша облыс әкімінің тапсырмасымен құрылған облыстық әкімдіктің штабы қазіргі кезде де толыққанды жұмыс жүргізіп жатыр.
Бүгінде жұмысын аяқтап жатқан әрбір секторлардағы салтанатты тапсырулары бойынша ұйымдастырылатын әрбір шараларда мерекелік дастарқан жайылып, үздік қызметкерлерді, белсенділерді, ондыққа жауаптыларды марапаттаулар ұйымдастырылуда.
Яғни, бұл шаралар қоғамдық саяси ахуалды жақсартуға, қонақжайлығымызды көрсетуге өз септігін тигізуде.
Еліміздің бас партиясы Nur Otan партиясы да алғашқы күннен бастап-ақ белсенді түрде игілікті жұмыстар атқарып келеді. Айталық, Түркістан облыстық филиалы Арыс қаласында болған төтенше жағдайға байланысты арнайы штаб құрып, қаладағы атқарылып жатқан әрбір істің басы-қасында жүр. Елбасы, партия Төрағасы Нұрсұлтан Назарбаев «Арыс қаласы тез арада қалпына келтіріліп, тұрғындар өз үйлеріне қайтып оралады» деген болатын. Сол бойынша партияластарға тиісті тапсырмалар жүктеді.
Айта кетейік, Nur Otan партиясы Төрағасының Бірінші орынбасары Бауыржан Байбек Арыс қаласына арнайы келіп, қаладағы жағдайды қалпына келтіру жұмыстарымен танысқан еді. Сондай-ақ іссапар барысында Бауыржан Қыдырғалиұлы тұрғындармен кездесіп, арыстықтарға мемлекет тарапынан жан-жақты көмек көрсетілетінін атап өткен болатын. Сол бойынша, партияның облыстық филиалы басшыларына бірқатар тапсырма берді.
Орталық аппараттың ұйымдастыруымен барлық облыстардан «Арыс, біз біргеміз» акциясымен азық-түлік керуендері ұйымдастырылып, Арыс қаласына жеткізілді.
Аудандық, қалалық партия филиалдарының бірінші орынбасарлары бірінші кезекте Арыс қаласынан эвакуацияланған тұрғындарды уақытша орналасу пункттеріне жайғастырып, оларға ыстық тамақ пен киім-кешек, гигиеналық заттармен қамтылуын ұйымдастыруға жауапты болып бекітілді.
Айталық, облыста Jas Otan Жастар қанатының ұйымдастыруымен арнайы 100 адамнан тұратын «Еріктілер тобы» құрылып, қала тұрғындарын уақытша орналастыру пункттеріне жайғасуға жәрдем берді.
Төтенше жағдайдың зардаптарын жою мақсатында Арыс қаласын 17 секторға бөліп, оған еліміздің барлық облысы мен Түркістан облысының қала, аудандары жауапты етіп белгіленді. Қала, аудандар өздеріне бекітілген секторлар бойынша үйлеріне қайтып келген қала тұрғындарына азық-түліктер таратып, қала тұрғындарының төтенше жағдайдан кейін қайта қалпына келуі үшін күнделікті орын алатын әлеуметтік мәселесін шешуге атсалысты.
Nur Otan партиясының белсенділері Арыс қаласындағы төтенше жағдайдан зардап шеккен отбасылардың техникалық құжаттарын жинақтауға көмек көрсетті. Атап айтқанда, мекенжайлары бойынша әрбір тұрғын үйді аралап, құрылыс жұмыстарын жүргізу үшін тұрғын үй иесінің жеке куәлігі мен жер учаскесіне құқық беретін мемлекеттік АКТ және тұрғын үйдің техникалық паспортының көшірмелерін өткізу қажет екендігін хабарлап, ескертулер жасады.
Облыстық партия филиалы тарапынан құрылған жұмысшы топ құрылыс сапасы мен тұрғындардың жағдайын білу үшін секторлар бойынша бақылау жүргізіп, тұрғындардың шағымдары бойынша арнайы кездесіп, мұң-мұқтаждарын ескеріп, оңды шешу үшін тиісті жұмыстар жүргізіп келеді. Бүгінгі таңда, қала тұрғындарының құрылыс сараптамасы қорытындысымен келіспеген 53 үй иесі мен қалалық филиалға түскен 87 арыз-шағымның және тұрғын үйлерге жүргізілген құрылыс жұмыстарының сапасына келіспеген 187 үй иесі арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізуге көмек көрсетілді. Яғни, құрылысшы тараптар мен тұрғындар арасындағы кейбір келіспеушіліктерге араласып, арағайындық жасап, олардың бір мәмілеге келулеріне тікелей ұйытқы болды.
Арыс қаласындағы төтенше жағдайға байланысты 100 мың теңге өтемақы беру бойынша қала тұрғындарынан тиісті құжаттарды жинақтауға партия белсенділері өте көп көмек көрсетті.
Қазіргі таңда партия штабы өз жұмысын жалғастыруда.
Түркістан облысы