Алқалы отырысқа кеңестің төрағасы, Мәжіліс депутаты Ерлан Саиров, Мәжіліс депутаттары Абзал Құспан, Мұқаш Ескендіров, Марат Башимов, Данабек Исабеков, Ұлттық агроқозғалыс төрағасы Алмасбек Садырбаев, Жер ресурстарын басқару мен пайдалану комитетінің төрағасы – Жерді пайдалану мен қорғау жөніндегі бас мемлекеттік инспектор Мұрат Теміржанов, «Қазақ Ел Батырлары» БТ төрайымы Бибігүл Сабкенова және өзге де сарапшылар мен адвокаттар, өңірлерден келген белсенділер қатысты.
«Жемқорлыққа қарсы күрес – еліміздегі өзекті мәселе, бұл Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық тұрғыда да-муын тежейтін бірден-бір кедергі. Біздің комиссияның негізгі жұмысы ең бірінші профилактикалық жол болса, екіншісі жемқорлықты шеше отырып, әлеуметтік прогреске қол жеткізу. Сонымен бірге елімізде жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру болып отыр», – деді алқалы отырыста республикалық кеңестің төрағасы Ерлан Саиров.
Жиынға қатысқандардың арасында заңсыз әрекеттерге тосқауыл қойып, халықтың өзіне тиесілі жерін өзіне қайтаруды талап етушілер де бар. Олар «AMANAT» партиясының жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі республикалық кеңестен араша сұрай келіпті.
«Еліміздің барлық өңіріндегі шұрайлы алқаптардың біршамасы жекеменшікке оңды-солды таратылып, тіпті кейбірі түрлі банкке аса ірі көлемдегі қаражатқа кепілге қойылып кеткенін білеміз. Қазір «AMANAT» партиясы жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі республикалық кеңес пен «Жер аманаты» комиссиясы осы жекеге берілген түрлі көлемдегі жерлерді біртіндеп қайтара бастады. Сонымен бірге қазір жерді заңсыз қазып, алтын мен өзге де құнды металл іздейтін топ пайда болды. Сондайлардың бірі – шығыстағы Күршім ауданында көлеңкелі жолмен ақша тауып келген болатын. Осыған орай арнайы комиссия құрылып, заңсыз жұмыс тоқтатылды. Ал Павлодар облысында аз қамтылған отбасыларға арнап үй салынуға тиіс болған. Біраздан бері оның да жұмысы тоқтап қалған екен. Осы кеңестің жұмысы аясында үй қайта салынып, азаматтарға беріліп отыр. Атқарылған жұмыс өте көп. Жұмыс нәтижелері туралы арнайы видеограмма дайындалып жатыр. Сол арқылы жұмыстың нәтижесін көпшілік білетін болады», – деді Ерлан Саиров.
Еліміздің екі өңірі – батысы мен Ақмола өңірлерінде шиеленісіп тұрған жер мәселесі екенін айта келе, Алмасбек Садырбаев 2011 жылдан бастап 2018 жылға дейін өңірлерде аса ірі көлемдегі жерлер заңсыз жолмен жекеге беріліп кеткенін тілге тиек етті.
Оның айтуынша, жекеге беріліп кеткен жерлер мен құзырлы органдардың тарапынан кеткен қателіктердің зардабын шаруалар ғана тартып отыр. «Өйткені шаруалар сол жерлерге егін егіп, мал өсіреміз деп несие алды, субсидия алды. Бірақ шаруалар олигополия кесірінен зардап шекпеуі керек. Ал Ақмола облысы Аршалы ауданында белгісіз біреулер ауыл шаруашылығына арналған жерді техникамен қазып, қайрақ құм алып жатыр. Халық шулап жатса да, оларға «қой» дейтін ешкім болмай тұр. Батыс пен Ақмоладағы жағдайды комиссияның ықпалымен Бас прокуратураға жеткізулеріңізді сұраймын. Өңірлердегі жекеге өтіп кеткен жерлер қайтарылмаса, әлеуметтік шиеленіске әкеліп соқтыруы мүмкін. Бұл жерде 6000 шаруаның тағдыры тұр. Халық шырылдап шаршауға айналды», – деді Алмасбек Садырбаев.
Бұл мәселе бойынша кеңес қосымша зерттеп-зерделеп, мәліметтерді құзырлы органдарға тапсыратынын жеткізді.
«Жер учаскелерін мемлекеттік меншікке қайтару бойынша жұмыстың нәтижелеріне ашық қол жеткізу мүмкіндігін беру мақсатында jerkarta.gharysh.kz геосервисі әзірленді.
«Ел Президентінің тапсырмасы бойынша 2022 жылдың басынан бері пайдаланбай жатқан және Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзып берілген ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді мемлекетке қайтару жұмыстары белсенді жүргізілуде. Осы жұмыстың жүйелі түрде іске асырылуына қоғамдық бақылауды жүргізу мақсатында «AMANAT» партиясының жанынан «Жер аманаты» республикалық және аймақтық комиссиялары құрылды. Сонымен қатар біздің мекемеге жыл сайын жерді заңсыз пайдалану мен өзге де бұзушылықтар туралы 30 мыңға жуық өтінім мен шағым келіп түседі. 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап барлығы 8 930 тексеру жұмыстары жүргізілді. Нәтижесінде, 6 мыңнан астам заңбұзушылық анықталып отыр.
Комиссияның жұмысында мемлекеттік меншікке қайтарылған жер учаскелерінің әрі қарай ұтымды бөлінуіне ерекше мән беріледі. Ең алдымен жеке ауладағы малды бағу үшін жалпы пайдаланатын жайылымдарды беру арқылы қайтарылған жерлер ауыл халқының қажеттіліктерін өтейтін болады.
Қазірдің өзінде мемлекетке қайтарылған ауыл шаруашылығы мақсатындағы 10 млн гектар жерде келешекте көрсетілер шаралар іске асырылуда, – деді Жерді пайдалану мен қорғау жөніндегі Бас мемлекеттік инспектор Мұрат Теміржанов.
Мемлекетке қайтарылған 10 млн гектар жердің 2,8 млн гектары игеруге қабілеті бар азаматтарға қайтарылып беріледі. Қайтарылған жер сол бұрынғы олигополияның қолына түспей, ауылда тұратын қабілетті азаматтарға берілуі қажет. Ол жөнінде де жұмыс жүргізіліп, заңнамаға да өзгерістер енгізілетінін атап өтті комиссия төрағасы Ерлан Саиров.
Еліміздің солтүстігі Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Қостанай өңірлерінде шұрайлы жерлердің олигархтар қолына өтіп кетіп, оның зардабын қарапайым шаруа тартып отырғанын айтады қоғам белсенділері. Бұл мәселе де өз шешімін табуға тиіс. «Жер аманаты» комиссиясы бұл мәселе бойынша да нақты шаралар қарастырып жатыр.
Отырысты қорытындылаған «AMANAT» партиясының жанындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі республикалық кеңес төрағасы Ерлан Саиров жиналған арыз-шағымдардың басын біріктіріп, әрқайсысына жеке-жеке талдау жүргізе отырып, құзырлы орындарға жолданатынын жеткізді. Сондай-ақ мәселелер «AMANAT» партиясы мен депутаттардың бақылауында болатынын шегелеп айтты.
Бердібек ҚАБАЙ