Тіл білімінің әртүрлі саласында қалам тербеген ғалым өзінің бір ғасырға жуық ғұмырында бірқатар ғылыми жарияланым мен монография жазып, тың зерттеулер жүргізді. Қазір Рабиға Сыздықтың 130-дан астам ғылыми еңбегі, оның ішінде 9 монографиясы, оқулықтары мен оқу құралы бар.
Ұйымдастырушылардың сөзінше, конференцияның негізгі мақсаты – Рабиға Сыздықтың қазақ филологиясына қосқан үлесін дәріптеу мақсатында ғылыми қоғамды, оның шәкірттері мен ізбасарларын жинау, сондай-ақ ғалымдарға көрнекті ҰҒА академигінің ғылыми еңбектерін ұсыну. Ғылыми жиынға республикаға танымал ғалымдар, ЖОО оқытушылары, кітапханашылар, докторанттар мен магистранттар, студенттер, сонымен қатар кітапхана оқырмандары қатысты. Аталған жиынға жиналған қонақтар, ең алдымен, ғалымның өмірі мен ғылыми мұрасына арналған «Ана тілінің абызы» атты кітап көрмесін тамашалады. Көрмеге Рабиға Сыздықтың көзі тірісінде тұтынған заттарымен қоса мұражай қорында сақталған жәдігерлер қойылды. Конференция барысында іс-шара модераторы, Президент жанындағы Ұлттық ғылым академиясы Директорлар кеңесінің тәуелсіз директоры, ҰҒА академигі, филология ғылымдарының докторы, профессор Кәрімбек Құрманәлиев ғалымның бүгінге дейін жеткен сүбелі еңбектерінің маңызына тоқтала отырып, зерттеу саласының түрлі бағытты қамтығанын қоса атап өтті.
Бүгінде ана тілімізге байланысты дауларда төл тіліміздің қамқоры, қазақ тіл білімінің абыз анасы Рабиға Сыздықтың еңбектері мен көзқарасы негізге алынып, мәселеге ғылыми дәйек бола алады. Оның «Қазақ тілі методикасының негізгі мәселелері», «Қазақ тілі орфографиясы мен пунктуациясы бойынша анықтағыш», «Абай шығармаларының тілі», «Абайдың сөз өрнегі», «Қазақ әдеби тілінің тарихы», «Тілдік норма және оның қалыптасуы» және тағы басқа еңбектері ғылыми ортада кеңінен қолданылып келеді.
– Рабиға Сыздық – көркемдікті, сұлулықты жақсы көретін адам. Сондықтан апайымыздың керемет сұлулықты іздеген әлемі – тіл, сөз әлемі еді. Тегіне қарайтын болсақ, Рабиға Сыздық сондай бір шығармашыл тұлға. Ол кез келген нәрсені белгілі бір қасаң тәртіпке байланыстырып қарамайды. Еркін ойлай білетін жан болған, – дейді филология ғылымдарының докторы, профессор, А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері Жамал Манкеева.
Ал ҰҒА академигі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор Фаузия Оразбаева ғалымды ұлт болашағы, ел тәуелсіздігі, ана тілінің жағдайы алаңдатқанын, сондай-ақ мұндай алуан мәселе Рабиға Сыздықтың әрбір еңбегінде ерекше орын алатынын жеткізді.
– Рабиға Сыздық – өзінің тегі, жаратылысы, болмысы, табиғаты, зерттеу еңбектері жағынан екі ғасырды тел емген қазақтың ерекше қызы болды. Бүгінгі жиында оқылатын баяндамалар жан-жақты проблемаларды қамтып отыр. Соның бірі Рабиға апайдың сөзтаным, тілтаным, тарихтаным, тұлғатаным, әлемтанымы еді. Қазақтың санасын қалай қалыптастыру қажет? Еліміздің келешектегі ұрпағы сөз, тіл, көркем шығарма арқылы, сондай-ақ ондағы мән мен мағына, философиялық тұжырым арқылы қалай жетіліп өсуі керек? Өзін, мемлекетін, ұлтын, ел тәуелсіздігін қалай сақтап қалуға тиіс? Міне, осындай мәселелерді әрбір еңбегінде қозғайды, – дейді Ф.Оразбаева.
Ғалым өзінің сәулелі ғұмырында бірнеше аспиранттың диссертацияларына ғылыми жетекшілік жасай отырып, көптеген диссертацияға оппонент болды. Осындай ауыз толтырып айтарлық өнімді еңбегі үшін ол 1972 жылы «Құрмет Белгісі» орденімен марапатталды. Профессор Рабиға Сыздықтың еңбектері Үкімет тарапынан да жоғары бағаланды. 1984-жылы академикке «Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген ғылым қайраткері» құрметті атағы берілді. Одан өзге ғалым Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың (1995), Мемлекеттiк сыйлықтың (1996) лауреаты атанса, 2014 жылы IІІ дәрежелі, 2019 жылы I дәрежелі «Барыс» орденін иеленді. Қоғам игілігі үшін тынбай қызмет еткен ғалым 96 жасына қараған шағында Алматы қаласында көз жұмды.
Алтынай БАУЫРЖАНҚЫЗЫ,
Алматы қаласы