Жұмыссыз мұғалім көбеюі мүмкін

– Қазақстанда 6 942 мем­лекеттік мектеп бар. 3,6 миллионға жуық бала білім алып жүр. Биыл елімізде жаңадан 220 мектеп ашу жоспар­ланған. Жаңа оқу жылында 72 ны­сан есігін айқара ашса, жыл соңына дейін тағы 148 мектеп іске қосыл­мақ. Отандық білім беру саласын­дағы өзекті мәселелердің бірі – жоғары білімді маман тап­шылығы. Қазір педагогтерге қа­жет­тілік 3 620 адамды құрайды, оның ішінде 1 885 қалалық, 1 735 ауылдық жерлерде. Пәндер бо­йынша тарқатып айтар болсақ, ағылшын тілі – 344, био­логия – 58, география – 76, СБӨ – 22, ин­форматика – 166, тарих – 126, қа­зақ тілі мен әдебиет – 92, мате­ма­тика – 532, музыка – 171, бас­тауыш сынып – 536, алғашқы әс­кери дайындық – 49, неміс тілі – 4, орыс тілі мен әдебиеті – 844, фи­зика – 177, дене шынықтыру – 66, химия – 154 және көркем еңбек пәні бойынша – 81 мұғалім жетіс­пейді. Өзге пәндер бойынша – 122 педагог тапшы, – дейді Гүлмира Кәрімова.

– Грант – мемлекеттің қар­жысы. Сондықтан ең алдымен грант бөлерде еліміздің еңбек на­рыға мониторинг жасалып, мұқият тексерілу керек. Әр өңірде пед­а­гог­терге сұраныс әртүрлі. Мәселен, он жыл бұрын Түркістан облы­сында қазақ тілі мамандарын бес жылға артығымен дайындап қойды деген пікірлер айтылған. Сонда да жергілікті жоғары оқу орындары мемлекеттен грант алып, қазақ тілі мұғалімдерін оқытып жатыр. Олар бітіргеннен кейін мамандық бо­йынша жұмыс таба алмайды. Ал солтүстікте керісінше қазақ тілі мұғалімдеріне сұраныс жоғары. Әр облыстың ерекшелігін ескеріп жатқан ешкім жоқ, – дейді шым­кенттік мұғалім Өмір Шыны­бекұлы.

– Себебі биыл бөлінген грант төрт жылдан кейінгі жағдай. Ол мектептегі оқушы санымен ғана нақтылануы керек. Мысалы, был­тыр 11 сыныпты 172 мың бала, 4 сыныпты 400 мыңнан астам бала бітірді. Яғни, 4 сынып пен 11 сы­ныптың арасындағы айырма 2,5 есе. Сондықтан бізге болашақта өте көп кадр керек болады. Биылғы еңбек нарығындағы сұранысты енді университет бітіретін студент­тердің санымен есептеуіміз керек. Деген­мен нарықта білікті маманға сұ­раныс әрқашан болады, – дейді Аятжан Ахметжанұлы.

– Ұзақ жыл бойы тек осы са­ланың нанын жеп келген бізді кім керек қылады. Осы уақытқа дейін мемлекет қаржы бөліп, оқытып, пе­дагогтерді дайындады. Енді қыс­қарту жүретіні айтылып жатыр. Өз­дері оқытып, енді керексіз ма­мандыққа айналдыруда. Біз екі қолға бір күрек табармыз. Ал грант­қа бітірген студенттер не іс­тейді? Мек­тепте сағат жоқ болса, жұмыс­сыз қалады. Мамандығы бойынша жұ­мыс істемегені үшін гранттың ақ­шасын мемлекетке қайтарады, – дейді мұғалім Аман­бай Қозғанбаев.

– Елімізде мамандықты грант­қа бола таңдайтындар көп. Яғни, қай салада грант көп, сол салаға баратын балалар бар. Себебі әлеу­меттік жағ­дайы төмен өңірлерде грант бола­шақта өмірден өз орнын табуға көмектесетін жалғыз мүм­кіндік деп есептеледі. Көп ата-ана ЖОО-ға мил­лиондап оқу ақысын төлей ал­майды. Сондықтан талап­кер ұнат­сын-ұнатпасын, отбасына сал­мақ салмау үшін әйтеуір бір оқуға түсіп алғысы келеді, – дейді JОО.kz он­лайн-платформасының жетек­шісі Қанат Өксікбаев.