Президент Саяхатшылар мен ғалымдардың назарын өзіне аударған қала
Жалпы, Қазақстан осы 30 жылда ғасырға бергісіз даму жолынан өтті. Осы жылдар бедерінде Шымкент қаласы да дамудың жаңа деңгейіне көтеріліп, заманауи мегаполиске айналды. Шымкент қаласы 30 жылда ауыз толтырып айтарлықтай жетістіктерге жетті. Қай салада болмасын, толағай табыстар жетерлік. Шымкент – Ұлы Жібек Жолы бойындағы керуен жолдарының қиылысында пайда болған тарихи бай және мәдениеті дамыған шаһар. Орта Азиядағы көне қалалардың бірі. Шымкент ежелден-ақ саяхатшылар мен ғалымдардың назарын өзіне аударған. 1991 жылы қалада 72 мектеп қана болса, қазір оның саны 170-тен асқан. Әрине, алғашқы жылдары барлық салада да қиындық болып, барының өзі жабылып, қаңырап қалған бос ғимарат көп еді. Денсаулық сақтау саласы біршама қиындыққа ұшырады. Нарықтық экономикаға көшуіне байланысты 1993 жылдан бастап Шымкентте медициналық пункттер, дәрігерлік амбулаториялар және басқа да медициналық мекемелер жабыла бастаған. Қаржыландырулар жеткіліксіз болды. Алайда бұл уақытша қиындық болатын. Ел экономикасы жақсарған тұста Шымкент қаласында жабылып қалған медициналық мекемелер қайта қалпына келтіріліп, жаңасы салына бастады. Осылайша, 30 жыл бұрынғы 27 денсаулық мекемесінің саны бүгінде 88-ге көбейген. 1991 жылғы Шымкентте осы салаға бюджеттен 50,8 млн теңге қаралса, биыл бұл көрсеткіш 79,1 млрд теңгеге өскен. Шымкентте сол жылдары 154 нысан салынған. «100 мектеп, 100 аурухана» құрылысы аясында қала бойынша 6 нысан салынды: қалалық қан орталығы, 3 емхана, 1 балалар ауруханасы. Жергілікті бюджет қаражаты есебінен кардиохирургия, трансплантология, онкология және инфекциялық орталықтың жаңа корпустары салынды. Демеушілік көмек есебінен қалалық залалсыздандыру орталығы және қалалық перинаталдық орталық бой көтерді. Шымкенттің жүрек орталығында ашық жүрекке ота жасалып, стенттер орнатылып жатыр. Қалалық №1 клиникалық аурухана базасында бауыр мен бүйректі транспланттау, сондай-ақ буындарды эндопротездеу бойынша 100-ден астам операция өткен. Шымкент қаласында 30 жылда 104 жаңа кәсіпорын ашылған. Олардың басым көпшілігі жаңадан құрылған «Оңтүстік», «Тассай» индустриялық аймақтары мен «Оңтүстік» арнайы экономикалық аймағында жұмыс істейді.Елде теңдесі жоқ спорт кешендері салынған
Ал тәуелсіздік жылдарында Шымкент мәдениетінің дамуына айрықша көңіл бөлінді. Қалада қазақ драма театры, опера және балет театры, «Түркістан» салтанат сарайы, «Әл-Фараби» әмбебап кітапханасы пайда болды. Биіктігі 23, тұғыры 9 және мүсіннің өзі 10 метрлік, салмағы тоғыз тонна болатын Бәйдібек би монументі орнатылды. 2010 жылы Отан-Ана Тәуелсіздік монументі ашылды. Жоба авторлары оны азаттық пен қанаттану кейпіндегі жас әйел бейнесін сомдады. Биіктігі 24 метрлік стела күнгей қаладағы Қазыбек би, Төле би және Әйтеке би көшелерінің қиылысында орналасқан. Монумент қаланың кез келген нүктесінен көрініп тұрады. Стела төбесінде Жер-Ана мүсіні асқақтап тұр. Сонымен қатар үшінші мегаполистегі Тәуелсіздік саябағы Қазақстан Тәуелсіздігінің 20 жылдығы аясында салынған. Оның қақпасынан аттап алғашқы қадамды басқан жерден гүлмен көмкерілген «Тәуелсіздік шежіресі» аллеясы басталады. Ондағы 21 мәрмәр таста елімізде болған аса маңызды оқиғалар ойылып жазылған. Саябақта «Алтын шаңырақ» деп аталатын ел бірлігіне арналған монумент бар. 30 жыл бұрынғы 337 спорт нысаны бүгінде 865-ке көбейген. Қазір Шымкентте спорттың барлық түрінен жаттығу залдарын табуға болады. Елде теңдесі жоқ жабық жеңіл атлетика манежі жұмыс істейді. Еліміздегі екінші үлкен алаң болып есептелетін Ұлттық теннис орталығы, халықаралық стандарттарға сәйкес салынған орталық су спорты кешені, «Жоғарғы шеберлік мектебі» спорт кешені, көркем гимнастика спорт мектебі, Бадам су қоймасында орналасқан су спорты және ескек есу бойынша оқу-жаттығу базасы, бокс клубының денешынықтыру-спорттық кешені мен 4 спорт мектебінің ғимараты салынған. Тұрғын үй құрылысының да жылдан-жылға қарқын алып жатқанын айта кеткен жөн. Тәуелсіздік жылдары Шымкентте 5,4 миллион шаршы метрден астам баспана пайдалануға берілген. Қоғамдық көліктер жаңартылып, жол сапасы да жақсарып жатыр. Елбасы Жарлығымен 2018 жылы Шымкент республикалық маңызға ие қала мәртебесін алды. Қазақстан Президенті Жарлыққа қол қою сәтінде: «Шымкент еліміздегі жетекші сауда-өнеркәсіп және мәдениет ошақтарының бірі болып саналатынын білеміз. Қаланың осындай мүмкіндіктерін ескеріп, оған Республикалық мәртебе беру жөнінде шешім қабылдадым. Ал облыс орталығы Түркістан қаласына көшіріледі» деп атап өтті. Осылайша, Шымкент қаласының еліміздің үшінші мегаполисі атануы – тарихи оқиғаның бірі. Осынау жылдан бері қаланың тынысы тағы ашылып, жаңа бетбұрыстар кезеңі басталды. Алда атқарылар жұмыстар үшін жоспар түзіліп қойған. Қала әкімдігі таратқан мәліметтерге сүйенсек, алдағы 5 жылда Шымкентте 3 миллион шаршы метр баспана пайдалануға беріледі. 2025 жылға дейін 85 мектеп салынады. Оның кем дегенде 70 пайызы жеке инвесторлардың қаржысына бой көтермек. Олар мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында жан басына қаржыландыру жүйесі бойынша жұмыс істемек. Осылайша, қаладағы үш ауысымды, апатты мектептердің проблемасы біржола шешіледі. Медицина саласында да мемлекеттік-жекеменшік әріптестік тәжірибесі қолданылып жатыр. Жалпы, шырайлы Шымкентте 30 жылда жеткен жетістік бұдан да көп. Талай толағай табыстармен мақтануға тұрарлық дүниелер бар. Биыл осынау атаулы күнге орай көптеген іс-шара жоспары бекітіліп, кестеге сай аталып өтіп жатыр.Назгүл НАЗАРБЕК, Шымкент қаласы