Әсіресе, көктемгі су тасқыны кезінде көпірдің жоқтығынан, яки бұзылып жатуының салдарынан апталап тіпті, айлар бойы сыртқы әлеммен мүлде қатынассыз қалатын ауылдар баршылық. Солардың бірі – Атбасар ауданындағы Қашқар өзеніндегі көпір өзен айналасындағы бірнеше ауыл жұртын әбден қинаған. Жанайқайын билікке жылдар бойы жеткізгенімен, әзірге айтылған құрғақ уәденің арты мүлде сиырқұйымшақтанып кеткендей.
Қашқар өзеніндегі бұл көпір Атбасар ауданының Есенгелді, Новомариновка, Сепе және Сочинское ауылдарына ортақ. Облыстық маңызға ие Атбасар –Сочинское тасжолындағы бұзылғалы бес-алты жыл болған көпірдің кесірінен осы төрт ауыл жыл сайын көктемде тасқын судан асып өте алмай зардап шегеді. Сыртқы әлеммен мүлдем байланыссыз қалатын ауыл тұрғындары биыл тіпті бірнеше апта бойы қарапайым азық-түлік пен дәрі-дәрмекке де жете алмай дағдарып қалған. Өзен арнасында төтенше жағдай қызметі кезекшілікпен моторлы қайықпен азық-түлік пен басқа да қажеттіліктерді жеткізіп амалдаған. Құрылысқа қаржы бөлінбеген емес, айналасы 200 метрден аспайтын көпірге бюджет қоржынынан 600 миллион теңге сомасында қаржы да бөлініпті. Бірақ арада жылдар өтсе де, көпір құрылысы басталған күйі жүрмей тоқтап қалған. Тұрғындар көпірдің аяқталмауының салдарынан қысы-жазы ойлы-шұңқырлы айналма жолмен ондаған артық шақырым артық жол жүруге мәжбүр екенін айтады. Алайда бұл жолды да көктем уақытында су шайып кетеді.
«Қашқар өзеніндегі көпір жылдар бойы осындағы бірнеше ауылдың бас ауруы болып тұр. Облыс әкіміне де бірнеше рет хат жаздық. Бірақ еш жөнді жауап болмады. Жыл сайын көктемде жолды шайып кетеді. Жол мүлдем болмайды. 600 миллион теңге қаржы бөлінген. Былтыр қыстың ортасында қар лақтырып жұмыс істеп жүрген. Ал жаз бойы көпір басында тірі жан болған жоқ. Құрылыс тоқтап қалған. Жұмысшылары қаржы төлемеген соң жұмыстан кетіп те жатыр. Көктемде балаларды мектептер олимпиадаға жібергісі келеді. Төтенше жағдай комитетінің моторлы қайығымен өткізуге мәжбүр болды. Егер балалар қайықтан құлап қалса не болмақ? Өзім де қаладан ауылға жолды су басып жатса да басымды бәйгеге тігіп, несие төлеу үшін көліктің ортасына дейін су кешіп өттім. Бұл сұмдық қашанға дейін жалғаспақ? Билік неге қозғалмайды? Неге әрекет жасалмайды?», – дейді ашынған Есенгелді ауылының тұрғыны Нұрбай Жүсіпов.
Алдымен түйінді мәселе туралы Атбасар ауданының әкімдігінен білмек болдық. Алайда аудан әкімдігі облыстық маңызға ие жол болғандықтан, бұл жолдың өздеріне қатысы жоқ екенін айтып ақталып, еш жаңалықтан хабары жоқтығын меңзеп, азар да безер болды.
«Атбасар – Сочинское тасжолы – облыстық маңызға ие трассалардың бірі. Сондықтан жол да, ондағы көпірдің құрылысы да облыстық Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасына тиесілі. Біз құрылыстың қашан және қалай аяқталатынын білмейміз. Бұл мәселені осы басқармадан ғана біле аласыз. Аудан әкімдігінің оған еш қатысы жоқ. Бұл туралы еш мәліметіміз де жоқ», – деді Атбасар ауданы әкімінің баспасөз хатшысы Михайл Майер.
Расында да, Қашқар өзеніндегі көпір құрылысына жауапты мекеме Ақмола облысының Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы болып шықты. Атбасар – Сочинское тасжолының 19 шақырымындағы көпір құрылысы осыдан 2021 жылы басталыпты. Аяқталу уақыты әлдеқашан болғанымен, құрылыстың бітпеуіне құрылыс материалдары бағасының бірнеше есеге шарықтап кетуі себеп болған. Басқарма басшылығы көпірдің құрылысын тек келер жылы аяқтау жоспарланғанын жеткізді.
«Көпір құрылысы жобасы 2018 жылы жасалған. Ал жалпы құрылыс жұмыстары 2021 жылы басталды. Қазіргі уақытқа дейін ескі көпір бұзылып, орнына темір тіреулер мен беларқалары салынған. Құрылыс жұмыстарының жалпы құны 600 миллион теңге болған. Бірақ құрылысқа қажетті материалдардың құны күрт қымбаттап кетуіне байланысты аталған жоба бірнеше рет түзетуге ұшырады. Мәселен, қолданылатын арматуралар мен металл бұйымдар құны сметаға сәйкес бағасы орта есеппен 107 пайызға дейін өскен. Сметада тоннасы үшін 212 462 теңге болса, оның қазіргі нарықтық құны тоннасына 465 мың теңгеге жетіп отыр. Жоғарыда айтылғандар негізінде жобаға қайтадан түзету енгізуге шешім қабылданды. Жобаны толықтай аяқтау 2024 жылға жоспарланып отыр. Әзірге бағасыз белгісіз сараптама жасалғаннан кейін қаншалықты өсетіні белгілі болмақ», – дейді Ақмола облысының Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының басшысы Владимир Кулаков.
Құзырлы органдар бағаның қымбаттауын негізге алып жобаны жылдар бойы созып келеді. Бірнеше мәрте түзету енгізілген жоба қашан қайта басталатыны да әзір беймәлім. Көпір салынбай өзеннің айналасын мекен еткен ауылдардың келер көктемде де дәл осындай күйге түсері хақ. Бұл орайда қаржыны уақытында игермеген жауапты орындардың сылбыр тірлігі мен мердігердің жауапсыздығы осы жағдайға душар еткендігі анық. Сондықтан қадағалау органдары аталған жағдайға барынша назар аударғаны жөн.
Абзал АЛПЫСБАЙҰЛЫ,
Ақмола облысы