Ақ халаттылар дәл осы мезгілде адамдардың ауруға жиі шалдығатынын, соның ішінде вирустық инфекциялардан бөлек аллергия өршитінін айтады. Мамандардың сөзінше, тұрғындарды әбігерге салатын ауру түрлерінің асқынуына ауаның құрғақ әрі салқын болуы әсер ететін көрінеді. Әсіресе, біз қозғап отырған жіті респираторлық вирустық инфекциясы маусымдық өсу кезеңінде ересектер мен балалар арасында кеңінен тарайды.
Бүгінде Алматы шаһарындағы жіті респираторлық вирустық инфекцияға байланысты эпидемиологиялық жағдай белең алғанын қалалық Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті мамандары да жоққа шығармайды. Департамент өкілдері берген ресми ақпаратқа сүйенсек, 2024 жылдың өткен 36 аптасында Алматы қаласы бойынша ЖРВИ-ның 18 822 жағдайы тіркелген. 100 мың тұрғынға шаққанда сырқаттанушылық көрсеткіші 844,11 құрайды. Бұл былтырғы жылдың ұқсас кезеңінің көрсеткішімен салыстырғанда 23,5 пайызға жоғары (13 809 жағдай, көрсеткіш – 645,59). Оның ішінде 64,3 пайызы балалар санын қамтиды.
– Өткен эпидемияға дейінгі маусымда, яғни 2023 жылдың қазан-мамыр айлары аралығында науқастардан 377 материал тұмауға қарсы емес инфекцияларға зертханалық зерттеуге алынды. Оның ішінде 115 сынамасында ПТР әдіспен риновирус – 57 сынамада, парагрипп – 11, РС – 22, метапневмовирус – 5, бокавирус – 5, аденовирус – 6, маусымдық коронавирус – 9 сынамада анықталды. Қазір Алматы қаласы бойынша «Ұлттық сараптама орталығы» филиалында тұмау және ЖРВИ вирустарының айналымына зертханалық мониторинг жүргізу үшін жүйе/реагенттер сынағы жұмыс істейді, – дейді Алматы қаласының Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Қасымхан Алпысбайұлы.
Мамандар тұмаудың негізгі белгілерін дене қызуының күрт көтерілуі, бойдағы әлсіздік, қалтырау, бас ауруы және денедегі бұлшықеттердің ауырсынуымен байланыстырады. Инфекцияның жалғыз көзі – науқас адам. ЖРВИ, тұмауды алдын алудың екі әдісі бар: спецификалық және спецификалық емес. Спецификалық түріне дәрігерлер жиі дабыл қағып кеңес беретін вакцинация әдісі кіреді. Мамандардың айтуынша, вакцинация аурудың ағымы мен белгілерін жеңілдетеді. Тұмау пневмония, бронхит, жүрек-тамыр және жүйке жүйесінің асқынуы, созылмалы аурулардың өршуі сынды әртүрлі асқынумен қатар жүреді. Осы ретте эпидемиологтар алғашқы белгілер пайда болған уақытта тұрғындарға өзін-өзі емдеумен айналыспауға, дәрігермен кеңесуге және кәсіби маманның нұсқауы бойынша аурудың бірінші күнінде вирусқа қарсы препараттармен емдеуді бастау маңызды екенін қатаң ескертеді.
– ЖРВИ, тұмаумен сырқаттанудың өршіген кезеңінде халыққа алдын алу шараларын сақтауды ұсынамыз. Ең алдымен, иммундау жүйесін дәрігердің тағайындауымен көтеруге, С дәруменін, оксолин жақпа майын қолдануға кеңес береміз. Сонымен қатар сырқатты алдын алуда жаппай іс-шаралар өтетін орындарға баруды қысқарту, бөлмелерді жиі желдету, ЖРВИ-мен ауырған науқастармен қарым-қатынаста болмауға тырысу, егер қарым-қатынаста болған жағдайда бетперде киіп, жеке гигиена ережелерін сақтау аса маңызды. Тұрғындарға өзін-өзі емдемей, медицина қызметкерінің көмегіне жүгінуге, түшкіру және жөтелу кезінде ауызды қолмен, майлықпен, орамалмен жауып, қолды мүмкіндігінше жиі жуу қажет екенін айтқымыз келеді. Ауру асқынып тұрған уақытта ата-ана науқас балаларды мектепке, мектепке дейінгі балалар мекемелеріне, мәдени-бұқаралық іс-шаралар өтетін орындарға жібермеуге тиіс, – дейді Қасымхан Алпысбайұлы.
Естеріңізге салайық, тұмауға қарсы вакцинация биылғы қыркүйек айынан бастап қараша айына дейін жалғасады. Қыркүйек айында қоймаға тұмауға қарсы вакцинаның 54 518 доза мөлшерінде бірінші партиясы келіп түскен еді. Алматы қаласының Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті өкілінің дерегінше, қоймаға жеткізілген вакцина қоры медициналық ұйымдарға берілді.
– 2024 жылға жергілікті бюджет қаражатына «тәуекел тобындағы» адамдарды вакцинациялау үшін ресейлік 200 000 доза мөлшерінде үш валентті тұмауға қарсы «Гриппол Плюс» вакцинасы сатып алынды, – дейді Алматы қаласының Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаментінің басшысы Қ.Алпысбайұлы.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған статистиканы назарға алсақ, маусымдық тұмаудан зардап шеккен науқастардың жыл сайынғы саны шамамен 1 миллиард адамды құрайды, оның ішінде 3-5 миллион адамда ауыр респираторлық инфекция дамиды. Аталған ұйымның болжамына сәйкес, тұмаудың басқа асқынуларынан болатын өлім санын қамтымағанда жыл сайын 290 мыңнан 650 мыңға дейін адам тыныс алу жүйесінің бұзылуынан қайтыс болады.
Алтынай БАУЫРЖАНҚЫЗЫ,
Алматы қаласы