Қытайда өткен жарыс қызық, ерекше сәттерімен есте қалды. Құрлықтық мультиспорттық жарыста Қазақстан құрамасы 4 алтын, 9 күміс, 7 қола медальды еншілеп, жалпы есепте 4-орынға табан тіреді. Ойындар барысында спортшылар бірде мүлт кетсе, бірде тарихи көрсеткіштерге қол жеткізді.
Алтыннан алқа таққандар
Біздің спортшылар осы Азиядада төрт алтын медаль жеңіп алды. Чемпион атанып, елімізге қуаныш сыйлағандардың ішінде биатлоншы Владислав Киреев, сондай-ақ ерлер арасындағы хоккей, шорт-трек және фристайл-акробатика командалары бар.
Харбиндегі жарыстың спринт сайысында төрт қазақстандық спортшы бақ сынаған еді. Нәтижесінде, Владислав Киреев алтыннан алқа тақты. Одан кейін тағы бір отандасымыз Вадим Куралес мәре сызығын кесіп, күміс жүлдеге ие болды. Айта кетейік, ол биылғы маусымда ғана негізгі құрамда өнер көрсете бастады. Үшінші орынды қытайлық Гу Цан иеленді. Ал Әсет Дүйсенов алтыншы, Александр Мухин жетінші орынға тұрақтады.
Владислав Киреев бұл медальдың Қазақстан құрамасы үшін аса маңызды болғанын атап өтті. Сондай-ақ тұғырдан оның командаласы Вадим Куралесті көргеніне қуанышты екенін айтты.
«Барлығы ойдағыдай жүзеге асты. Әсіресе, бұл алтын медаль біз үшін аса маңызды болды. Біз дайындығымызды толық көрсетіп, бірінші және екінші орындарды иелендік. Қатты қалып қоймадым. Бапкерлерім жарыс барысында жақсы бағыт-бағдар беріп отырды. Бастапқы екпінім аса жоғары болған жоқ. Бірақ жарысты тым жылдам бастау әрдайым жақсы бола бермейді. Ерте қарқын алып, соңында әлсіреп қалу қаупі бар.
Мұндай жетістікке жеткенімізге өте қуаныштымын. Бұл бізге алдағы жарыстарға үлкен сенімділік береді. Бірақ демалуға уақыт жоқ. Келесі жарыс – Әлем чемпионаты, одан кейінгісі – Әлем кубогы кезеңдері. Жалпы, жарыстар жалғаса береді, өйткені Олимпиадаға жолдама алу үшін ұпай жинауымыз керек», – деп өз ойымен бөлісті Киреев.
Доданың алғашқы күнінен бастап мұзда жарысқан желаяқ шорт-трекшілеріміз тарихи жетістікке қол жеткізді. Бұған дейін Қазақстан бұл спорт түрінен ешқашан Азия ойындарының алтынын алмаған еді. 5000 метр қашықтықта ерлер құрама мәреге бірінші болып келді. Шорт-трекшілеріміз қарсыластарын қапыда қалдырып, тарихи алтын медальды қоржынға салды. Қазақстан атынан эстафеталық жарыста Денис Никиша, Абзал Әжғалиев, Әділ Ғалиахметов, Глеб Ивченко, Мерсаид Жақсыбаев, Айбек Насен өнер көрсетті. Финалда жапон мен қытайдың спортшыларын шаң қаптырып, басып оздық. Оңтүстіккореялықтар белгілі бір себептермен жарыс жолынан шығып қалды.
Ал ерлер хоккей құрамасы бұл жарыста бесінші рет чемпион атанып отыр. Топтық кезеңде Қытайды, Тайбэйді, Жапонияны және Оңтүстік Кореяны талқандасақ. Финалдық матчта біздің хоккейшілер Жапониямен кездесіп, 5:0 есебімен сенімді түрде жеңіске жетті. Үшінші орынды Оңтүстік Корея иеленді. Бір айтатыны, біздің команда бұл Азия ойындарына бесінші рет қатысып, бесеуінде де биіктен көрінді.
Сонымен қатар Қазақстан құрамасына 4-ші алтынды фристайл-акробатика жарысынан Шерзод Хаширбаев пен Роман Иванов салды. Біздің спортшылар синхронды секіруде үздік атанып, бірден екі Қытай командасын артта қалдырды. Екінші мүмкіндікте қазақстандық фристайлшылар 97,92 ұпай жинап, жарыстың жеңімпазы атанды. Екінші орынға Қытай құрамасы (93,48 ұпай) жайғасса, үшінші орынды да қытайлық спортшылар (91,57 ұпай) иеленді. Айта кетейік, фристайлшылар Азия ойындарының тарихында тұңғыш рет жеңіс тұғырының ең биік сатысына көтерілді. Алтын жүлде үшін тартыста олар Қытайдың әлемдік деңгейдегі спортшыларын басып озды.
Спорт журналисі Аслан Қаженов Азия ойындарын қорытындылай келе нәтижелерді екі жақта көруіміз керегін алға тартты.
– Шыны керек, бұған дейін қысқы спорттарға мүлде көңіл бөлмейтінбіз. Сәйкесінше, көп ештеңе білмейтінбіз. Өз басым қазақ балаларының тарихи жетістігіне қатты қуандым. Шорт-тректен де, фристайлдан да бұрын-соңды болмаған нәтиже тіркелді. Ең бастысы, осы нәтижелерді қазақ балалары тіркеді. Алдағы олимпиададан да осы бағыттар медаль беруі керек.
Иә, үмітті ақтамаған спорт түрлері бар. Шаңғы және коньки жарыстарынан алтын мүлде болмады. Бұған қоса, биатлондағы бір ғана алтынға да көңіл толмады. Кемі 2-3 беруі керек еді. Тағы бір айта кетерлігі, ұйымдастырушы тарап биыл жарыс бағдарламасынан шаңғымен секіру және фристайл могулды алып тастаған. Шаңғы мен биатлонда кейбір қашықтықтарды қысқартып тастаған. Оның да, әрине, кері әсері болды, – дейді спорт сарапшысы.
Асланның сөзінше, құрамамызға легионерлер керек емес. Осы жолы ұлттық құрамада 6 бірдей көк паспорт алған спортшы болды. Барлығы да Ресейден келгендер.
– Оларға қазір халық жұбанбайды және жеңсе қуанбайды. Одан да жеңілсе де қазақтың балаларын көбірек апарайық. Содан соң бір тілде сөйлеп, бір тілде ойлау да маңызды. Сырттай пафосты болып естілуі мүмкін. Бірақ жеме-жемге келгенде бұл фактор көп нәрсені шешеді. Әлемде бір елдің атынан барып, бір-бірімен сөйлесу үшін аудармашы адамды қолданатын біз ғана шығармыз, – дейді ол.
Күміспен күптелгендер
Алтынға пара-пар күміс жүлделерді конькимен жүгіру спортынан Евгений Кошкин, шорт-тректен әйелдер және аралас командалар, хоккейден Қазақстан әйелдер құрамасы, шаңғышы Константин Борцов, шаңғы жарысынан әйелдер құрамасы, биатлоншы Вадим Куралес, биатлоннан ерлер құрамасы және аралас командалар арасындағы фристайлшылар иеленді.
Әйелдер командасы шорт-тректен 2000 метрге аралас эстафетада және 3000 метрлік эстафетада күміс иеленді. Команда сапында Денис Никиша, Әділ Ғалиахметов, Яна Хан, Ермек Малика өнер көрсетті. Бұл сайыста Оңтүстік Корея құрамасы жеңімпаз атанса, Жапония үздік үштікті түйіндеді.
Конькимен жүгіруші Евгений Кошкин екінші күмісті жеңіп алды. Спортшымыз 100 метр қашықтықта екінші болып келді. Ол тек қытайлық Гао Тиньююға жол берді. Екі спортшы да Азия чемпионаты мен Азияда рекордын орнатты.
Одан бөлек, фристайл-акробатикадан аралас командалар арасындағы сайыста екінші орынға ие болдық. Бұл бағдарламада ел намысын Аяна Жолдас, Шерзод Хаширбаев және Асан Асылхан қорғады. Қорытынды есепте қазақстандық спортшылар 235,39 ұпай жинап, осы көрсеткіш оларға күміс медаль алып келді. Айта кетейік, бұған дейін Аяна Жолдас жеке жарыста үшінші орын алған болатын.
Шаңғы жарысынан Константин Борцов спринтте күміс медаль жеңіп алды. Спортшының айтуынша, ол отбасылық тарихты жалғастырғанына қунышты. Естеріңізге сала кетейік, 1996 жылы Харбинде өткен Азия ойындарында оның әкесі және жеке бапкері Владимир Борцов Қазақстанға алтын, күміс және қола медальды әкелген болатын.
«Әрине, мен қуаныштымын, себебі қола медаль емес, күміс медаль алдым. Алтынды қалайтын едім, бірақ екінші орынға да қуаныштымын. Маған сенген, қолдаған барлық адамға тағы бір рет алғыс айтамын.
Ең әсерлісі, менің әкем – менің негізгі жаттықтырушым, Харбиндегі Азия ойындарында медаль жеңіп алған. 30 жылдық цикл… Бұл медаль мен үшін маңызды оқиға. Отбасылық тарихты жалғастырдым. Бұл үшін қуаныштымын, мұнда болуға да қуаныштымын», – деп мәлімдеді Константин марапаттау рәсімінен кейін.
– Алтын медальдың аздығы белгілі бір жағынан жақсы нәтиже болғанын айтады. Себебі егер 5-6 алтын алған жағдайда «шүкір, осы да жетеді» деп қысқы спорт түрлерінің дамуында проблемалар барын ұмытып кететін едік. Ертең сол 5-6 алтынды алға тартып, «спорт қарыштап дамып жатыр» деп мақтанатындар да табылар еді.
Негізгі мәселе – Қазақстанда кешенді спорттық даму бағдарламасының жоғы. Бұл тек қысқы спортқа емес, жалпы спорт саласына қатысты проблема. Сарапшының айтуынша, шенеуніктердің басты мақсаты – ұзақмерзімді жоспарлау емес, өз беделін көтеру ғана. Сондықтан нақты әрі жүйелі бағдарлама жасауға ешкім мүдделі емес. Өйткені кез келген жаңа басшы өз орнында ұзақ отырмайтынын жақсы біледі, – деді спорт журналисі Анық Көкенайұлы.
Оның сөзінше, тағы бір өзекті мәселе – тұрақтылықтың жоғы. Әр келген шенеунік өзінше бір «жаңалық» ашуға тырысады. Соның салдарынан алдыңғы басшының бағдарламасы жойылып, жаңа бір жоба қолға алынады. Осылайша, жүйеліліктің болмауы Қазақстанда спортты дамытуға кедергі келтіріп отырғанын айтады.
Үздік үштіктен көрінгендер
Қазақстан құрамасы Азия ойындарын жеті қола жүлдемен аяқтады. Оларды иеленгендер шаңғышы Олжас Климин, конькимен жүгіру спортынан командалық спринтте, мәнерлеп сырғанаушы Михаил Шайдоров, шаңғы жарысы бойынша ерлер құрамасы, фристайл-акробатикадан Аяна Жолдас, синхронды секіруден әйелдер командасы және биатлон эстафетасындағы әйелдер құрамасы болды.
Конькимен жүгіруден Қазақстан әйелдер құрамасы қола медальды еншіледі. Елге қола медальды Надежда Морозова, Кристина Силаева және Дарья Важенина сыйлады. Алтын жүлдені Оңтүстік Корея құрамасы жеңіп алды, ал Қытай күміс медаль иеленді.
Шаңғы жарысынан Олжас Климин 10 шақырымдық еркін стильдегі жарыста ел намысын сәтті қорғап, қола медальды жеңіп алды. Климиннің мәреге жеткен уақыты – 21:20.3. Жеңісті жапониялық Харуки Ямашита (21:06.5) иеленсе, оның командаласы Такацуга Уда (21:16.5) екінші орынға тұрақтады. Айта кетейік, бұған дейін Константин Борцов спринтте күміс жүлдегер атанған болатын.
Харбин қысқы Азия ойындарының жабылу салтанатында келесі Азияның қай жерде өтетіні белгілі болды. 2029 жылы Азияны Сауд Арабиясының Неом қаласы қабылдайды. Аталған шарада Харбин қаласының мэрі Ван Хэшэн мен Азия Олимпиада кеңесі төрағасының бірінші орынбасары Фок Жэнтин туды Сауд Арабиясының Ұлттық спорт комитеті төрағасына және Ұлттық спорт комитетінің төрағасы Ханзада Фейсалға тапсырды. Осылайша, тұңғыш рет қысқы Азия ойындары Батыс Азияда өтпек.
Әсет ҚАЛИ