Соңғы жылдары Қызылорда облысында да жерге қатысты мәселе толастамай тұр. Облыстың әр аумағынан жайылымға таласқан халықтың бас көтеруі сөзімізге дәлел.
Бұған дейін облысқа қарасты Жаңақорған, Қармақшы және Сырдария аудандарында жерге таласқан халықтың жанайқайы елді шулатқан болатын. Жеке тұлғаның мүддесіне берілген жайылым жерді ел игілігіне қайтаруды сұраған бұқараның талабы жергілікті жұртшылықтың жадынан кете қоймады.
Негізінен, «Жер аманаты» комиссиясының араласуымен Қызылорда облысы бойынша 157 мың гектарды құрайтын 256 жер учаскесі мемлекет меншігіне қайтарылды. Дей тұрғанмен, жайылым жерге қатысты мәселе ушыққан Сыр өңірінде жыл басынан бері атқарылған жұмыстың көлемі ауқымды. Бұл жайында «АMANAT» партиясы жанындағы «Жер аманаты» республикалық комиссиясының Сыр өңіріндегі Жалағаш, Сырдария аудандарында өткен көшпелі отырысында мәлім болды.
Дерекке сәйкес, өткен жылы Жалағаш ауданында 8952,6 гектарды құрайтын 20 жер телімі, Сырдария ауданы бойынша 16631,1 гектар 25 жер учаскесі мемлекет меншігіне қайтарылған. Биылғы жоспарда 34 мың гектар жайылымды ел мүддесіне беру көзделіп отыр.
Жалпы, биылға комиссия Қызылорда облысы бойынша 200 мың гектар жерді мемлекет меншігіне қайтаруды жоспарлаған. Соның негізінде бүгінде жалпы көлемі 91,1 мың гектар болатын 109 жер учаскесі мемлекетке қайтарылған. Нәтижесінде, меже 45 пайызға орындалыпты.
«Жер аманаты» республикалық комиссиясы мүшелерінің Жалағаш ауданына қарасты Таң ауылы мен Сырдария ауданы, Ақжарма елді мекені тұрғындарымен кезлесуінде осындай жайттар сөз болды. Кездесуде «Жер аманаты» республикалық комиссиясы төрағасының орынбасары, Парламент Мәжілісіндегі «АMANAT» партиясы депутаттық фракциясының мүшелері Бақытжан Базарбек пен Мұрат Әбенов, Ауыл шаруашылығы министрлігі, Жер ресурстарын басқару комитеті төрағасының орынбасары Айдос Абдрахманов ауыл халқы мен шаруа қожалықтарына жобаның жүзеге асырылуы мен жұмысты тиімді ұйымдастырудың жолдарын түсіндірді. Сонымен қатар Жер кодексіне және «Жайылым жерлер туралы» заңға еніп жатқан өзгерістер төңірегінде ақпарат берді.
«Жайылымдар туралы» заңда өзгеріс өте көп. Мысалы, «қоғамдық жайылымдар» деген ұғым енгізіп отырмыз. Яғни, пайдаланусыз, бос жатқан жайылым жерлерді ақпараттық базада «қоғамдық жайылым» деп енгіземіз. Бұл жерлер әкімдік тарапынан басқа біреулерге берілмейді. Бұдан бөлек, конкурссыз жер беру мәселесін тоқтатуға жұмыс істеп, керісінше конкурста сол ауылда кемінде 5 жыл тұрған азаматтар мен кооперативтерге қосымша балл берілу мүмкіндігін күшейтіп жатырмыз және үлескерлер үшін арнайы заң жобасын ұсынып отырмыз. Алдағы уақытта заң жобасының авторы ретінде осы бағытта үлкен жұмыстар атқаратын боламыз», – деді кездесуде «Жер аманаты» республикалық комиссиясы төрағасының орынбасары Бақытжан Базарбек.
Ал Парламент Мәжілісіндегі «AMANAT» партиясы фракциясының мүшесі Мұрат Әбенов Сыр өңірінде күріш егуде, түрлі мәселе ескерілмей қалатынын тілге тиек етті. Сондықтан жергілікті халықтың мұң-мұқтажын тыңдап, оларды сараптап, жеке дара ұсыныс ретінде заң жобасына енгізу қажет екенін алға тартты.
Кездесу барысында азаматтар үлескерлердің дивидендтерін қайтару, шартты жерлерін жоғалтып алу, үлескерлер қатарынан шығып қалу секілді өздерін толғандырған мәселелерді ортаға салды.
Партияның Қызылорда облысы филиалы ғимаратында азаматтарды шағымдары бойынша қабылдаған комиссия мүшелері көптеген мәселенің маңызын ашып, ақыл-кеңестерін берді.
Бұдан өзге, партия алаңында конкурс арқылы жер алуда туындайтын кедергілер, мемлекеттен субсидия алу мәселесі, саяжайлық жерді нысаналы тұрғын үйге ауыстыру сияқты мәселелер көтерілді. Сондай-ақ тұрғын үй салу және кәсіпкерлік мақсаттағы жерлердің пайдалану мерзімін ұзарту, көлемін ұлғайту, үлестік жерді бөлудегі кемшіліктер жайында шағымдарын жеткізді.
«Негізінен, азаматтардың басым бөлігінің мәселесі заңға келіп тіреледі. Сондықтан көптеген заңның халыққа тиімді болуын қарастырып жатырмыз. Алдағы уақытта Жер кодексіне көптеген өзгеріс енгізілгелі отыр. Заңнамалық өзгерістер қабылданса, біраз мәселе шешімін табатын болады», – деді Бақытжан Базарбек.
Қабылдауда комиссия мүшелері барлық шағымды назарға алып, заңнамалық тұрғыда кеңес берді. Әрбір айтылған мәселеге қатысты тиісті органдармен жұмыс істейтінін жеткізді.
Ербақыт ЖАЛҒАСБАЙ,
Қызылорда облысы