«Талай жылдан бері мал шаруашылығымен айналысып отырмыз. Жылқы мен түйе өсіреміз. Алайда түйе шаруашылығына қолдау мемлекет тарапынан көрсетілмейді. 2020 жылы субсидия берілді. Одан кейін мемлекеттен қолдау ала алмадық. 2009 жылы «Қалует» шағын шұбат өндіру зауытын да аштық. Бірақ өз-өзін ақтамай, тоқырауға ұшырады. Сол кездегі шұбат өңдеуге арналған техникалары әлі күнге шаң басып тұр. Егер мемлекеттен қолдау болса зауыт жұмысын қайта жандандыруға болар еді. Бүгінде серіктестікте 40-тан аса жұмысшы бар. Жұмысшылардың айлығын түйелерімізді сойып, сатып өтеп отырмыз. Басқа мүмкіндік жоқ. Етті арнайы өткізетін орын да жоқ. Жекелеген адамдарға сатамыз. Ал сүті мен шұбатын өткізу тіпті мұң. Сол себепті түйені тек ет бағытында ғана бағып отырмыз», – дейді «Құланды» ЖШС бас зоотехнигі Серік Диханов.Негізінен Арал ауданына қарасты Сексеуіл кентінде орналасқан «Құланды» ЖШС асылтұқымды жылқы және түйе малын өсіреді. Ең алғаш 1964 жылы қой кеңшары ретінде құрылып, 1974 жылдан бастап жылқы мен түйе түлігін өсіруді қолға алған.
Бүгінде серіктестік Мұғалжар тұқымды Құланды типті жылқы мен қазақтың айыр өркешті түйесін өсіреді. Соның ішінде 847 бас түйенің 511-і – аналық інген екен. Мал басын өз төлі есебінен көбейтіп, жыл сайын асылтұқымды жылқы, түйе малдарын сатумен айналысып келеді.
Сол сияқты Арал өңіріндегі «Ықылас» шаруа қожалығы да Ойсылқара тұқымын өсіріп отыр. Бүгінде Бекбауыл ауылдық округіндегі бұл шаруашылықта 300-ге жуық айыр өркеш бар.
«Түйе шаруашылығын өрістетуге тың серпін керек. Өйткені бүгінде бұл түлікті түлетіп отырған шаруашылықтарға мемлекеттен ешқандай қолдау жоқ. Сиыр малына субсидия беріледі. Оның себебін министрліктен сұрағанымызда, түйе еті экспортқа шығарылмайтынын, сол себептен мемлекеттен қолдау таппай отырғанын жеткізді. Яғни, мемлекеттің көмегінен қағажу қалып отырмыз. Өйткені көпшілігі оның еті мен сүтінің, жүнінің адам ағзасына өте пайдалы екенін ескермей отыр. Соған орай өз күшімізбен төлін алып, етін халыққа сатып, күнкөріс қамын күйттеп отырмыз. Шаруа қожалығымда ет бағытындағы қазақтың айыр өркешті түйесін өсіріп отырмын. Сүт бағытында нар өсіру әзірге шығынға алып келеді. Осы орайда мемлекет тарапынан түйе етін өткізетін арнайы орындар ашылып, субсидиялау мәселесі шешімін тапса деген тілегіміз бар. Жағдай бұлай жалғаса берсе түйе шаруашылығы тоқырауға ұшырауы мүмкін», – деп базынасын жеткізді шаруа қожалығының төрағасы Ықылас Алпысбаев.Ал Арал ауданы әкімдігінің берген мәліметіне сәйкес, ауданда түйе малының көптігіне байланысты арнайы инвесторлар тарту арқылы алдағы уақытта шұбат өндірісін ашуды көздеп отыр. Осы мақсатта Алматы қаласындағы Qazaq Camel жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің «Түйе сүтінен құрғақ ұнтақ дайындау» жобасы ұсынылып, аталған жоба өңірлік үйлестіруші кеңестің оң қорытындысы алыпты. Бүгінде индустриалды аймақтан 1 гектар жер алынып, құрылыс жұмыстарының 60 пайызы аяқталған. Жалпы құны 1 миллиард 533 млн теңгені құрайтын бұл жоба ағымдағы жылдың IV тоқсанында пайдалануға беріліп, 25 азаматты тұрақты жұмыспен қамту жоспарланып отырғанын жеткізді. Қалай дегенде де, түліктің төресі саналатын түйе шаруашылығына үлкен қолдау қажет. Мемлекет тарапынан шөл даланың төресінің мәртебесін көтеретіндей тың бастамаларды қолға алатын кез келген сияқты.
Қызылорда облысы