Бірде-бір бас малы жоқ адамға – Тексеру барысында бірқатар аудандарда пайдаланылмай жатқан жерлер анықталды. Атап айтсақ, Талас ауданында – 108, Жамбылда – 58, Қордайда 20 мың гектар жайылымдық жер босқа тұр. Сондай-ақ 100 гектарға жуық жайылымдық жерге иелік ететін жер иелерінің қайтыс болып кеткені белгілі болды. Ол жайылымдық жерлер марқұмның не туыстарына, не отбасы мүшелеріне рәсімделмей талай жылдан бері қалып келген. Сонда осыны көре, біле тұра аудан әкімдері неге үнсіз отыр? – дейді Жамбыл облысының прокуроры Нұрғалым Әбдіров.
Қайтыс болған азаматтардың атына тіркелген жер көп
Аймақ басшысы Бердібек Сапарбаев та бұл жайтқа алаңдаулы. Облыс әкімінің сөзіне сүйенсек, Талас ауданында 2013 жылы дүниеден өтіп кеткен Қамысбаевтың атында 234 гектар жайылымдық жер бар екен. Ол жер осы күнге дейін ешкімнің атына рәсімделмеген.
– Аталған жерді осы күнге дейін біреу пайдаланып келді ғой. Егер заңды рәсімделмесе неге мемлекет меншігіне қайтарылмайды? Ал «Шәушенова» шаруа қожалығына 6 600 гектар жайылымдық жер берілгенімен қожалықтың иелігінде бірде-бір мал жоқ. Осындай мысалдар өте көп. Сонда бұған кім жауап беруі керек? – деген Б.Сапарбаев Жамбыл ауданында өткен жиында Талас, Шу және Қордай аудандарына қарасты бірнеше ауылдық округ әкімдерінен онлайн режимде жауап алды. Алайда округ әкімдері елді мекендердегі шаруа қожалықтардың қанша малы бар екенін білмейтін болып шықты.
– Бір тұяқ малы жоқ адамдарға жүздеген гектар жерді қалай рәсімдеп жүрсіздер? Ұят деген болуы керек қой. Біз тексерісті бекерден-бекер жүргізіп жатқанымыз жоқ. Бұл – Мемлекет басшысының тапсырмасы. Бір гектар жер болса да, игерілмей жатса мемлекетке кері қайтарылуы керек. Соның есебінен ауыл маңындағы жайылымды кеңейтіп, халықтың мал ұстап, оның басын көбейтуіне жағдай жасауымыз қажет. Прокурорлар ұсынған жұмысшы тобы құрылады. Осы топ барлық ауданды тексеріп, пайдаланусыз жатқан жерлердің бәрін кері қайтаруы керек, – деген облыс әкімі жерге қатысты нақты шешімін айтты.
Әкімдер игерілмей жатқан жерді неге жасырады?
Негізі, облыс әкімі мен прокурорлардың көтеріп отырған мәселесін орынсыз дей алмассың. Себебі Жамбылда жайылымдық жердің жетіспеушілігі туралы жиі айтылады. Бір ғана мысал, биыл көктем шыға Т.Рысқұлов ауданы Тереңөзек ауылының тұрғындары жайылымдық жердің жетіспеуіне байланысты бас көтерген болатын. Округ аумағындағы жайылымдық жер көлемі 42 233 гектар болғанымен, халық төрт түлігін қайда жаярын білмей қиналған. Сол кезде тұрғындар ауыл маңындағы жайылымдық жерлер жекеменшікке беріліп кетіп, ол аумақты жер иесі қоршап алғанын ашып айтқан. Жұртшылықтың жанайқайы облыс әкіміне жетіп, аймақ басшысы ауылдағы ағайынның жағдайын өз көзімен көріп қайтқан. Өңір басшысы тапсырма бергеннен кейін барып бұл мәселе реттелді.
Ал Жерлерді пайдалану және қорғалуын бақылау басқармасының басшысы Әбілқайыр Тамабек аудан әкімдері игерусіз жатқан жерлердің көлемін жасыратыны туралы хабардар еткен. Мәселен, Қордай ауданының әкімдігі игерусіз жатқан 15,5 мың гектар жайылым бар деп хабарлағанымен, тексеру кезінде 99 мың гектар жер анықталған. Осындай қисынға келмейтін сандар Сарысу, Т.Рысқұлов және Шу аудандарының әкімдіктері ұсынған ақпараттардан да көрініс тапқан. Ал жалпы, облыс бойынша пайдаланусыз жатқан 400 мың гектарға жуық жайылымдық жерлер анықталған десек, жергілікті әкімдіктердің жолдаған ақпаратымен ол бар-жоғы 107 гектар деп көрсетілген.
Міне, осындай үйлеспеушіліктер жерге қатысты мәселені күрделендіріп тұр. Аудан әкімдері пайдаланылмай жатқан жерді жасырып, ал округ әкімдері жайылымдық жердің иелерінде қанша малдың барын білмей отырса, онда жағдайымыз шынында қиын. Енді облыс әкімдігі жанынан құрылатын жұмысшы топ прокурорлармен бірлесе жұмыс атқарса, жүгенсіз кеткендер бір жөнге келер. Әйтпесе, бүгінгі әкімдер мемлекеттік жерді жекеменшік етіп алудан да тайынбайды.
Саятхан САТЫЛҒАН,
Жамбыл облысы
