Қазақстанда түнде шулауға тыйым салатын заң нормасы күшіне енгелі оны бұзған 40 мыңнан астам адам жазаланған. Бұл туралы Ішкі істер министрлігі хабарлады. Алайда азаматтар пәтерлерде төсекті жастығымен бірге дірілдететін түнгі клубтарды тексерген құзырлы органдардың «халтурасын» анықтады.
ІІМ-ге сенсек, қазақстандықтар негізінен, сыртта қараңғылық түскеніне қарамастан байыз таппайтын, маза бермейтін көршілерінің әрекетіне шағымданады. Жалпы алғанда, 2019 жылы Әкімшілік құқықбұзушылық кодексінің «Тыныштықты бұзу» деп аталатын 437-бабы бойынша 40 мыңнан астам әкімшілік өндіріс қозғалған екен. Құқықбұзушылықтардың басым бөлігі пәтерлердегі шумен байланысты.
Кодекстің аталған бабына сәйкес, жеке тұлғалардың қалыпты демалысы мен тыныштығына кедергi келтiрсе, түнгi уақытта, яғни түнгі 11-ден таңғы 6-ға дейiн тыныштықты бұзса, оның iшiнде тұрғын үй-жайларда және олардың сыртында шұғыл қажеттiлiкпен байланысы жоқ шу шығаратын жұмыстарды жүргiзсе, онда жеке тұлғаларға – 13 мың 255 теңге, шағын кәсіпкерлерге немесе коммерциялық емес ұйымдарға – 53 мың теңге, орта кәсіпкерлікке – 79 мың 530 теңге, ірі кәсіпкерлік нысандарына 265 мың 100 теңге мөлшерінде айыппұл салынады.
«2020 жылдың қаңтарында 437-бап бойынша 4 289 адам әкімшілік жауапкершілікке тартылды», – деп мәлімдеді Ішкі істер министрлігі. Тексеру кезінде полицейлер бейресми жалға берілетін 16 мыңнан астам баспананы анықтаған. Ол бойынша ақпарат салық пен айыппұл салуы үшін Мемлекеттік кірістер органына жолданыпты.
Дегенмен бірқатар азамат полицейлер тәртіпсіз жеке адамдарға әлі жеткенімен, артында белді тұлғалар тұратын түнгі клубтарға тіс батыра алмайтынына шағымданады. Нұр-Сұлтанның тұрғыны Ботагөз Смайылова түнгі клубтың тұрғындарды әбден ыза еткенін айтады. Рысқұлбеков көшесіндегі екі үйдің түйісетін тұсында көпқабатты кешен тұрғызылған, онда қонақ үй, сауна және караоке бары орналасқан.
«Көпбейінді ойын-сауық нысаны тұрғын үйге жапсарлас салынғандықтан, содан шығатын түнгі шуылдан құлағымыз тұнып бітті. түнде ұйқы орнына оның музыкасының дірілімен қоса селкілдейміз. Re Born караокесі кешкі 19.00-ден таңғы 5.00-ге дейін жұмыс істейді. Полицияға, елордалық 109 қызметіне қаншама рет хабарластық. Бірақ заң бұзушыға шара қолданылмайды. «Өтініш қараусыз қалдырылды және номенклатуралық архивке тапсырылды» деген жауап келеді», – дейді Ботагөз апай.
Бар иесі қолында тыныштық нормасын бұзушылықтың жоқтығы туралы СЭС қаулысы барын алға тартады. Тұрғындар оған емес, өз құлағына сенеді.
«102-ге телефон шалсақ, патруль келмейді. Тек коррупцияға қарсы органға шағым жазатынымызды айтқасын, полицейлер келді. Бірақ шара қабылдамады, хаттама толтырмады. «Сіздерге ешқандай көмек көрсете алмаймыз, әкімдікке шағымданыңыздар» деп кеңес берді. Елде заң жұмыс істей бастауы үшін халық не істеуі керек?! Біздің үйдің тұрғындары 2004 жылдан бері арызданып келеді. Заңсыздыққа, биліктің әрекетсіздігіне ашынамыз. Неге СЭС музыканы сөндіріп қойып шуды өлшейді? Әрине, сосын тыныштықты бұзушылық жоқ дейді. Шенеуніктер осылай бизнесті қолдап отыр ма? Бәлкім, шағын бизнес шенділерді қолдап отырған шығар? Олардың ортасында біз қалай өмір сүреміз?» – дейді Б.Смайылова.
Түнгі караоке барлар елорданың өзінде көптеген тұрғын үй кешендерінің төменгі қабатында, жертөлесінде жұмыс істейді, елге ұйқы бермей, әлеуметтік наразылықты күшейтеді. Көбі шағын бизнес формасында тіркеліп алғандықтан, олардан бюджетке қомақты салық та түсіп жатқан жоқ. Керісінше, нашақорлық, жезөкшелік және басқа лас істердің ошағына айналған. Тұрғындарға жалған қорытынды беретін мемқызметтермен, мықты тіректеріне сүйенетін түнгі клуб қожайындарымен, оларға үйдегі коммерциялық алаңдарын жалға беріп байыған кәсіпкерлермен жалғыз күресуге тура келеді.
Билік бұлай тығылмақ ойнай берсе, тұрғындар оларды «тауып алудың» басқа жолдарын іздей бастауы ғажап емес. Оның арты неге соқтыратынын әлемдік тәжірибеден көруге болады.
Елдос СЕНБАЙ
