Соңғы жылдары елімізде су ресурстарына байланысты болған мәселе шаруаларды біраз әбігерге салғаны белгілі. Қиындықты еңсеру үшін Сырдың басты дақылы – күріш алқабының көлемін қысқартып, суды аз қажет ететін дақылдарды егуге шешім қабылданды. Соның негізінде суды үнемдеуге бағытталған бірегей жобалар жемісін көрсете бастады. Өңірде күріштік алқап қысқарғанымен, өнім көлемі кеміген жоқ. Былтырғы науқан берекелі болып, қамба алтын дәнге толды.
Жалпы, Сыр елінің ауыл шаруашылығы саласында жыл басынан бері айтарлықтай өсім байқалады. Атап айтқанда, қаңтар-ақпан айында аталмыш салада 12 379,8 млн теңгенің өнімі өндірілген. Бұл тиісінше былтырғы жылмен салыстырғанда 102,2 пайызға артқанын аңғартады. Ал тамақ өнімдерін өңдеу көлемі бойынша 2023 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 110 пайызға артық көрсеткішке ие.
Несібесін жерден терген еңбекші қауым биыл 187 мың гектарға ауыл шаруашылығы дақылдарын егуді жоспарлауда. Оның ішінде 83,9 мың гектарға Сыр салысын жайқалтып, қамбаны алтын дәнге толтырамыз деп отыр.
«Биылғы егін науқанына облыс диқандары тыңғылықты дайындықпен келіп отыр. Сонымен қатар облыста азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында атқарылып жатқан ауқымды шаруа бар. Бұл тұрғыда жергілікті тұрғындарды өзін-өзі әлеуметтік маңызы бар картоп, көгөніс, бақша өнімдерімен қамтамасыз ету мақсатында қосымша жер дайындау үшін Қызылорда қаласы мен аудан әкімдеріне тиісті тапсырма берілген. Қазір шаруашылықтарда ауыл шаруашылығы дақылдарының тұқымдарын себу дәрежесіне жеткізу үшін зертханалық тексеруден өткізу жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар шаруашылықтар минералдық тыңайтқыштарды арнайы жеткізуші мекемелермен келісімшарт жасау арқылы сатып алуда. Нақты уақытта қолда бар техникалардың әлеуеті көктемгі дала жұмыстарын атқаруға жеткілікті», – дейді бұл жайында Қызылорда облыстық Ауыл шаруашылығы және жер қатынастары басқармасының егіншілік және өсімдік қорғау бөлімінің басшысы Жүсіпбек Әжібеков.
Басқарманың мәлімдеуінше, биылғы егіс үшін былтырғы жылдың күз айларында ауыл шаруашылығы құрылымдары тарапынан 3,7 мың гектар күздік бидай егу және 50,6 мың гектарға сүдігер айдау қамтамасыз етілген.
Негізінен, 2024 жылдың көктемгі егісіне облыс бойынша 21,3 мың тонна күріш тұқымы дайын. Бұдан өзге, ауыл шаруашылығы құрылымдары арқылы биылғы науқанға 938 тонна жаздық бидай, 736 тонна күздік бидай, 48,9 тонна арпа, 10,8 тонна тары, 67,6 тонна дәндік жүгері, 5,6 тонна күнбағыс, 108,5 тонна мақсары, 13,5 тонна соя, 21,8 тонна сүрлемдік жүгері және 298 тонна жоңышқа тұқымы құйылған.
Тыңайтқышпен қамту ісі де жүйелі. Нақты айтқанда, биылғы егістікке қажетті тыңайтқыштың 84,4 пайызы сатып алынған. Дала жұмыстарына 3 799 техника жұмылдырылуда. Яғни, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің техникалары толықтай жөндеуден өткізіліп, тиісті мақсатта пайдаланылып жатыр. Сонымен қатар биылға құны 9,3 млрд теңгені құрайтын қосымша 253 бірлік ауыл шаруашылығы техникалары сатып алынған. Нәтижесінде, егістік науқанына қажетті машина-трактор паркі 4,5 пайызға жаңартылған.
Сол сияқты көктемгі егіс егу және дала жұмыстарын жүргізуге барлығы 12,9 мың тонна арзандатылған дизель отыны бөлініпті. Басқарма тарапынан бұл тұрғыда ешқандай қиындық болмайтынын алға тартады.
«Бүгінде көктемгі егін егу жұмыстарына дайындық барысы жоспарға сай жүріп жатыр. Соның ішінде тұқым дайындау, оны орналастыру жұмыстары қарқын алды. Биылғы науқанда шаруашылықтар техникадан да таршылық көрмейді. Қолда бар техникалар жөндеуден өткізіліп, дала жұмыстарына 100 пайыз дайын. Осы орайда, негізгі дақыл күріштің көлемін азайтып, орнына суды аз қажет ететін әртараптандыру бағытындағы дақылдардың көлемін 2,3 мың гектарға дейін ұлғайту межеленуде», – деп мәлімдеді басқарма тарапынан.
Қалай дегенде де егіс даласында ерте көктемнен еңбек көрігін қыздырған Сыр диқандарының алға қойған мақсаты ауқымды. Ауа райы қолайсыз мінез танытпаса, шаруалар күріш егу жұмысын оңтайлы мерзімде аяқтауға иек артып отыр.
Ербақыт ЖАЛҒАСБАЙ,
Қызылорда облысы