11 қараша күні Қостанайдағы зауыт құрылысын ресми бастау салтанатты рәсімі жасалды. Оған Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Роман Скляр мен Қостанай облысының әкімі Құмар Ақсақалов қатысты.
Премьер-Министрдің бірінші орынбасарының айтуынша, осындай негізгі инвесторы бар зауыттың пайда болуы отандық өнеркәсіпті дамытудың маңызды кезеңі, экономиканың барлық саласында Оңтүстік Кореямен болашақ бірлескен инвестициялық жобалар үшін айқын үлгі болмақ.
«Қостанайда KIA автомобильдерін шығаратын толық топтамадағы зауыт салуды машина жасау саласы үшін шын мәнінде серпінді жоғары технологиялық жоба деп атауға болады. Бұл жоба инженерлік және техникалық кадрлардың жаңа буынын даярлау деңгейін арттыруға, сондай-ақ локализациялаудың келесі кезеңіне көшуді айтарлықтай жеделдетуге мүмкіндік береді», – деді Роман Скляр.
Зауыттың ресми ашылу салтанатына KIA Corporation президенті әрі бас директоры Хо Сун Сон бейнебайланыс арқылы қосылып, құттықтады.
«Бүгінде KІА үшін Қазақстан экономикасын дамытуға үлес қосу мүмкіндігіне ие болу – үлкен құрмет пен мақтаныш. Қостанайдағы жаңа зауыт азаматтар, университет түлектері мен инженерлерге жоғары деңгейдегі тәжірибе жинауға мүмкіндік беретін бірегей жұмыс орындарын ұсына отырып, маңызды рөл атқаратынына сенімдімін», – деді ол.
Осылайша, Үкімет ел Президентінің Жолдауында айтылған экономикалық реформалардың мақсаттарына сәйкес келетін экономикалық ынтымақтастықты іс жүзінде дамытуға кірісіп кетті. «Қазіргі ең басты міндет – еліміздің мықты өнеркәсіптік негізін қалыптастыру және экономикамыз өзімізді толық қамтамасыз ете алатын жағдайға жету. Сондықтан өңдеу саласын жедел дамытуға баса мән беруіміз қажет», – деген болатын Мемлекет басшысы 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Жолдауында. Қ.Тоқаев Жолдауда айтылған жоба-жоспардың бәрі нақты зерттеліп, есептеліп жасалғанын ескерткен. «Реформаның басты мақсаты – экономикамыздың тұрақты өсімін 6-7 пайызға жеткізу және 2029 жылға қарай ұлттық экономиканың көлемін 2 есеге ұлғайту, яғни 450 миллиард долларға өсіру», – деді Президент.
Айта кету керек, Оңтүстік Корея біздің елдің экономикасындағы ірі инвесторлардың ТОП ондығына кіреді. Соңғы 18 жыл ішінде Қазақстанға 9,2 млрд долларға жуық инвестиция тартылыпты. Ал былтыр Кореядан келген тікелей инвестицияның жалпы көлемі – 1,5 млрд долларға жетті, бұл рекордық өсім (+85%) ретінде тіркелді. Бүгінде Қазақстанда 700-ден астам кореялық кәсіпорын жұмыс істейді, олардың ішінде KIA, Hyundai, Samsung және LG секілді ірі компаниялар бар.
Қостанайдағы толық циклді автоөндіріс Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Оңтүстік Корея компаниясының басшылығымен уағдаластықтары нәтижесінде қолға алынып отыр. Еске сала кетейік, биыл 21 қаңтарда Қостанай облысына жұмыс сапары барысында Президент Allur автомобиль зауытында KIA автомобильдерінің шағын тораптық өндірісін іске қосу рәсіміне қатыса отырып, өнеркәсіп кооперациясын одан әрі кеңейту және инженерлік базаны қалыптастырудың маңызын атап өткен.
KIA автомобиль зауытының құрылысы 2024 жылы аяқталып, жабдықтары орнатыла бастайды. 2025 жылдың бірінші тоқсанында зауыт пилоттық режимде іске қосылмақ, ал екінші тоқсанында өндірістің толық циклі ашылады. Жоғары жалақы төленетін жаңа зауыттың өндірістік қуаты жылына 70 мың автокөлік болмақ. Жобаға шамамен 250 млн доллар тікелей шетелдік инвестициялар салынады.
Жалпы, Қазақстан мен Оңтүстік Корея арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастық серпінді даму үстінде. Бұған тауар айналымының өсуі дәлел, мәселен былтыр сауда айналымы 2,3 есе өсіп, 6,1 млрд доллардан асса, биылғы жылдың 8 айында көрсеткіш 11%-ға артты. Таңғы шық елі біздің мұнаймызды көбірек сатып ала бастаған. Ресми дерекке сүйенсек, 2023 жылдың қаңтар-тамызында Оңтүстік Кореяға 3 млрд долларға 4,6 млн тонна мұнай экспорттаппыз. Бұл қара алтын саудасы көрсеткішінде Италиядан (15,7 млн тонна – 9,2 млрд доллар) кейінгі орын. Ал Қазақстан Оңтүстік Кореядан автомобильге қажет бөлшектер сатып алады. Биыл қаңтар мен сәуір айлары аралығында 18,4 мың дана шанақ (270 млн доллар) әкелсек, осы кезең ішінде 9,1 мың тонна көлікке арналған қосалқы бөлшектер, 21,6 мың дана іштен жанатын қозғалтқыш имторттаппыз.
Енді бұл көрсеткіштер азаймақ. Оңтүстік Корея компаниясы автомобиль жасаудағы жергілікті қамту деңгейін арттыру бойынша Қазақстанның өнеркәсіптік саясатына толық қолдау көрсетуге дайын екенін білдірді. KIA Қостанайда локализациялау орталығын ашу бойынша белсенді түрде жұмыс жүргізіп жатыр. Мұнда шағын және орта бизнестің қатысуымен құрамдас бөліктер өндірісі жүргізілмек.
Облыс әкімі Құмар Ақсақалов машина жасау саласын дамыту өңірдің дамуына мультипликативтік тұрғыдан әсер ететінін айтады. «Мәселен, автоөндіріс саласында бір жұмыс орнын құру басқа салаларда бес-алты жұмыс орнының құрылуына септігін тигізеді. Өндірістерді локализациялау деңгейін арттыру үшін жаңа зауыттың айналасында құрамдас бөлшектер жеткізушілері ретінде шағын және орта бизнес белдеуі құрылады», – деді әкім.
Қазір облыста озық әлемдік тәжірибелерге сай заманауи жоғары технологиялық кәсіпорын желісін салу жобасы пысықталып жатыр. Ең бірінші кезекте автокомпоненттерді оқшаулау орталығы салынады. Қостанай облысы әкімдігіне қарасты инвестициялық жобалар және инновациялық қызмет бөлімінің басшысы Наурыз Байжановтың айтуынша, KIA зауытының құрылысы басталуына байланысты жеңіл автомобильдік көліктерге арналған автокомпоненттерді шығаратын бірнеше шағын кәсіпорын ашылады деп көзделуде. «Кіші өнеркәсіптік аймақтарды құру тұжырымдамасы шеңберінде ауданы 30 мың шаршы метрді құрайтын өндірістік кешен салу көзделген, онда 500-ден астам жұмыс орны ашылады деп жоспарланған, ал жобалық қуаттылығы жылына шамамен 70 мың жиынтықтаушыға жетеді», – деді ол.
Жобаны іске асыру, ең алдымен, қазақстандық автомобиль зауыттарының конвейерлеріне, атап айтқанда KIA автомобильдерін шығаратын болашақ зауытқа, сондай-ақ Қазақстан мен Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің қайталама нарығына жеткізілетін автокомпоненттер өндірісін орналастыру қажеттілігіне негізделген. «Мұндай автокомпоненттерге автомобиль конвейерінің жанында қажетті тораптар мен бөлшектерді (орындықтар, пайдаланылған газдарды бұру жүйесі, шанақтың пластик элементтері, электр байламдары) өндіруге мүмкіндік береді. Әйтпесе, оларды шетелден тасымалдауға уақытты, қаржыны шығындайтынбыз. Ендігі жерде қаржыландыру тетіктері шешілсе, шағын және орта бизнес субъектілерін көбейтуге мүмкіндік береді», – деді Наурыз Байжанов.
Бүгінде әкімдік тарапынан аталған жобаны индустрияландырудың бірыңғай картасына енгізу бойынша жұмыс жүргізіліп жатыр. Сонымен қатар Қостанай қаласының индустриялық аймағы аумағында жалпы ауданы 9,9 гектар жер учаскесі бөлінген.
Ұлағат БЕКБОЛАТ