Яссауина, Рамис, Тея – соңғы жылдары қойылған ерекше есімдер
Яссауина, Рамис, Тея – соңғы жылдары қойылған ерекше есімдер
1,458
оқылды

Дінімізде балаға қойылатын есім мағынасы дұрыс, естір құлаққа жағымды, əрі көркем болуы керек. Ал психологтардың айтуынша, жақсы есім баланың болмысына, оның қалыптасуына тікелей әсер етеді. Оған өз есімінің артықшылығын, аттас тұлғалардың өмірі, жеке қасиеттері туралы жиі айтып отырғанды жөн санайды. Сонда ізгі қасиеттер баланың бойына дариды деп есептейді. Не десек те, таңдау – әр сәбидің ата-анасында. Бастысы, балаға жақсы есім беру жауапты іс екенін ұмытпауымыз керек. Себебі, таңдалған есім – болашақты таңдаумен бірдей. Ал біз бүгін өткен жылы қандай есімдердің көп қойылғанын, оның ішінде ерекшесі қандай екенін анықтауға тырыстық.

2020 жылы туған сәбилерге жиі қойылған есімдердің арасында Әлихандар өте көп. Қазақстан Ұлттық статистика бюросының дерегіне сүйенсек, 2020 жылы туған ер балаларға 4577 рет Әлихан есімі қойылған. Қызығы, бұл ат 2014 жылы да қазақстандықтардың ең сүйікті есімдерінің көшін бастаған екен. Жиі қойылған есімдердің екіншісі – Айсұлтан. Осы есімді 3320 ата-ана ұлына беріпті. Ал Нұрислам есімі үшінші орында тұр. Былтыр туған 2904 балаға да осы есім берілген. Әрі қарай тізімде Алдияр – 2308, Алинұр – 2216, Әли – 2000, Ерасыл – 1845, Санжар есімді 1815 бала бар. [caption id="attachment_118558" align="alignnone" width="1200"]есім ©365info.kz[/caption] Актриса әрі модель Әсел Сағатова бұрынғы экология министрінің ұлы Радий Мұхамеджановқа тұрмысқа шыққан. Олардың екі баласы бар. Тұңғышының есімі – Алдияр. Бүгінде ол – 6 жаста, ал қызы Айрис үш жасқа толып отыр. Актрисаның айтуынша, Алдияр – Араб тілінен аударғанда «дос», «қосақ» деген мағынаны білдіреді. Ол – қазақ және араб халқында көп қойылатын есімдердің бірі. Оған қоса, қазақ халқында ертеректе лауазымы жоғары адамдарға келуінің себебін баяндау үшін қаратпа сөз ретінде пайдаланылған. Айрис есімінің шығуына қатысты бірнеше нұсқа бар. Ағылшын тілінде «Ирис», «Ирида» деп айтылып, аударғанда «кемпірқосақ» деген мағынаны білдіреді. Ал түрік тілінде «Айриса» деп айтылып, «айды басқарушы» деген екі сөзден құралған екен.

Ал қыздар арасында ең танымал есім Медина болып шықты. Былтырдың өзінде 5403 қызға осы есім берілген. 4855 балаға – Асылым, 4588 қызға Раяна деген ат қойылған. Сондай-ақ 2020 жылы қыздарға қойылған сүйікті есімдердің арасында Айзере – 4373, Айша – 352, Айлин – 4366, Аяла – 4247, Айым – 3673, Томирис деген 3293 қыз бар.

[caption id="attachment_118559" align="alignnone" width="1280"]есім ©egemen.kz[/caption] Өткен жыл Абай Құнанбаевтың 175 жылдық мерейтойымен есте қалды. Осыған орай, қалың жұрт нәрестесін ұлы ақының және оның жақындарының есімімен атаған екен. Мәселен: Абай, Құнанбай, Абай-Арғын, Ұлжан, Абай-Ділдә, Мағауия, Зере, Еркежан мен Әйгерім. Атырау облыстық перинаталдық орталығы ана мен бала бірлескен бөлімшесінің меңгерушісі  Нұрлан Жұбанышевтің айтуына қарағанда, сәбилердің танымал адамның мерейтойымен тұспа-тұс дүниеге келуі – ерекше  оқиға. Мұның балалардың болашағына оң әсері тиеді деп сенеді.

«Отағасымен ақылдасып, қазақтың ұлы ақынының даналығын, ақылын берсін деген ниетпен төртінші перзентімізді Абай деп атауды ұйғардық.  Оның үстіне дәрігерлер 15 тамызда босанасың деген. Бірақ сәбиіміз 10 тамызда Абай күнінде өмірге келіп, есімін өзі таңдап алғандай болды. Үйдің үлкендері де біздің таңдауымызды қолдап отыр. Абайдың екі ағасы мен апасы бар», – дейді 37 жастағы анасы Ақмарал Бәделова.

Ал жылдың ерекше есімі деп танылғандар – Құдірет, Ізіқұтты, Нұр-әдеп, Ақмамық, Ақкөгершін, Ақтаңым, Үкіліайару, Максимильян, Мехмет-Ибрахим, Падишах.  Мысалы, Америкада тұрып жатқан әнші әрі сәнгер Лидо Досалина төрт перзентінің есімін өзгеше қойған. Әншінің тұңғышының есімі – Риана, ұлдары – Рахмен мен Рамис. Кенжесі – Рамина. Туыстары қызын қазақшалап Райхан деп атайды. Ал «Рахмен» араб тілінен аударғанда рақым, мейірім деген мағынаны білдіреді. Бұл сөз Құран сүрелерінде жиі кездеседі. Рамис есімі де араб тілінен алынған. Аударғанда «белгі», «ерекше таңба» деген мағынаны білдіреді. Әншінің айтуынша, уақыты келгенде балаларының қай елдің азаматтығын алатынын өздері шешетінін айтты. [caption id="attachment_118561" align="alignnone" width="1200"]есім әншінің инстаграм парақшасынан алынды[/caption] Ел астанасы Нұр-Сұлтанның өзінде Инаят, Рамис, Дален, Далер, Адриэл, Арчи, Азарий, Арби есімді балаларды кезіктіруге болады. Қыздар арасында Алиша, Аруназ, Сафина, Ханифа, Эвелина, Айшабиби, Имона, Аврора, Тея, Яссауина деген ерекше есімдер де кездеседі.

Жасы 60-тан асқан Ендіғой апамыз өз атына үйреніп қалғанын жеткізді. «Бала кезде оның мән-мағынасын түсінбедік. Атымыздан ұялмадық та. Үйдің үлкендері ырымдап қойған екен» дейді ол. Оның айтуынша, өздері он ағайынды екен. Анасы қатарынан 6 қыз туған соң, оның есімін ұл тусын деп Ендіғой  қойыпты. Осыдан кейін анасы төрт ұл туған екен. Олар – Әбутәліп, Махмұт, Мырзабек, Сырлыбек. Тіпті, апамыз өзімен аттас жандардың бірнешеуін жүздестіріпті.

[caption id="attachment_118587" align="alignnone" width="1024"]есім Ендіғой апа немерелерімен[/caption] Өткен жылы туудың жалпы коэффициенті 1000 адамға шаққанда 22,40 нәрестені құрады. 2021 жылдың қаңтар айының басында өткен Мәжіліс пен мәслихат депутаттары сайлау күніне орайластырып қойған есімдер де бар. Сайлау күні дүниеге келген нәрестелерге көп жағдайда Сайлау, Қасым-Жомарт немесе Нұрсұлтан сияқты есімдер таңдаған. Оған дәлел – Шынар Төлеушова. Ол қызын Сайлау деп атады. Ол балаларға мағынасы бар ерекше ат қоюды дәстүрге айналдырғанын айтты. [caption id="attachment_118562" align="alignnone" width="1200"]есім baq.kz[/caption]

– Мысалы, үшінші қызымызды Құралай деп атадық. Бұл дегеніміз – оншақты күн ауа райы құбылатын көктем мезгілі. Сол уақытта 2-3 күн қатты жел соғып, жаңбыр жауады. Ал атаулы датада дүниеге келген төртінші қызымызға барлығы үшін маңызды күнмен байланысты ат қойдық, – деді Атырау облысының тұрғыны.

Сайлау күні Нұр-Сұлтан қаласында 69 нәресте дүниеге келді. Оның 34-і қыз, 35-і  ер бала. Бұл жайында елордалық денсаулық сақтау басқармасы баспасөз қызметі хабарлаған еді. Ерекше есім беру – бұрыннан бар қазақы қалыпты дәстүр. Ұлының да, қызының да есімі айрықша болса деп тілейді. Атына заты сай болса екен деп, көркем ат қоюға тырысады. Абай жылында кішкентай Абайлардың көбеюінің сыры осында болса керек.