Балалар алаңқайы жаңақорғандықтардың көптен бергі арманы еді. Баласына жан-жақты жағдай түзей алмаған ел «төрт құбылам түгел» дей алмасы анық. Мемлекет басшысының биылғы жылды «Балалар жылы» деп жариялауы тегін емес. Сәби жасында саналы тәрбиеге сусындап өспеген ұрпақпен өрісіміз өркендер ме? Аудан әкімінің бірінші зер салған мәселесі де осы болды. Қызметке келісімен «балаларды толық қамтуға мүмкіндігі бар үлкен саябақ салып беремін» деп уәде берді халыққа. Бірақ қалай? Бюджет қаржысының мүмкіндігі бар ма оған? «Қалауын тапса қар жанады» деген тәмсілді қазекем бекер айтпаған болар. Туған жердің патриот азаматтарына қолқа салып көруге болмай ма? Ол сенімді түрде осындай қадамға барды. Аудан әкімінің ұсынысымен белгілі кәсіпкер Марлен Искаков «Азимут-М» ЖШС-ның қаржысы есебінен жоба құны 790 млн теңге тұратын жұмысты мойнына алып, заманауи PRIME PARK демалыс саябағын салды. Мұнда тұрғындардың кешкі уақытта таза ауамен тыныс алып, сауық құрып серуендеуіне бар жағдай жасалған. Түрлі аттракцион, субұрқақ, жазғы сахна, балалардың ойын алаңдары демалушылар игілігіне ұсынылды. Ауылдық жерде алғаш қазығын қаққан мұндай заманауи қоғамдық кеңістік облыс аудандары ішінде осы Жаңақорғанда ғана тұңғыш тұғыр тіктегенін айтуымыз керек. Президент тапсырмасымен Балалар жылы аясында тіпті еліміз бойынша сәбилерге мұншалықты тарту жасай алған бір Жаңақорған ғана екенін жоғарыдан келген өкілдердің өз аузынан естігенімізді айту да артық болмас.
Жаңақорғанда бірнеше жылдан бері балалар ойын алаңқайы өзекті болып келген еді. Биыл аймақ басшысының тапсырмасына сәйкес өңір бойынша 80 шағын ойын алаңқайы берілсе, соның 10-ы Жаңақорған ауданына тиесілі болып отыр.
Халықта «Ауылын көр де, азаматын таны» деген қанатты сөз бар. Әкімнің ең бірінші қолға алған жұмысы Жаңақорған кентінің көшелерін түгел жарықтандыруы дер едік. Жол бойлары ғана емес, басты көшелерде ғимараттардың маңдайшалары, аркалар мен жарықшам бағаналарының жарықпен декоративті безендірілуі кенттің архитектуралық ансамблін айшықтап, қалалар үлгісімен үндестік табуы, әрине жұртшылыққа қуаныш сыйлады.
«Батыс Қытай-Батыс Еуропа» автожолынан Жаңақорған кентіне кірер жолдағы арка, мұнан өзге барлық елді мекенде кіреберіс қақпалар жаңартылды. Кентке кіретін негізгі көшеге айналма жол аз уақытта салынып, автожол қауіпсіздігінің алдын алды. Сонымен қатар кенттің ажарын ашып тұрған биік «Құмсағат» айнала тіршілікке мәртебелі уақыттың маңызын меңзейтін сән-салтанатымен асқақ тұр. Осы жұмыстардың барлығын жеке демеушілердің іске асыруы игілікті істі қолдап-қуаттайтын халықтық қасиетіміздің жандануының нәтижесі десек, екіншіден елжанды азаматтарды ұлы іске ұйыстыра алуда жаймашуақ мәмілегерлік қарым-қатынасты ұстағанның ұтары көп екеніне көзімізді жеткізді.
Осындай жанды жұмыстар нәтижесінде облыс аудандары ішінде бюджеттен тыс қаржы есебінен елдік мәселелерді шешуде Жаңақорған ауданы ең жоғары орында тұр.
Ауданның биылғы он айында жалпы әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштеріне келсек, барлық макроэкономикалық көрсеткіш бойынша өсім қамтамасыз етілді. Агроөндірісті аймақ қана емес, өнеркәсібі де ырғақты тынысынан жаңылмай келе жатқан кенді өңірде өркенді өзгеріс көп. Инвестиция тартуда облыс әкімі Нұрлыбек Машбекұлы арнайы ауданымызға іссапарында «Шалқия Цинк ЛТД» АҚ-ның басшылығымен келісімге келіп, оң нәтижеге қол жетті. Нақтылап айтқанда, есепті кезеңге тартылған инвестиция көлемі 40 853 млн теңгені құрады. Бұл былтырдан 126,5 пайызға артық. Аталған жобалар қатарында Жаңақорған ауданында «Жан-Арай» ЖШС 150 орынға арналған шипажай құрылысы да басталды. Сонымен қатар жоба құны 5,2 млрд теңге тұратын 3,5 мың тонна құс етін өндіретін фабрика іске қосылғанда, ол облыс халқының үштен бір бөлігін құс етімен қамтамасыз етуге қауқарлы.
Ел дамуының өзегі саналар электрмен жабдықтау жүйесі бойынша 75 пайызы жарамсыздану алдында тұрған аумақтарды толығымен жаңарту үшін 3,4 млрд теңге қаржы тұратын жобаға түрен салынды. Жарықтандыру бойынша жағдайы ауыр тоғыз елді мекенге (Қандөз, Келінтөбе, Қожакент, М.Нәлібаев, Қыркеңсе, Манап, Құттықожа, Сунақата, Аққорған) электр желісін жаңартуға 2,2 млрд теңге бөлінген. Бұл бойынша мемлекеттік сатып алу конкурсы өтіп, мердігер мекемелер анықталды. Келер жылы жұмыс басталып кетеді.
Биыл барлық маңыздағы жолдарды жөндеуге 920 млн теңге, оның ішінде облыстық маңызы бар 4 автомобиль жолын орташа жөндеуге республикалық бюджеттен 528,4 млн теңге, 17 елді мекеннің 19 көшесін орташа жөндеуге 390,9 млн теңге бөлінді. Ал білім саласында «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы шеңберінде заманауи үлгіде 600 және 300 орындық екі мектеп пен 1 балабақша құрылысы жүргізілуде. Байкенже ауылы тұрғындарының сұранысы бойынша жаңа білім ошағын тұрғызуға облыстық бюджеттен 100 млн теңге қаржы бөлінді. Сонымен қатар жалпы құны 472 млн теңге болатын 150 орындық 2 клубтың құрылысы салынуда. «Ауыл – ел бесігі» аясында Ақжол ауылында жалпы құны 409 435 мың теңге тұратын спорттық кешен құрылысы басталды. Ауданда барлық елді мекенде дерлік спорттық кешендердің бар екенін ауыз толтырып айтуға болады.
Елді мекендерді көгілдір отынмен қамту жағдайына келсек, Жаңақорған кенті 100 пайыз газбен жабдықталып бітті деуге негіз бар. Енді елді мекендерді де кезекпен газбен қамту жобасы әзірленуде. Биыл Бірлік пен Қыраш елді мекендеріне газ тарту жұмысына 681 млн теңге қаржы бөлінді. 2023 жылға Кейден, Құттықожа, Шалқия, Төменарық, Жайылма елді мекендерін газбен қамтамасыз ету мақсатында жалпы құны 3,5 млрд теңге қаржы бөлініп тұр. Мердігер дайын.
Жаңақорған ауданының өзге өңірлерге қарағанда әлеуетіне дем берер өндіріс ошақтары ведомствоның жоспарын тиянақты орындаумен қатар жергілікті жер бюджетіне қомақты үлес қосып келе жатқанын айтпай кетуге болмайды. Биыл ауданда 11 айдың қорытындысымен өнеркәсіп өнімінің көлемі 108 802 млн теңгені құрап, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 105,6 пайызға жетті. Өңдеу өнеркәсібі өнімінің көлемі 75 402 млн теңге болып, 112,1 пайызға орындалды. Тарқатып айтар болсақ, «ҚазАтомПром» АҚ-на қарайтын уран өндірісімен айналысатын «Қызылқұм» ЖШС мен «Байкен-U» ЖШС, жылына 500 мың тонна күкірт қышқылын өндіретін «СКЗ-U» ЖШС, әк өндіретін «Премиум класс-строй» ЖШС, қиыршық тас өндіретін «ҚДСМ-Қыран» ЖШС компаниялары заман талабына сай жаңа технологиялар мен құрал-жабдықтарды қолдану арқасында мол табыс әкеліп отыр.
Аудандағы егін шаруашылығымен айналысатын құрылымдар 36 777 гектарға егіс екті. Сонымен қатар ауданда егісті әртараптандыру бағытында 2022 жылы Алматы облысы «Қазақ егіншілік және өсімдік шаруашылығы» ғылыми-зерттеу институтының ғалымдарымен бірлесе дәріленген қант қызылшасы тұқымының бірінші репродукциялы гибрид «Ақсу» сорты Жайылма ауылдық округіне қарасты «Сенім» шаруа қожалығының 2 гектар алқабына алғаш рет қант қызылшасы тәжірибелік негізде егілді. Қант қызылшасының әр гектарынан 270 центнерден өнім алынды. Өнімнің қанттылығы 18,5 пайызды құрады. Суды көп қажет етпейтін дақылды тұрақтандыру технологиясын жетілдіре отырып, мол өнімге негіз қалап, келешек жергілікті жерде қант өндіретін цех ашу жоспарлануда.
Бүгінде негізгі мәселеге айналған бағаны тұрақтандыру саясаты бойынша өңір басшысының тапсырмасымен әрбір отбасының күнкөрісін қамтамасыз етуде үйіргелік он сотық жер телімдерін беру ауыл халқының күнделікті ас-азықтық дақылдарын дайындап алуына мүмкіндік береді. Бұдан өзге ауыл әкімдері қолдауымен елді мекендерде канал сағасына агрозона қоршап берілуі ырыс-несібесін өз қолымен қамдауға ынталы азаматтардың еңбегіне серпін беріп отыр.
Ауызсу мәселесін шешуде де Жаңақорған кенті, Екпінді, Сунақата, Төменарық, Еңбек ауылдарында ауызсумен жабдықтау желісін қайта құру жұмыстары жүргізіліп бітті. Аяқсу бойынша аудандық бюджет есебінен Қаратөбе ауылдық округіндегі Келінтөбе магистралды каналы мен Сумағар каналына реконструкциялау жұмыстары жүргізілді. Келінтөбе магистралды каналы бойынан 12 шақырымға механикалық тазалау жұмыстары жүрді, Күркіреуік каналының қашыртқылары тазаланды.
Ауданда шағын және орта кәсіпкерлік бойынша ілгерілеу көп. Оның ішінде, 320 заңды тұлға, 2 502 шаруа қожалығы, 27 775 жеке кәсіпкер тіркелген. Биыл 1 848 жаңа жұмыс орны құрылып, оның 880 түрі тұрақты бағыт алды. Жыл басынан бері кәсібін бастаймын деген азаматтардың 129 жобасына 609, 5 млн теңге қолдау қаражат берілді. Ауданның орталығы Жаңақорған кентінде және елді мекендерде кәсіпкерлік нысандар мен жеке тұрғын үйлердің көптеп бой көтеруі ел жағдайының әл-ауқатынан хабар беретіндей. Екіншіден, өз еңбегіне иек артқан жұртшылықтың жанды іс-қимылы, айналып келгенде туған жер келешегінің жарқын болуына да негіз қалайтыны айтпаса да түсінікті.
Тарқата берсек, ауданда түйіні тарқатылған тірлік көп. Ең бастысы, елге болса екен деген ниетпен іс басында жүрген азаматтардың мұраты жан-жақты қолдау тауып, жұдырықтай біріксе, бітпейтін тірлік жоқ екеніне көптің көзі жетіп отыр. Елдің берекеті әкімнің әлеуетімен үйлескенде үлкен істер атқарылатынының бір дәлелі бұл.
Мемлекет басшысы кешегі өткен Үкіметтің кеңейтілген мәжілісінде өмір сапасын жақсартуға баса назар аударылатынын айтты. «Азаматтарымыз нақты оң өзгеріс бүгін және қазір болады деп үміттеніп отыр» деді Президент. Біздің пайымымызша, Сыр өңірінде жаңашыл өзгерістер басталып та кеткен тәрізді. Ең бастысы, ел болып іс тетігін таба білер тұлғалармен бірлікте болуға тиіспіз. Өйткені бұл екеуінің бақ-мерейін бір-бірінен ажыратуға келмейді.
Баян ҮСЕЙІНОВА, Журналистер одағының мүшесі, Жаңақорған ауданы