Әлеуметтік желілерде таралатын зиянды контенттің алдын алатын жаңа ережелер қалай жұмыс істейтінін Aikyn.kz британдық BBC News сайтына сүйеніп талдайды.
Жаңа «жасөспірімдер аккаунттарын» Instagram сейсенбіден (17 қыркүйек) бастап Ұлыбританияда, АҚШ-та, Канадада және Австралияда енгізді. Енді 18 жасқа толмаған кез келген адам үшін әдепкі режим бойынша қосымша құпиялылық параметрлері қосылады, соның ішінде аккаунттағы контентті көруге жаңа жазылушылар үшін шектеу де бар. Жаңа ережеге сәйкес жаңа жазылушыларды аккаунт иесі жеке-жеке мақұлдауы қажет.
Ал 13 пен 15 жас аралығындағы балалар есептік жазбасына ата-анасын немесе қамқоршысын қосып қана параметрлерді өзгертуге мүмкіндік алады.
Дүниежүзіндегі әлеуметтік медиа компаниялар жастарды зиянды контенттен қорғауға байланысты алаңдаушылық жағдайында өз платформаларын қауіпсіз ету бойынша қысымға ұшырауда. Британдық балаларға арналған NSPCC қайырымдылық ұйымы Instagram-ның хабарландыруы «дұрыс бағыттағы қадам» екенін айтады. Балаларды қатыгездіктен қорғау ұлттық қоғамының (NSPCC) менеджері Рани Говендер «зиянды контент пен жыныстық зорлық-зомбылықтың Instagram-да таралуына жол бермейтін белсенді шаралар қажет» екенін мәлімдеді.
Бұл қалай жұмыс істейді?
Meta бұл өзгерістерді «ата-ананың жетекшілігімен жасөспірімдерге арналған жаңа тәжірибе» деп сипаттайды. Олардың ойынша, жаңа ереже «ата-аналарға жақсы көмек екенін және жасөспірімдерінің қауіпсіздігіне арналған». Жасөспірімдердің тіркелгілері 13 пен 15 жас аралығындағы пайдаланушылар үшін Instagram тәжірибесін айтарлықтай өзгертеді, өйткені әдепкі режим бойынша бірқатар параметрлер қосулы болады. Ықтимал зиянды материал туралы ұсыныстарды болдырмау үшін құпия контентті қатаң бақылау, сондай-ақ түнде хабарландыруларды өшіру функциясы енгізілген.
Тіркелгілер енді ашық емес, жеке болады. Бұл жасөспірімдерге жаңа жазылушыларды жеке-жеке қабылдауға тура келетінін және олардың контентін жасөспірімнің аккаунтына жазылмаған адамдар көре алмайтынын білдіреді.
Бұдан былай Instagram есептік жазбасының негізгі әдепкі режимдегі параметрлерін өзгертуге тырысатын 16 жасқа толмаған балаларға ата-анасының рұқсатын алуды сұрайтын қалқымалы терезені көрсетеді.
Баласының есептік жазбасын басқаруды таңдаған ата-аналар хабарламалардың мазмұнын көре алмаса да, олардың кімге хабарлама жіберіп жатқанын және қандай тақырыптарды қызықтыратынын көре алады.
Жасты анықтау
Жүйе, ең алдымен, пайдаланушылар өзінің жасын шын көрсетеді деп сенеді. Бірақ әлеуметтік желі пайдаланушы жасы туралы өтірік айтады деп күдіктенсе, оның жасын тексеру құралдарын пайдаланатын болады.
Қаңтар айынан бастап АҚШ-та ересектерге арналған тіркелгілерді пайдаланатын жасөспірімдерді белсенді түрде анықтау және оларды жасөспірімнің есептік жазбасына қайтару үшін жасанды интеллект (ЖИ) құралдарын пайдалана бастады. Осы жылдың басында қабылданған Ұлыбританияның Интернеттегі қауіпсіздік туралы заңы онлайн платформалардан балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін шаралар қабылдауды талап етеді, әйтпесе үлкен айыппұлдар салынады.
Instagram ата-аналар үшін жаңа қауіпсіздік құралдарын ұсынатын жалғыз платформа емес, бірақ компания қазірдің өзінде жасөспірімдердің қауіпсіздігін сақтауға арналған 50-ден астам құралы бар екенін мәлімдеген.
2022 жылы әлеуметтік желі ата-аналарға баласының қандай тіркелгілерді бақылап жатқанын және оларды кім бақылап жатқанын, сондай-ақ басқа мүмкіндіктерді көруге мүмкіндік беретін отбасы орталығы мен қадағалау құралдарын енгізді.
Snapchat 25 жастан асқан ата-аналарға баласының кімге хабарлама жіберіп жатқанын көруге және олардың белгілі бір контентті көру мүмкіндігін шектейтін отбасылық орталығын ұсынды.
Қыркүйек айында YouTube жасөспірімдерге денсаулық пен фитнес видеороликтерге қатысты ұсыныстарды шектейтінін айтты. Мысалы, белгілі бір дене бітімін эталон ретінде жарнамалауға арналған контентті шектеу.
Осы жылдың басында Ұлыбританияның үкіметтік Ofcom агенттігінің зерттеуі желідегі әрбір баланың интернетте зорлық-зомбылық материалдарын көретінін анықтады. Балалар зиянды контентті көруде Instagram, WhatsApp және Snapchat желілерін жиі қолданатыны белгілі болған. Британдық интернеттегі қауіпсіздік туралы заңға сәйкес платформалар заңсыз контентті, соның ішінде балаларға жыныстық зорлық-зомбылық көрсететін материалды (CSAM) немесе өзіне-өзі қол жұмсауды немесе өзіне зиян келтіруді насихаттайтын мазмұнды жоюға дайын екенін көрсетуі керек. Алайда ережелер 2025 жылдан кейін ғана толық күшіне енеді.
Жақында Австралия премьер-министрі Энтони Албанезе платформаларды пайдаланудың жаңа жас шегін енгізу арқылы балаларға әлеуметтік желілерді пайдалануға тыйым салу жоспарын жариялады.
Балалардың әлеуметтік желілер мен жалған жаңалықтар әлеміне қол жеткізуін шектейтін механизмдер қазақ қоғамына да керек. Бүгінгі смартфондар балалардың мінез-құлқын өзгертуге итермелейтін жалған ақпарат пен зиянды контент жарияланған интернет әлемін ашып берді. Әрбір ата-ана балалардың цифрлық қауіпсіздігіне тікелей жауапты болғандықтан, балаңыздың интернет коммуникациясына күнделікті бақылау орнатуды бүгіннен бастауға кеңес береміз.
Сараптама, зерттеу мақала, күнделікті өзекті ақпаратты «Айқынның» TELEGRAM арнасынан табасыз.