Облыс әкімі Нариман Төреғалиев бірнеше мәрте жедел штабтың отырысын өткізіп, жағдайды қатаң бақылауда ұстап отыр. Алдыңғы күндері аймақ басшысы мен Мәжіліс депутаттары суға кетіп жатқан аудандарды аралап, халықпен кездесіп қайтты.
Облыста қарғын судың әлегі басталғалы тасқын суға қарсы құрылған жедел штабтың отырысы бірнеше рет өтті. Өңірдегі ахуалға баға берген облыс әкімі Нариман Төреғалиев облыстағы біраз шенеунікті сынап та алды.
Қазір облыста бірнеше ауданда төтенше жағдай сақталып отыр. Әсіресе, кешелі бері Теректі ауданына қарасты Подстепное ауылының тұрғындары үшін қар суы оңайға соқпай жатыр. Қазір ол жерде Төтенше жағдайлар департаментінің 150 қызметкері мен 40 техника жұмыс істеуде.
– Еріген қар суы сай-саланы қуалап, Подстепное ауылындағы үйлерді басып біраз қиындық туғызып жатыр. Біздің мамандар мен атқарушы билік өкілдері бірлесе отырып, еріген қар суын сору жұмыстарын жүргізіп жатырмыз. Бұл жерде бүгін үшінші күн 40 техника мен 20 су сору машиналары жұмыс істеп жатыр. Қазір суды бұру, уақытша дамба салу жұмыстарын жүргізудеміз. Біздің есеп бойынша Подстепное ауылында 80 үйге су кірді. Зардап шеккендер жоқ, адамдарды қауіпсіз жерге шығарып үлгердік, – деді БҚО ТЖД бастығының орынбасары Рашид Біләлов.
БҚО Төтенше жағдайлар департаментінде 26 наурыздан бастап тәулік бойы жұмыс істейтін, құрамына азаматтық қорғау қызметтері кіретін облыстық жедел штаб ашылды. Сенім телефоны да жұмыс істеп тұр.
Аймақта қарғын судың әлегі басталған бетте өңірге Мәжіліс депутаттары Нартай Аралбайұлы мен Сергей Пономорев келді. Олар Қаратаөбе, Сырым, Теректі аудандарындағы суға кеткен ауылдарды аралап, ел-жұртпен тілдесіп қайтты.
Сырым ауданында үйлері суға кеткен тұрғындарды орналастырған екі эвакуциялық пункт жұмыс істеп тұр. Мәжіліс депутаттары сол жерлерде болып халықпен сұхбаттасты.
Нартай Аралбайұлы елдің әр өңірінде болып жатқан тасқынмен күрес шараларын Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тікелей бақылауда ұстап отырғанын, себептер анықталып, салдар қалпына келтірілетінін айтты.
– Үкімет сіздердің шығындарыңызды толық өтеп беруге міндетті. Ол үшін жергілікті жердегі комиссия мүлтіксіз қызмет атқаруға тиіс, – деді депутат.
Айта кетейік, облыстық мәслихат депутаты Ғанимат Нұрмұханов жеке кәсіпкерлік нысанын панасыз тұрғындар иелігіне беріп, ел басына күн туғанда үлкен азаматтыққа барып отыр.
«Жібек жолынан» шығып келе жатқан мәжілісмендерді тұрғындар күтіп алып, жанайқайын жеткізді. Елдің қолқалауымен депутаттар сапар кестесін өзгертіп, Сергей Пономорев Әбілқайыр хан көшесіндегі, ал Нартай Аралбайұлы Өлеңті өзенінің жағасындағы үйлерге кіріп, жағдайларымен жеке танысты.
Үйі суға кеткен жандардың бірі – Ханзипа Тумағали. Ханзипа апайдың жолдасы – бірінші топ мүгедегі. Өзі де денсаулығына байланысты ауруханаға жиі түседі. Депутаттармен кездесуде Ханзипа апай Үкімет бізді далада қалдырмайды деген үміті барын жеткізді.
– Менің үйімді су түгел алып кетті, қазір үйім тұруға жарамсыз. Өзім де, жолдасым да ауырамыз. Балдардың бейнеттеніп жүріп сылаған үйлері еді. Бір күнде судың астында қалып қойдық. Сіздер елге келіп жатыр екенсіздер. Осының бәрін өз көздеріңізбен көріп отырсыздар ғой, Үкіметке сеніміміз мол, бізге жаңа үй салып береді деп үміттенеміз, – деді Сырым ауданының тұрғыны Ханзипа Тумағали.
Жалпы, БҚО бойынша 384 үйді су басқан. Төтеншеліктер 3 744 адамды қауіпсіз жерге көшірген. Оның ішінде 1 455-і – бала. Бүгінде өңірде 21 жолды су басса, 30 жолды су шайып кеткен.
«Қазгидромет» РМК БҚО филиалының директоры Тілеген Шапановтың айтуынша, облыстағы ең ірі Жайық өзеніндегі су деңгейі бір тәулік ішінде Орал қаласы тұсында 84 сантиметрге көтерілген. Мамандар Жайық өзеніндегі су деңгейі қазір 457 сантиметр деп отыр. Ал қауіпті деңгей 850 сантиметрді құрайды. Қазір Деркөл, Шаған өзендерінің көтерілуі қауіпті деңгейден асып кеткен. Сол себептен де қала маңындағы саяжайлардың халқын көшіру жұмыстары жүріп жатыр. Бүгінде Орал қаласындағы эвакуациялық пункттерде адамдар тұрып жатыр. Олардың көбі сол қала маңындағы саяжайлар мен ауылдардың тұрғындары.
– Бізді осы орталыққа әкелді. Суға кетіп қалмай аман отырғанымызға да шүкір дейміз. Дүние тегістелер, бастысы жан шығынынан сақтасын, – дейді тұрғындардың бірі Майра Айтқалиева.
«Қазгидрометтің» БҚО филиалы директоры Тілеген Шапановтың айтуынша, Шыңғырлау ауданындағы Елек өзеніне де су толып жатыр.
– Ресейдің Орынбор облысы жағынан су келіп жатыр. Су деңгейі 800 сантиметрден асқан жағдайда ауданның өзен бойында орналасқан елді мекендеріне қауіп төнуі ықтимал, – деді Т.Шапанов.
Бұдан бөлек, өңірде су тасқынына байланысты қауіпсіз жерге шығарылған және өлген мал саны нақтыланып жатыр.
Құтқару жұмыстары барысында 983 бас ірі қара, 1814 ұсақ мал және Бөрлі ауданында 31 бас жылқы қауіпсіз жерге айдалды. Аудандарда құрылған арнайы комиссия өлген мал санын есептеп жатыр. Өңірдегі ахуалды аймақ басшысы Нариман Төреғалиев өзі бақылауда ұстап отыр. Төтенше жағдайлар департаментінде құрылған жедел штаб тәулік бойына тынымсыз жұмыс жүргізуде.
Жанат ҚАЙЫРҒОЖИНА,
Батыс Қазақстан облысы